Cân gan chân là một lớp màng gân rộng chạy dọc theo chiều dài của bàn chân, từ gót chân đến tận nền của các xương bàn chân. Lớp cân này có vai trò nâng đỡ vòm gan chân, chịu lực nhún khi chúng ta đi lại, chạy nhảy. Khi lớp cân này bị tổn thương sẽ dẫn tới bệnh lý viêm cân gan chân và thường gây các cơn đau, phổ biến nhất là đau gót chân. Cơn đau có thể trở nên tồi tệ hơn khi vừa ngủ dậy bước xuống giường hoặc khi đứng dậy sau khi ngồi quá lâu. Các cơn đau có thể tăng sau khi vận động đi lại nhiều, giảm khi nghỉ ngơi, thậm chí biến mất. Trong bài viết này, chúng ta có thể tìm hiểu các bài tập kéo giãn, giảm đau và dần dần cải thiện các triệu chứng trong viêm cân gan chân cùng các biện pháp khắc phục tại nhà khác có thể hỗ trợ điều trị. Có thể thực hiện các bài tập này 2 hoặc 3 lần mỗi ngày.
Bài tập 1: Kéo giãn bắp chân
Đứng vịn hai tay vào tường. Duỗi thẳng đầu gối của chân bị ảnh hưởng và bước chân kia lên phía trước khuỵu đầu gối. Giữ hai chân vững trên mặt sàn sao cho có được cảm giác cơ từ gót chân và bắp chân của chân bị ảnh hưởng được kéo giãn. Giữ trong 10 giây. Lặp lại 2-3 lần.
Bài tập 2: Cán giãn cơ lòng bàn chân
Đặt một vật tròn, chẳng hạn như quả bóng chơi gold hoặc bóng tennis dưới bàn chân và lăn qua lại để cán giãn cơ. Có thể sử dụng con lăn chuyên dụng mua tại cửa hàng dụng cụ thể thao. Sử dụng các bước sau để cán giãn cơ lòng bàn chân: Ngồi trên ghế cao, lăn vật tròn dưới gan bàn chân trong khoảng 2 phút.
Bài tập 3: Kéo giãn cơ lòng bàn chân
Ngồi trên ghế, gác chân bị đau qua chân kia. Giữ bàn chân trong tay, kéo các ngón chân về phía ống chân để tạo lực căng ở gan bàn chân. Đặt bàn tay khác ở gan bàn chân để cảm nhận sự căng thẳng trong cơ. Giữ trong 10 giây, lặp lại 2-3 lần.
Bài tập 4: Uốn chân
Co duỗi bàn chân làm tăng lưu lượng máu đến khu vực và làm giảm căng thẳng ở bắp chân, có thể giúp giảm đau. Bài tập này sử dụng dây thun co giãn, có thể mua từ các cửa hàng thể thao hoặc trên mạng. Thực hiện như sau: Ngồi trên sàn với hai chân duỗi thẳng. Vòng dây chun qua bàn chân, giữ hai đầu dây trong tay. Nhẹ nhàng kéo các ngón chân về phía người mình, kéo hết mức rồi từ từ trở về vị trí bắt đầu. Lặp lại 10 lần.
Bài tập 5: Nhặt khăn
Dùng ngón chân cuộn khăn tắm có thể kéo giãn cơ gan bàn chân và bắp chân. Nên thực hiện những động tác này trước khi đi bộ hoặc thực hiện bất kỳ công việc nào khác vào buổi sáng. Các bước thực hiện như sau: Ngồi trên ghế với hai bàn chân đặt trên sàn bằng phẳng với một chiếc khăn nhỏ (khăn bông, khăn tắm). Dùng ngón chân cuộn khăn về phía mình. Thư giãn chân và lặp lại 5 lần.
Bài tập 6: Gắp bi
Nhặt một hòn bi bằng ngón chân sẽ tác động kéo căng cơ chân. Các bước tập như sau: Ngồi trên ghế gấp đầu gối và bàn chân đặt trên sàn. Đặt khoảng 20 viên bi và một cái bát dưới chân. Dùng ngón chân nhặt một viên bi và đặt vào bát. Lặp lại 20 lần.
Các biện pháp khắc phục tại nhà khác
Khi cơn đau xuất hiện đầu tiên: Nghỉ ngơi, ít đi lại trong vài ngày. Chườm đá trong 20 phút mỗi lần để giảm viêm. Nén vùng bị đau bằng một bọc mềm để giảm sưng. Nâng cao chân bằng cách đặt chân lên một vài chiếc gối kể cả khi ngủ.
Dùng thuốc chống viêm: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen, giúp giảm đau và viêm.
Dùng giày có đệm lót: Khi đi lại giày được độn ở gót chân một miếng lót mềm, có độ cao vừa phải sẽ giúp hạn chế được những tổn thương vi thể gây viêm cân gan chân. Giày có đệm lót có thể đặc biệt hữu ích cho những người phải đi lại nhiều, đứng nhiều trong ngày.
Massage: Tập trung xoa bóp gan bàn chân xung quanh khu vực bị đau. Một số người thấy nhẹ nhõm khi xoa bóp gan bàn chân bằng một chai nước đá.
Phương pháp chữa trị
Nếu các cơn đau kéo dài, tập các bài tập thư giãn cơ và biện pháp khắc phục tại nhà không đỡ, viêm cân gan chân cần phải được điều trị. Tuy nhiên, phẫu thuật hiếm khi cần thiết mà thường áp dụng các phương pháp điều trị như: vật lý trị liệu, tiêm cortisone, mang nẹp chỉnh hình, liệu pháp sốc sóng ngoại bào (EST), tác động cột sống hoặc châm cứu. Phẫu thuật được chỉ định khi điều trị nội khoa, bao gồm thuốc chống viêm và các phương pháp tập luyện, trên 12 tháng vẫn không cải thiện tình trạng đau. Các phương pháp phẫu thuật gồm: kéo dài cơ sinh đôi; giải phóng cân gan chân.
Lời khuyên của thầy thuốc
Các yếu tố nguy cơ của viêm cân gan chân bao gồm: đứng thường xuyên trong thời gian dài; đi bộ hoặc chạy bộ quá mức; căng rút cơ bắp chân; thừa cân và béo phì; vòm gan chân cao; đi giày, dép không đúng, hoặc miếng lót đế giầy không phù hợp... Để tránh viêm cân gan chân thì phải tránh các yếu tố nguy cơ nói trên. Ngoài ra, nếu không điều trị, nhiều trường hợp viêm cân gan chân thường sẽ tự khỏi. Người bệnh có thể tăng tốc độ phục hồi và giảm đau bằng các bài tập và các biện pháp khắc phục tại nhà. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khác, viêm cân gan chân có thể trở thành mạn tính. Các triệu chứng có thể cải thiện và sau đó xuất hiện trở lại, hoặc cơn đau có thể duy trì trong 1 năm hoặc lâu hơn. Vì nguy cơ bệnh trở thành mạn tính, người bệnh nên đi khám bác sĩ khi có triệu chứng đau kéo dài để được điều trị kịp thời và đúng cách.
