Sau 2 năm triển khai thực hiện Đề án “Xây dựng và phát triển mô hình phòng khám bác sĩ gia đình (BSGĐ) tại Việt Nam giai đoạn 2013 - 2020”, đến nay, đã có 6/8 Sở Y tế tổ chức thực hiện mô hình BSGĐ và phòng khám BSGĐ tại địa phương, bước đầu đã thu được kết quả khích lệ. Xuất phát từ thực tiễn bước đầu tiếp cận mô hình BSGĐ ở nước ta và kinh nghiệm ở các nước trên thế giới cho thấy, nếu phát triển mô hình BSGĐ sẽ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc ban đầu theo hướng toàn diện và liên tục, giúp sàng lọc bệnh tật, chuyển tuyến phù hợp, góp phần giảm quá tải bệnh viện tuyến trên.
Kết quả sơ kết việc thực hiện Đề án BSGĐ cho thấy, mặc dù thông tư hướng dẫn thí điểm mới được triển khai năm 2014 và còn nhiều khó khăn trong việc tổ chức triển khai, tuy nhiên 6/8 tỉnh thành nằm trong Đề án thí điểm BSGĐ đã nghiêm túc triển khai thực hiện. Điều này thể hiện ở việc số phòng khám BSGĐ được thành lập nhiều hơn so với chỉ tiêu dự kiến, tại 6 tỉnh, thành phố đã thành lập được 240 phòng khám BSGĐ. Đặc biệt, bước đầu triển khai các hoạt động phòng khám đã đạt các kết quả khích lệ, đó là các phòng khám BSGĐ thực hiện được 3.812 ca cấp cứu, khám chữa bệnh cho 807.720 lượt người, thực hiện hơn 12.000 ca thủ thuật và chuyển tuyến 14.440 ca, khám bệnh tại nhà cho 3.094 ca và tư vấn sức khỏe hơn 10.000 cuộc... Trong đó có các phòng khám BSGĐ hoạt động rất hiệu quả như Phòng khám đa khoa tư nhân Thành Công, Phòng khám BSGĐ tại Bệnh viện quận 2, TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt các phòng khám đã sử dụng bệnh án điện tử, phần mềm quản lý và thường xuyên tổ chức hội chẩn trực tuyến. Tại một số phòng khám BSGĐ có lồng ghép với công tác phục hồi chức năng, các BSGĐ tham gia trực tiếp công tác như kỹ thuật xoa bóp, châm cứu, chiếu đèn hồng ngoại, tập luyện phục hồi chức năng giúp những đối tượng khuyết tật có cuộc sống ổn định, hòa nhập hơn với cộng đồng...
Tuy nhiên, để phòng khám BSGĐ hoạt động được hiệu quả hơn nữa, việc cần thiết hiện nay là giải quyết những khó khăn trước mắt như thiếu nguồn nhân lực có chuyên môn về y học gia đình, tại một số phòng khám, bác sĩ thực hiện nhiệm vụ khám chữa bệnh (KCB) y học gia đình còn kiêm nhiệm nên rất khó khăn. Bên cạnh đó, việc cấp chứng chỉ hành nghề BSGĐ còn gặp khó khăn, chưa xây dựng được quy chế phối hợp, chuyển tuyến và trao đổi thông tin phù hợp giữa các phòng khám BSGĐ với hệ thống KCB trong quá trình quản lý bệnh nhân. Cùng với đó là phí dịch vụ KCB tại nhà còn mang tính tự phát, phòng khám BSGĐ tư nhân rất khó tham gia BHYT nên khó thanh toán BHYT ngay cả với các trường hợp có thẻ BHYT... Để giải quyết những khó khăn trên, theo lãnh đạo Cục Quản lý KCB, mục tiêu trước mắt cho 6 tháng cuối năm 2015 là xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện, tổ chức các hoạt động hội thảo, tập huấn tăng cường năng lực thực hiện đề án. Tiếp tục đào tạo nguồn nhân lực y học gia đình trên cơ sở củng cố phát triển cơ sở đào tạo đã có và thành lập cơ sở mới ở một số trường... Còn định hướng phát triển mở rộng giai đoạn 2016 - 2020 là hoàn chỉnh mô hình phòng khám BSGĐ, xác định phạm vi, quy mô, chức năng và nhiệm vụ, phạm vi hoạt động chuyên môn của phòng khám BSGĐ và các điều kiện đảm bảo hoạt động của phòng khám như giá dịch vụ, cơ chế chuyển tuyến, cơ chế thanh toán BHYT. Đồng thời, bảo đảm việc ứng dụng công nghệ thông tin để trao đổi thông tin, hồ sơ, bệnh án của người bệnh giữa các phòng khám BSGĐ thuộc phạm vi đề án với các cơ sở KCB khác nếu có đủ điều kiện và hỗ trợ tư vấn KCB từ xa. Mở rộng phát triển mô hình phòng khám BSGĐ trên các tỉnh, thành phố nhằm cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản, toàn diện liên tục và thuận lợi cho cá nhân, gia đình và cộng đồng, góp phần giảm quá tải bệnh viện.
Nguyễn Mỹ
