Theo Đông y, “kinh ít phần nhiều do âm huyết hư, huyết hải thiếu, xung, nhâm trở ngại mà chủ yếu do huyết hư, huyết ứ, đàm trệ”.
Nguyên nhân gây kinh nguyệt quá ít liên quan đến ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi không hợp lý hoặc có xáo trộn, kiêng cữ giảm cân không hợp lý, có thể dẫn đến kinh quá ít. Phép trị nên dưỡng huyết hòa huyết, điều khí, nếu huyết ứ trục ứ, nếu đàm trở hóa đàm. Ngoài ra, nên ăn vị bổ huyết tránh vị khô cay nóng quá. Bệnh để lâu không điều trị liên quan rất nhiều đến vấn đề sinh lý, sức khỏe sinh sản, phụ nữ. Tùy theo trường hợp có thể sử dụng bài thuốc sau:
Chứng kinh nguyệt quá ít thể huyết hư: chị em da xanh, mệt mỏi dễ nóng dễ lạnh. Dùng bài Nhân sâm tư huyết thang gia giảm: nhân sâm 14g, hoài sơn 18g, thục địa 30g, đương quy 20g, bạch thược 20g, xuyên khung 14g. Sắc hoặc làm hoàn uống. Tác dụng: Bổ huyết, bổ tỳ hòa huyết, ích khí… Trị chứng kinh nguyệt ra ít, ra sau kỳ lượng ít. Chứng huyết hư đau đầu, chóng mặt ù tai, hoa mắt, hồi hộp, ít ngủ.
Gia giảm: Nếu kinh xuống vài giọt người nóng gia cẩu kỷ tử, sơn thù. Nếu tỳ khí hư ăn kém gia đảng sâm, bạch truật. Nếu can khí uất đau tức hông sườn gia uất kim, đan sâm. Nếu người nóng lạnh gia sài hồ, uất kim.
Kiêng kỵ: Chứng huyết nhiệt kinh ra trước kỳ sắc đỏ tươi, đỏ sẫm, lượng nhiều.
Chứng kinh nguyệt quá ít thể huyết ứ: sắc mặt chị em xanh tối, hoặc xạm mét, đại tiện táo. Dùng bài Ngưu tất tán gia giảm: ngưu tất 20g, quế tâm 10g, xích thược 20g, đào nhân 20g, huyền hồ 20g, đương quy 30g, mẫu đơn 20g, mộc hương 8g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: Bổ huyết trục ứ, điều kinh… Trị các chứng kinh xuống không thông, lượng ít, màu tím có cục, đau bụng, có khi kinh chảy ri rỉ, có khi tắt hẳn, táo bón, chứng liên quan đến huyết ứ.
Gia giảm: Nếu huyết ứ rong kinh đau bụng gia tam thất, ích mẫu. Nếu băng huyết, rong huyết gia ngải cứu, a giao. Nếu can khí uất đau tức hông sườn gia uất kim, đan sâm. Nếu người nóng lạnh gia sài hồ, thanh bì.
Kiêng kỵ: Chứng huyết nhiệt kinh trước kỳ có nhiều, màu kinh hồng, tím.
Chứng kinh nguyệt quá ít thể thấp đàm: Nếu người mập mạp kinh ít, dùng bài Khung quy nhị trần gia giảm gồm: đương quy 20g, xuyên khung 20g, trần bì 10g, phục linh 16g, bán hạ chế 8g, chích thảo 4g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: Bổ huyết, hóa đàm, thông trệ điều kinh… Chữa hành kinh lượng ít đến trễ ngày, đau bụng, các chứng huyết hư, đàm trệ mà ngực bụng đầy tức.
Gia giảm: Nếu hàn nhiều gia ngải diệp, nhục quế. Nếu khí hư ăn kém gia nhân sâm, bạch truật, hoàng kỳ… Nếu huyết nhiệt người nóng gia hoàng liên, hoàng bá… Nếu huyết ứ gia xuyên khung, huyền hồ. Nếu thận yếu đau lưng gia thỏ ty tử, nhục thung dung, ba kích.
Kiêng kỵ: Chứng huyết nhiệt kinh trước kỳ sắc đỏ tươi, đỏ sẫm, lượng nhiều, chứng tỳ hư ăn ngủ ít.
