Tâm thống huyết ứ (đau tim do huyết ứ) thuộc chứng bệnh “Tâm hung tý” trong y học cổ truyền. Người bệnh thường biểu hiện đau tức ngực khi gắng sức, ở ngay sau xương ức, đau nhói, đau như thắt, lan ra vai, tay trái, đau giảm đi khi nghỉ ngơi, lưỡi có đốm ứ huyết. Nếu không phòng trị kịp thời rất dễ gây tai biến huyết ứ nhồi máu cơ tim.
Người tuổi cao, người ốm lâu ngày thể lực suy yếu, hay căng thẳng thần kinh, ăn uống không phù hợp, lạm dụng chất kích thích, chất béo, thiếu vận động đều có thể sinh bệnh tâm thống huyết ứ. Sách cho rằng chứng tâm thống huyết ứ do mạch máu không thông. Có khi vì tà khí phong, hàn, thấp phạm huyết mạch ảnh hưởng tới tâm ở trong, tâm mạch bị nghẽn, doanh huyết vận hành không thông mà đau. Phép trị hoạt huyết hoá ứ, trợ dương thông mạch… Dưới đây là bài thuốc có tác dụng phòng trị đau tim do huyết ứ.
Chứng tâm thống huyết ứ, đau nhức khắp người do huyết ứ: dùng bài Đào nhân hồng hoa tiễn gia giảm: đan sâm 16g, xích thược 14g, đào nhân 12g, hồng hoa 12g, hương phụ 12g, diên hồ sách 12g, thanh bì 12g, đương quy 12g, xuyên khung 12g, sinh địa 20g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng: bổ huyết thông huyết, hóa ứ… Trị huyết ứ thiếu máu cơ tim; còn trị chứng huyết ứ mà đau tức ngực sườn, đau đầu, đau hông sườn, đau dạ dày, phụ nữ đau bụng khi hành kinh, các chứng đau do huyết ứ trệ.
Đau tim do huyết ứ thuộc chứng “tâm hung tý” của y học cổ truyền, nếu không phòng trị kịp thời có thể gây nhồi máu cơ tim.
Gia giảm: nếu tức ngực ho khạc ra máu, gia tam thất 12g, ngó sen 16g để thuận khí chỉ huyết…; hồi hộp khó ngủ, gia táo nhân 12g, bá tử nhân 12g…; mặt hồng khô khát, gia cát căn 16g…; gặp lạnh đau tăng, gia giới bạch 20g.
Không chỉ định: người mắc chứng tâm hỏa, tâm phiền nóng bứt rứt, huyết áp đang cao.
Chứng tâm thống huyết “thiếu máu cơ tim” người gầy huyết hư: dùng bài Huyết phủ trục ứ thang: đương quy 16g, sinh địa 18g, xích thược 12g, xuyên khung 14g, đào nhân 16g, hồng hoa12g, chỉ xác 8g, sài hồ12g, cát cánh 8g, ngưu tất 12g, đơn sâm 16g, cam thảo 4g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng: hoạt huyết hóa ứ, hành khí chỉ thống… Chủ trị đau thắt ngực do thiếu máu cơ tim, xơ cứng động mạch vành, co thắt động mạch vành tim do tâm huyết ứ.
Gia giảm: Nếu hồi hộp mất ngủ, gia bá tử nhân 12g, ngải diệp tươi 20g; người nóng, gia huyền sâm 12g, cát căn 16g; gặp lạnh bệnh tăng, gia tam thất 12g; nặng ngực, gia uất kim 12g, huyền hồ 14g để hoạt huyết tiêu tích.
Không chỉ định: người mắc chứng tâm hỏa đau đầu chóng mặt huyết áp đang tăng cao.
Chứng tâm thống do huyết ứ lâu ngày: phối hợp bài Đan sâm ẩm phức phương gia giảm: đan sâm 16g, giáng hương 16g, mộc thông 12g, tam thất 14g, thông thảo 3g, vương bất lưu hành 12g. Sắc uống. Tác dụng: ôn dương hành khí; trị huyết ứ thiếu máu cơ tim, bài còn dùng chữa chứng huyết ứ mà đau đầu, đau hông sườn, phụ nữ có kinh đau bụng.
Gia giảm: Nếu gặp gió lạnh bệnh tăng, gia giới bạch 20g, uất kim 12g; nặng ngực, gia thạch xương bồ 12g; người nóng, gia huyền sâm 12g, cát căn 16g; tay chân lạnh khí hư, gia hoàng kỳ 14g. Sắc uống ngày 1 thang.
Không chỉ định: người mắc chứng tâm không ứ trệ, không nên dùng.
