Sau đây là một số bài thuốc chữa viêm họng theo từng thể.
Viêm họng cấp tính: Người bệnh thấy đau rát trong cổ họng, niêm mạc họng rất đỏ, sưng nề, ho từng cơn, có đờm nhày, lúc đầu trắng, sau đặc có màu vàng; kèm theo có thể sốt, nhức đầu, mệt mỏi. Phương pháp chữa là sơ phong, thanh nhiệt, hóa đàm. Dùng một trong các bài:
Bài 1: kinh giới 12g, bạc hà 6g, kim ngân 20g, cát cánh 4g, liên kiều 12g, cam thảo 4g, ngưu bàng tử 12g, sinh địa 12g, cương tàm 12g, huyền sâm 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.
Bài 2: kinh giới 16g, bạc hà 8g, kim ngân 12g, cỏ nhọ nồi 8g, huyền sâm 12g, xạ can 4g, sinh địa 12g, tang bạch bì 8g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.
Viêm họng mạn tính: Người bệnh thường xuyên có cảm giác vướng víu, ngứa rát trong họng; ho và khạc đờm quánh dính hoặc trắng nhầy (nhất là sáng sớm, khi ngủ dậy). Niêm mạc họng có những chấm sung huyết màu đỏ nhạt, rải rác có những hạt lympho màu trắng (viêm họng hạt). Khi sức đề kháng của cơ thể bị giảm sút (do nhiễm virut, làm việc căng thẳng, thay đổi thời tiết), bệnh có thể nặng lên thành một đợt viêm họng cấp. Phương pháp chữa là dưỡng âm thanh nhiệt, hóa đàm. Dùng một trong các bài:
Bài 1: sa sâm 16g, thiên hoa phấn 6g, hoàng cầm 12g, cát cánh 4g, tang bạch bì 12g, cam thảo 4g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.
Bài 2: sinh địa 16g, xạ can 6g, huyền sâm 16g, kê huyết đằng 12g, mạch môn 12g, thạch hộc 12g, tang bạch bì 12g, bạch cương tàm 8g, cam thảo nam 2g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.
Nếu cổ họng có nhiều hạt lympho thêm xạ can 8g; họng khô rát thêm thạch hộc 16g, huyền sâm 12g; đờm quánh dính, khó khạc ra được thêm qua lâu 8g, bối mẫu 6g.
Để phòng tránh viêm họng, hằng ngày nên súc họng bằng nước muối ấm mỗi tối trước khi đi ngủ, sau khi đánh răng để sát khuẩn họng và miệng. Ăn các thực phẩm thanh đạm, dễ tiêu hóa, cùng các thực phẩm chứa nhiều nước, mềm, có tác dụng thanh nhiệt. Nên ăn nhiều các loại rau quả có chứa vitamin C... Uống nhiều nước, không nên uống các thức uống quá đặc, tránh ăn các thực phẩm gây kích thích như gừng, tỏi, ớt... Không hút thuốc, uống rượu. Thường xuyên mở cửa để không khí lưu thông. Không nên uống nước đá, đồ uống lạnh, tắm nước lạnh, ở trong phòng điều hòa nhiệt độ thấp vì nóng lạnh đột ngột dễ gây viêm họng cấp.
Theo YHCT, viêm họng thuộc phạm vi chứng tý, gọi là hầu tý. Nguyên nhân do ngoại cảm phong hàn kết hợp với đàm nhiệt trong cơ thể.
