Chớ nhầm lẫn nám da, sạm da, đồi mồi
Theo TS.BS Vũ Thái Hà - Trưởng khoa Nghiên cứu và Ứng dụng công nghệ tế bào gốc, Bệnh viện Da liễu Trung ương, nám da được coi là một bệnh và có trong mã số bệnh tật quốc tế. Tương tự, sạm da – tăng sắc tố da nằm trong các rối loạn sắc tố da cũng là một loại bệnh.
Tuy nhiên, hiện nay vẫn có rất nhiều người hay nhầm lẫn giữa nám da, sạm da và các vết đồi mồi trên da. Theo TS. Hà, nám da là bệnh tăng sắc tố mắc phải, thường gặp ở phụ nữ sau tuổi dậy thì, đặc biệt sau quá trình mang thai, sinh đẻ. Nám da cũng có thể gặp ở nam giới nhưng tỉ lệ ít hơn. Khi xuất hiện nám thường có mảng nâu nhạt, nâu thẫm, thường gặp ở vùng mặt, vùng hở như hai bên gò má, trung tâm mặt, mũi, vùng tam giác cổ áo, vùng tay, các vùng lộ sáng.
Với sạm da, vùng sạm da thường màu đen sẫm hơn, hơi có ánh xanh hoặc tím. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau: Do một phản ứng viêm, hoặc có thể do sử dụng thuốc không đúng, hoặc bị nhiễm độc, khi mắc các bệnh về tuyến thượng thận, bệnh tuyến giáp cũng có thể gây sạm da. Sạm da do bệnh lý thì tình trạng sạm đồng đều và trải rộng hơn ở mặt, cổ thậm chí xuống toàn thân.
TS.BS Vũ Thái Hà.
Còn đồi mồi trên da hay xảy ra ở người có tuổi, là dấu hiệu của lão hóa da, thường thành các điểm to, nhỏ. Trong da liễu thì đồi mồi có 2 khái niệm: Một là, nốt ruồi ánh sáng, xảy ra cả ở người trẻ chứ không chỉ xuất hiện ở người già, khi họ tiếp xúc nhiều dưới ánh sáng mặt trời. Các đốm nốt ruồi ánh sáng này thường phẳng, thành từng chấm một chứ không thành từng mảng như nám da.
Hai là, dày sừng ánh sáng, hay gặp ở người 50 tuổi trở lên, qua quá trình tiếp xúc liên tục dưới ánh sáng mặt trời. Các tổn thương này có đặc điểm là hơi gờ cao so với mặt da, nếu dùng tay sờ thì thấy gồ lên một chút.
"Thủ phạm" mang tên ánh nắng mặt trời
Chuyên gia da liễu đặc biệt lưu ý đến nguyên nhân quan trọng nhất gây nên tình trạng nám da, sạm da là do ánh sáng mặt trời.
“Cơ thể chúng ta có phản ứng tự bảo vệ. Khi ánh nắng mặt trời chiếu vào da thì làn da bị tác động bởi nhiệt của môi trường nóng gây tổn hại các ADN và các tế bào trên da. Da sẽ tự động sản sinh ra sắc tố da để hấp thu ánh sáng, giảm nguy cơ cho tế bào của da. Điều này gây ra tình trạng đen da, nám da, sạm da nhiều hơn”- TS. Hà phân tích.
Ngoài ra còn các vấn đề nguyên nhân liên quan đến hoóc môn khi mang thai, lứa tuổi dậy thì, hoặc người uống thuốc tránh thai nhiều cũng dễ gây nên nám, sạm da. Nguyên nhân nữa do dùng thuốc không đúng làm tình trạng viêm nhiều, đỏ nhiều, tăng tình trạng giãn mạch - đó cũng là nguyên nhân hay gặp phải.
Tuy nhiên, cơ chế tạo ra sạm, nám da này khá phức tạp, ngày nay người ta không coi sạm, nám là riêng biệt mà nó gắn liền đến lão hóa da, đứt gãy các màng đáy và thoái hóa chất nền, và liên quan đến tình trạng giãn mạch của da.
Các rối loạn sắc tố da có xu hướng ngày càng da tăng. Ảnh minh họa.
Cách phòng nám, sạm da hiệu quả
Các bác sĩ da liễu cho biết, nám, sạm da thường xuất hiện ở vùng hở vì liên quan đến ánh nắng mặt trời. Do đó, nhiều nghiên cứu chứng minh khi bôi kem chống nắng thường xuyên có thể phòng ngừa 90% nám, sạm cho da. Ngoài ra cần thực hiện các biện pháp chống nắng khác như áo chống nắng, khẩu trang, mũ rộng vành, kính râm…
Vần đề dinh dưỡng cũng có ảnh hưởng đến làn da, làm cho quá trình lão hóa da của chúng ta nhanh hơn.Như đã nói ở trên, việc điều trị nám hiện nay là điều trị liên quan đến lão hóa da, giãn mạch da chứ không đơn thuần là điều trị nám (điều trị sắc tố). Do đó, những người dinh dưỡng kém, người nhịn ăn thường nhìn già hơn, da kém căng hơn so với bình thường, ảnh hưởng đến sắc tố da rõ ràng.
ThS.BS Phương Quỳnh Hoa - Phó trưởng Khoa laser và săn sóc da, Bệnh viện Da liễu Trung ương khuyến cáo, để tăng cường sức khỏe làn da, hạn chế sạm, nám da, người dân cần tăng cường tập luyện, đó cũng là cách thể dục cho làn da. Một số cách có thể kể đến là mát xa cho da, chăm sóc da, các bước chăm sóc ở nhà cần thực hiện đầy đủ làm sạch, dưỡng ẩm…
Cùng với đó là chế độ dinh dưỡng hài hòa, uống đủ nước, bổ sung các vitamin A, C, E và các yếu tố vi lượng khác có nhiều trong các phản ứng của cơ thể như kẽm, selen, đồng... giúp chống lão hóa da.
Bên cạnh đó, nên ăn nhiều chất xơ để tăng khả năng thải độc tự nhiên của cơ thể, giúp cơ thể không tích tụ chất độc và gốc oxy tự do. Luôn giữ tinh thần thoải mái cũng góp phần giúp làn da khỏe mạnh và đẹp.
