Mề đay là một chứng bệnh thường gặp trong mùa thu - đông. Y học cổ truyền gọi bệnh mề đay là phong khối chẩn. Nguyên nhân do phong hàn, kích ứng từ môi trường bên ngoài tiếp xúc vào da, do ký sinh trùng hoặc do phong nhiệt, dị ứng thức ăn, do dùng thuốc... gây nên những mảng sẩn ngứa, đỏ, sưng phù. Dưới đây xin giới thiệu một số bài thuốc chữa mề đay theo từng thể.
Mề đay nổi ban trên da.
.Thể phong hàn
Biểu hiện: cơ thể gặp lạnh hay xuất hiện những nốt ban hơi đỏ hoặc sắc trắng, ngứa rát... khi thể chất kém, khả năng chống rét yếu làm cho hàn tà xâm nhập khiến khí huyết không lưu thông được mà gây bệnh. Dùng 1 trong 2 bài thuốc sau:
Bài 1: quế chi 8g, tử tô 12g, kinh giới 16g, phong phòng 12g, gừng sống 6g, ké đầu ngựa 16g, ý dĩ 16g, đan sâm 12g, bạch chỉ 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: quế chi 8g, bạch thược 12g, gừng sống 12g, ma hoàng 6g, tử tô 12g, kinh giới 12g, phòng phong 8g, tế tân 6g, bạch chỉ 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
Thể phong nhiệt
Biểu hiện: da đỏ, các nốt ban đỏ, nóng rát, miệng khát, phiền táo. Dùng 1 trong 2 bài thuốc sau:
Bài 1: kim ngân hoa 16g, bồ công anh 12g, ké đầu ngựa 16g, kinh giới 16g, lá dâu 16g, phù bình 8g, thuyền thoái 6g, sinh địa 12g, thổ phục linh 16g, sa tiền 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: kim ngân hoa 16g, liên kiều 12g, ngưu bàng tử 12g, lô căn 12g, trúc diệp 12g, kinh giới 12g, cam thảo 4g, bạc hà 12g, ké đầu ngựa 16g, sa tiền tử 12g, phù bình 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
Món ăn hỗ trợ điều trị
Cháo mướp đắng - rau muống - tim lợn: gạo tẻ 60g, tim lợn 1 quả, mướp đắng 60g, rau muống 40g, gia vị vừa đủ. Cho gạo cùng tim lợn vào nồi, đổ nước nấu thành cháo, cháo tim chín cho mướp đắng và rau muống vào, nêm gia vị, chia ăn 2 lần trong ngày. Món này thích hợp với người bị mề đay hay tái phát, người nóng, hay ngứa lở ngoài da, tim hồi hộp, ngủ trằn trọc.
Cháo chi tử - hạt sen: gạo tẻ 70g, hạt sen 20g, chi tử 16g, gia vị vừa đủ. Chi tử sắc kỹ chắt lấy nước. Cho gạo và hạt sen vào nồi, đổ nước thuốc chi tử nấu thành cháo. Khi cháo chín nêm gia vị, chia ăn 2 lần trong ngày. Món này phù hợp với những người bị mề đay thể phong nhiệt với biểu hiện: cơn ngứa bùng phát, toàn thân nóng, mặt đỏ, sưng nề, da dày, có co cứng, tê bì...
Cháo đậu xanh - bách hợp - thảo quyết minh: đậu xanh 30g, bách hợp 30g, thảo quyết minh 10g. Đem thảo quyết minh sắc kỹ lấy nước bỏ bã rồi cho đậu xanh và bách hợp vào ninh nhừ thành cháo, chế thêm đường, chia ăn vài lần trong ngày. Món này tác dụng giảm ngứa, tiêu độc phù hợp với những người bị mề đay do cơ địa, hay tái phát khi thay đổi thời tiết.
BS. Phạm Minh Dương