Dâm dương hoắc còn có nhiều tên gọi như cương tiền, phương trượng thảo, thiên lưỡng kim, hoàng liên tổ, ngưu giác hoa, phế kinh thảo.
Thực chất vị thuốc là lá phơi hay sấy khô của nhiều loại cây như dâm dương hoắc lá to (E.macranthum Morr. et Decne), dâm dương hoắc lá mác (E. sagittatum Sieb.et Zucc), dâm dương hoắc lá hình tim (E. brevicornu Maxim)...
Gọi là dâm dương hoắc vì theo dân gian thường lấy lá của loại cây này cho dê ăn để làm tăng ham muốn tình dục.
Công dụng của dâm dương hoắc
Theo dược học cổ truyền, dâm dương hoắc vị cay ngọt, tính ấm.
Công dụng: Ôn thận tráng dương (làm ấm tạng thận và khỏe dương khí ), cường cân tráng cốt (làm mạnh gân xương), khử phong trừ thấp.
Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy: Dâm dương hoắc có tác dụng tương tự như nội tiết tố sinh dục, làm tăng trọng lượng của thùy trước tuyến yên, tinh hoàn, buồng trứng và tử cung trên động vật thực nghiệm; kích thích quá trình bài tiết tinh dịch, nâng cao năng lực hoạt động của tinh hoàn, qua đó gián tiếp làm hưng phấn và tăng cường khả năng tình dục.
Mặt khác, dâm dương hoắc còn có khả năng ức chế một số vi khuẩn như tụ cầu trắng, tụ cầu vàng, phế cầu khuẩn, thậm chí cả trực khuẩn lao. Ngoài ra, vị thuốc này cũng có tác dụng giảm ho, trừ đờm, chống co thắt phế quản, làm hạ huyết áp và bảo hộ tế bào cơ tim trong điều kiện thiếu oxy nhờ khả năng làm tăng lưu lượng động mạch vành.
Y học hiện đại đã có những công trình nghiên cứu khả năng trị liệu của dâm dương hoắc đối với một số bệnh lý nội khoa như cơn đau thắt ngực do thiểu năng động mạch vành, suy nhược thần kinh, viêm phế quản mạn tính, viêm khớp trẻ em, thiểu năng sinh dục.
Cây dâm dương hoắc cho vị thuốc chữa liệt dương
Ứng dụng của dâm dương hoắc trong hỗ trợ điều trị liệt dương
Cách chế vị thuốc
Dược liệu dâm dương hoắc có thể dùng dưới dạng sống hoặc sao, nhưng tốt nhất là nên dùng dạng sao. Có 5 cách sao :
1. Sao với mỡ dê: Một lạng dâm dương hoắc thường phải cần 20g mỡ dê. Đem mỡ dê rán lấy mỡ nước, bỏ tóp rồi cho dâm dương hoắc đã thái vụn vào sao nhỏ lửa cho đến khi thấm hết mỡ là được.
2. Sao với muối: Thường dùng nước muối 2% với lượng vừa đủ. Sao dâm dương hoắc cho đến khi khô hết nước, dược liệu chuyển màu hơi đen là được.
3. Sao với rượu: Mỗi lạng dâm dương hoặc cần dùng từ 20-25ml rượu, phun đều rồi sao nhỏ lửa cho đến khi dược liệu khô.
4. Sao với bơ: Mỗi lạng dâm dương hoắc cần dùng 25g bơ, đem bơ đun nóng chảy rồi cho dược liệu vào sao cho đến khi khô.
5. Sao thường: Cho dâm dương hoắc vào chảo, sao lửa nhỏ cho đến khi chuyển màu hơi đen là được.
Sau khi sao, đem ngâm với rượu, thông thường cứ 100g dâm dương hoắc thì cần 1 lít rượu gạo. Đây là công thức cổ nhân thường dùng, được ghi trong y thư cổ Thọ thế bảo nguyên. Mùa xuân và mùa hạ sau 10 - 20 ngày, mùa thu và mùa đông sau 20 - 30 ngày là có thể dùng được. Ngày uống hai lần, mỗi lần từ 15-20ml, được dùng để hỗ trợ chữa các chứng bệnh như liệt dương, di tinh, tinh lạnh, muộn con, lưng đau gối mỏi.
Lá dâm dương hoắc được đưa vào sử dụng
Các vị thuốc phối hợp với dâm dương hoắc
Dâm dương hoắc thường được phối hợp với một số vị thuốc như tiên mao, ba kích, nhục thung dung, tử thạch anh, uy linh tiên, cao lương khương, sinh khương.
- Phối hợp với tiên mao, ba kích và nhục thung dung nhằm nâng cao khả năng bổ thận tráng dương, tăng cường năng lực tình dục, phòng chống liệt dương và di mộng tinh.
- Phối hợp với tử thạch anh để làm ấm tử cung, phòng chống tích cực các chứng bệnh ở phụ nữ như thống kinh, bế kinh, băng huyết, trong kinh, khó thụ thai do thận dương hư suy.
- Phối hợp với uy linh tiên để tăng cường khả năng khu phong trừ thấp, phòng chống hữu hiệu bệnh lý viêm khớp do hư lạnh.
- Phối hợp với cao lương khương (củ riềng) hoặc sinh khương (gừng tươi) để nâng cao khả năng trừ hàn, phòng chống tích cực bệnh lý viêm loét dạ dày, tá tràng và đại tràng do hư lạnh.
Bài thuốc hỗ trợ trị liệt dương với dâm dương hoắc
Bài 1: Dâm dương hoắc 12g, ba kích 16g, thỏ ty tử 12g, nhục thung dung 12g, câu kỷ tử 12g, sa sâm 16g, đỗ trọng 8g, đương quy 8g, cam thảo 6g, đại táo 3 quả. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, ngâm với 1 lít rượu, càng lâu càng tốt, uống trong vòng một tuần. Hoặc sắc với nước, uống trong 3 ngày.
Bài 2: Dâm dương hoắc 60g, ngài tằm đực 100g, ba kích 50g, kim anh 50g, thục địa 40g, sơn thù du 30g, ngưu tất 30g, câu kỷ tử 20g, lá hẹ 20g, đường kính 40g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, ngâm với 2 lít rượu. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 20-30ml trước hai bữa ăn chính và trước khi đi ngủ.
Bài 3: Dâm dương hoắc 10g, cam thảo 4g, gừng sống 3 lát, sắc với 200ml nước còn 50ml, uống làm một lần trong ngày.
Những người không nên dùng dâm dương hoắc
Những người thể chất âm hư hoặc đang mắc các bệnh lý thuộc thể âm hư không nên dùng.
Thể âm hư được biểu hiện bằng các triệu chứng như: Người gầy, hay có cảm giác sốt nhẹ về chiều, lòng bàn tay và bàn chân nóng, môi khô họng khát, thích uống nước mát, trong ngực bồn chồn không yên, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn, chất lưỡi đỏ...
Mời bạn xem thêm video:
Người dân tiêm phòng, ngăn ngừa bệnh covid