Phóng viên Báo Suckhoedoisong.vn đã có cuộc trao đổi với TS.BS Bùi Long xung quanh vấn đề phòng ngừa căn bệnh không lây nhiễm chiếm đến 31% số ca tử vong toàn cầu này.
PV: Thưa bác sĩ, bác sĩ có nhận định như thế nào về thực trạng bệnh nhân tim mạch ở nước ta hiện nay và bệnh nhân tim mạch nói riêng đến khám tại BV Hữu Nghị? Có điều gì khác biệt so với 10 năm trước đây?
TS.BS Bùi Long: Rõ ràng có một thực tế đáng báo động hiện nay là tỉ lệ bệnh nhân mắc bệnh tim mạch ngày càng gia tăng. Thời gian đầu, số bệnh nhân cao tuổi, bệnh nhân thuộc tiêu chuẩn đến khám tại BV Hữu Nghị là chủ yếu, sau đó có sự gia tăng bệnh nhân trẻ tuổi hơn tại các tuyến chuyển lên.
Đặc biệt có nhiều bệnh nhân tim mạch trẻ (dưới 50 tuổi) nhập viện đã có các biểu hiện của tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu nặng, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường ngày càng gia tăng. Nếu như trước đây chúng tôi gặp ít, chỉ 5-10% trong số bệnh nhân đến khám, điều trị nhưng gần đây tăng khá rõ thậm chí đến 30%. Nghĩa là cứ 10 bệnh nhân đến khám tim mạch thì có đến 3-4 bệnh nhân là trẻ dưới 50 tuổi và có bệnh thật sự cần điều trị.
Đáng chú ý có bệnh nhân mới 30 tuổi đang là lao động chính trong gia đình nhưng đã mắc nhồi máu cơ tim cấp phải điều trị kéo dài, tốn kém, đây thực sự là vấn đề đáng lo lắng, gánh nặng của y tế và xã hội.
TS.BS Bùi Long – Trưởng khoa Tim mạch can thiệp, BV Hữu Nghị.
PV: Theo bác sĩ, đâu là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng đáng kể số lượng bệnh nhân tim mạch như vậy? Liệu có cách nào để người dân phát hiện được sớm bệnh?
TS.BS Bùi Long: Bệnh tim mạch liên quan nhiều đến vấn đề dự phòng không được tốt. Rất nhiều bệnh nhân đến với chúng tôi đã trong tình trạng tắc động mạch vành, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, rồi đột quỵ não, tắc mạch ngoại biên …rất nặng nề.
Do đó, điều mà các bác sĩ chúng tôi muốn khuyến cáo đến người dân là cần thực hiện lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế các chất kích thích có hại như rượu, bia, đồ uống có cồn… Tăng cường tập luyện thể dục thể thao sẽ giúp tăng tiêu thụ lượng đường thừa, mỡ thừa trong cơ thể.
Đặc biệt cần định kỳ kiểm tra sức khỏe hàng năm, trong đó đặc biệt lưu ý kiểm tra kỹ các vấn đề tim mạch và các xét nghiệm xem có mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa không.
Trước đây người ta hay nghĩ rằng bệnh lý tim mạch là của người già, và chỉ người già mới hay gặp các bệnh rối loạn chuyển hóa nhưng thực tế có nhiều người trẻ mới 30 tuổi đã tăng mỡ máu, đái tháo đường. Đó là những vấn đề người dân cần thật sự quan tâm và y học hiện đại hoàn toàn có thể khám tầm soát, phát hiện sớm các bệnh này, từ đó có hướng điều trị kịp thời.
Theo tôi, xu hướng hiện nay là phòng bệnh và hướng đến các phương tiện chẩn đoán phát hiện bệnh sớm là chính, chứ không phải chỉ quan tâm đến mỗi việc điều trị. Phòng bệnh mới là cái gốc của vấn đề. Các dấu hiệu bệnh tim mạch thường gặp như đau, tức ngực, choáng váng nhưng mọi người lại hay chủ quan bỏ qua. Bệnh thường tiến triển âm thầm, đến khi có các dấu hiệu thì thường đã trở nặng. Vì vậy, những gia đình có người bị bệnh tim mạch hoặc những người làm việc căng thẳng, stress thường xuyên cũng cần chú ý tầm soát kỹ.
Các bác sĩ thực hiện kỹ thuật can thiệp mạch máu não cho bệnh nhân.
PV: Trước thực trạng bệnh tim mạch khá phổ biến trong cộng đồng như vậy, làm thế nào để đáp ứng yêu cầu điều trị của người bệnh thưa bác sĩ?
TS.BS Bùi Long: Sự gia tăng bệnh nhân tim mạch đã đặt ra yêu cầu với cán bộ y tế phải ngày càng nâng cao hơn nữa chất lượng khám chữa bệnh, đáp ứng nhu cầu điều trị cho bệnh nhân. BV Hữu Nghị đã đầu tư nhiều máy móc hiện đại phục vụ cho việc chẩn đoán và điều trị. Khoa Tim mạch can thiệp tuy mới được thành lập vào cuối năm 2009, nhưng đã phát triển vượt bậc, đến nay đã trở thành một trong những trung tâm can thiệp mạch lớn ở khu vực miền Bắc.
