Bệnh biểu hiện một số triệu chứng ở phế như: sốt, sợ gió, ho... Nếu tà ở phế không giải sẽ phát triển theo hai xu hướng: thuận truyền xuống vị gây ra chứng dương minh nhiệt thịnh, nghịch truyền vào tâm bào gây ra chứng mê man nói nhảm. Dưới đây là một số bài thuốc điều trị chứng phong ôn tùy thể bệnh:
Tà ở phần vệ
Biểu hiện: sốt, hơi sợ gió lạnh, không có mồ hôi hoặc ít mồ hôi, nhức đầu, ho, hơi khát nước, rêu lưỡi trắng mỏng.
Bài thuốc: kim ngân hoa 12g, liên kiều 08g, cát cánh 10g, bạc hà (tươi) 16g, trúc diệp (tươi) 16g, sinh cam thảo 08g, kinh giới tuệ 12g, đạm đậu sị 36g, ngưu bàng tử 12g. Đạm đậu sị cho vào túi vải túm lại. Bảy vị: kim ngân hoa, liên kiều, cát cánh, cam thảo, kinh giới, ngưu bàng tử, đạm đậu sị 1.500ml nước sắc còn 800ml cho bạc hà và trúc diệp vào sắc tiếp lọc bỏ bã lấy 250ml. Chia đều 4 phần, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần.
Chứng phong ôn ở phế với biểu hiện sốt, sợ gió, ho.
Nhiệt uất ở ngực
Biểu hiện: sốt, bực dọc, bứt rứt, nằm ngồi không yên, rêu lưỡi vàng.
Bài thuốc: chi tử 32g, đậu sị 48g. Chi tử 700ml nước, sắc còn 500ml cho đậu sị vào sắc lọc bỏ bã lấy 120ml. Uống ấm, chia đều 2 phần, nếu nôn được thì thôi. Nếu chưa nôn đuợc sau 3 giờ uống phần còn lại.
Nhiệt tà ở dương minh
Biểu hiện: sốt, mắt đỏ, sợ nóng, bực dọc, ra nhiều mồ hôi, rêu lưỡi vàng khô, khát muốn uống nước mát.
Bài thuốc: thạch cao 36g, tri mẫu 24g, cam thảo 12g, ngạnh mễ 32g. Thạch cao đập nát, 3 vị trên (trừ ngạnh mễ) 1.400ml nước sắc còn 450ml cho ngạnh mễ vào đun vừa chín, lọc bỏ bã canh lại lấy 200ml. Uống ấm, chia đều ngày uống 3 lần.
Hữu hình nhiệt kết
Biểu hiện: sốt cơn vào buổi chiều, có lúc nói lảm nhảm, táo bón hoặc tiêu chảy toàn nước, ấn vào bụng đau, rêu lưỡi vàng khô.
Bài thuốc: đại hoàng 16g, mang tiêu 10g, cam thảo 4g. Đại hoàng tẩy rượu, cam thảo chích mật. Hai vị trên 900ml nước, sắc lọc bỏ bã lấy 80ml cho mang tiêu vào đun sôi quấy vừa tan đem dùng. Uống ấm chia đều 2 lần. Bệnh nhân bị táo bón uống 1 lần mà đại tiện được thì thôi không dùng nữa; nếu sau 2 giờ chưa đại tiện được thì dùng tiếp lần 2. Đối với bệnh nhân bị tiêu chảy toàn nước uống lần đầu mà bệnh nhân tiêu chảy 1 lần sau 3 giờ hết tiêu chảy không dùng nữa. Nếu vẫn tiêu chảy toàn nước cho uống tiếp lần 2.
Phế nhiệt phát chẩn
Biểu hiện: sốt, ho, tức ngực, mọc chẩn đỏ.
Bài thuốc: kim ngân hoa 12g, liên kiều 8g, cát cánh 12g, bạc hà (tươi) 12g, trúc diệp (tươi) 12g, cam thảo 6g, ngưu bàng 12g, sinh địa 16g, đan bì 12g, đại thanh diệp 6g, huyền sâm 16g, khổ thanh diệp 6g. Mười vị trên (trừ bạc hà và trúc diệp) 1.700ml nước sắc còn 600ml cho bạc hà và trúc diệp sắc lọc bỏ bã lấy 250ml. Chia đều 5 phần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
Nhiệt hãm tâm bào
Biểu hiện: sốt cao, mê man, nói nhảm hoặc nói ngọng, chân tay lạnh.
Bài thuốc: huyền sâm 36g, liên tâm 24g, mạch môn đông 36g, trúc diệp 20g, liên kiều 10g, tê giác 2g. Mạch môn bỏ lõi, tê giác mài với 20ml nước tan hết. Năm vị trên 1.500ml nước sắc lọc bỏ bã lấy 200ml hòa với nước tê giác quấy đều. Uống ấm, chia đều 3 phần, ngày uống 3 lần.
Nhiệt thịnh làm động phong
Biểu hiện: sốt cao, đầu váng, chân tay buồn, giật hoặc run giật, cuồng loạn, kinh quyết, lưỡi đỏ, rêu khô. Mạch huyền sác.
Bài thuốc: linh dương giác 16g, tang diệp (tươi) 12g, xuyên bối mẫu 8g, sinh địa 24g, câu đằng 12g, cúc hoa 12g, phục thần 16g, bạch thược 16g, cam thảo 4g, trúc nhự 8g. Linh dương giác và trúc nhự 1.700ml nước sắc còn 700ml, cho các vị còn lại vào sắc lọc bỏ bã lấy 250ml. Uống ấm chia đều 5 phần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