Trong 10 năm qua, các bác sĩ Khoa Tim mạch can thiệp đã tiến hành chụp và can thiệp động mạch vành cho hơn 7.000 bệnh nhân, trong đó có các ca can thiệp thân chung động mạch vành, đây là một thủ thuật can thiệp phức tạp và nhiều nguy cơ; can thiệp bệnh nhân shock tim nặng; can thiệp tắc mãn tính động mạch vành mà trước đây phải phẫu thuật (CTO); can thiệp các tổn thương vôi hoá nặng, phức tạp bằng khoan mảng vôi hoá mạch vành, siêu âm trong lòng mạch (IVUS) và đo dự trữ lưu lượng vành (FFR) trong chẩn đoán sinh lý và hình ảnh bệnh học tổn thương chính xác.
Ngoài ra, cũng đã có gần 200 bệnh nhân được chụp và can thiệp mạch ngoại biên; can thiệp tắc mãn tính động mạch chủ chậu, động mạch đùi, động mạch dưới gối; đặt stent, nong bóng phủ thuốc, can thiệp ngược dòng; hút huyết khối bằng Catheter chuyên dụng điều trị tắc động mạch chi cấp. Đây là những kỹ thuật mà không nhiều trung tâm tim mạch can thiệp có thể thực hiện.
Chúng tôi cũng đã can thiệp đặt stent động mạch cảnh cho nhiều bệnh nhân để dự phòng nguy cơ đột quỵ não, sử dụng các thiết bị can thiệp tiên tiến nên trong suốt thời gian qua không có trường hợp nào tử vong hay để lại biến chứng. Đặc biệt, từ năm 2012, Khoa đã phối hợp với Viện Tim mạch Quốc gia triển khai những ca can thiệp động mạch chủ ngực và chủ bụng đầu tiên. Đây là kỹ thuật khó, phức tạp mà trước đây bắt buộc phải mổ với nguy cơ phẫu thuật rất cao. Đến nay đã có 39 bệnh nhân được can thiệp đặt stent Graft động mạch chủ. Trong đó cá biệt có 3 trường hợp bệnh nhân cao tuổi (trên 85 tuổi) bị vỡ động mạch chủ ngực được cấp cứu thành công.
Chuyên gia Nhật Bản chuyển giao kỹ thuật can thiệp động mạch vành phức tạp và siêu âm trong lòng mạch vành (IVUS).
Với vai trò là chuyên khoa mũi nhọn của bệnh viện, chỉ trong chưa đầy 3 năm, chúng tôi cũng đã can thiệp điều trị suy tĩnh mạch chi dưới cho gần 500 bệnh nhân bằng các phương pháp từ kinh điển đến tiên tiến nhất mới áp dụng trên thế giới bao gồm Laser, RF và keo dính sinh học. Đây là một bệnh thường gặp trong xã hội phát triển, đã được khoa Tim mạch can thiệp tập trung phát triển các biện pháp chẩn đoán và điều trị tối ưu.
Khoa cũng thực hiện thường quy các kỹ thuật can thiệp mạch máu não trong đột quỵ nhồi máu não cấp giờ sớm, các trường hợp xuất huyết não do vỡ dị dạng mạch máu não, đặc biệt chủ động điều trị can thiệp những túi phình mạch máu não bằng những phương pháp mới nhằm dự phòng nguy cơ vỡ mạch máu não gây xuất huyết não. Gần 150 bệnh nhân được can thiệp tạo nhịp tim vĩnh viễn, trong đó có cả bệnh nhân được can thiệp đặt máy tạo nhịp tái đồng bộ cơ tim điều trị suy tim kháng trị với thuốc. Điều này cũng cho thấy rõ số lượng bệnh nhân mắc các bệnh lý tim mạch rất đa dạng, và tăng hơn trước đây rất nhiều.
Chúng tôi không ngừng học tập, đào tạo nâng cao chuyên môn, tay nghề, học hỏi các kỹ thuật mới từ các trung tâm tim mạch có uy tín trong và ngoài nước với phương châm "Cho dòng chảy không ngừng, cho mạch máu thông suốt" để điều trị cho bệnh nhân tốt hơn, bệnh nhân không phải chuyển tuyến và thu hút bệnh nhân từ nơi khác đến điều trị, nâng cao chất lượng và sự hài lòng cho người dân.
PV: Xin trân trọng cảm ơn bác sĩ về cuộc trao đổi này!
Để phát triển hơn nữa chuyên khoa tim mạch can thiệp tại BV, TS.BS Bùi Long cho biết trong thời gian tới sẽ phát triển quy mô giường bệnh nội trú, siêu âm chẩn đoán bệnh lý tim mạch. Nghiên cứu và hợp tác quốc tế triển khai thêm các kỹ thuật mới nhằm đem lại hiệu quả cao trong công tác phục vụ khám chữa bệnh. Tăng cường điều trị những ca khó, phức tạp.
Đồng thời tích cực tham gia công tác đào tạo chỉ đạo tuyến, giúp đỡ Ban bảo vệ sức khoẻ các tỉnh chẩn đoán và điều trị chuyên sâu về bệnh lý tim mạch. Tiếp tục chuyển giao kỹ thuật can thiệp tim mạch cho bệnh viện bạn. Tích cực nghiên cứu khoa học, tham gia báo cáo nhiều hội nghị chuyên ngành trong nước và quốc tế. Phát triển cơ sở hạ tầng, trang bị thêm trang thiết bị máy móc hiện đại phục vụ chẩn đoán và điều trị can thiệp tim mạch.
Đặc biệt, một trong những vấn đề cần quan tâm đó là phát triển song song Tim mạch can thiệp cùng với Điện quang can thiệp trong một thể thống nhất. Đây được coi là nét mới trong xu hướng phát triển của chuyên ngành can thiệp.
