1. Các nguồn của axit citric
- Nguồn axit citric tự nhiên: Có thể dễ dàng tìm thấy axit citric tự nhiên trong các loại trái cây họ cam quýt. Nước ép của những loại trái cây này cũng là nguồn cung cấp axit citric. Các nguồn axit citric tự nhiên bao gồm:
- Chanh, cam, bưởi
- Các loại quả mọng như mâm xôi, dâu tây…
- Nguồn axit citric nhân tạo: Các nhà khoa học có thể sản xuất các dạng tổng hợp của axit citric, bằng cách lên men nấm Aspergillus niger và nấm men Yarrowia lipolytica. Đây được coi là dạng axit citric nhân tạo vì nó không có trong tự nhiên. Có thể tìm thấy dạng tổng hợp của axit citric trong thực phẩm và đồ uống, thực phẩm bổ sung, thuốc, mỹ phẩm và sản phẩm tẩy rửa…
- Axit citric trong thực phẩm và đồ uống: Các nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống thường thêm axit citric vào sản phẩm, để giúp bảo quản sản phẩm, thêm hương vị chua hoặc làm cho màu sắc sản phẩm tươi sáng hơn, giúp kiểm soát độ pH của sản phẩm…
Axit citric là một hợp chất có trong các loại trái cây họ cam quýt như cam, chanh, quýt…
Tăng độ axit của thực phẩm hoặc đồ uống theo cách này giúp ngăn ngừa sự phát triển của nấm mốc, nấm men và vi khuẩn. Những vi khuẩn này có thể gây bệnh nếu ăn phải.
- Thực phẩm bổ sung và thuốc: Axit citric tổng hợp tăng cường khả năng hấp thụ và bảo quản vitamin và khoáng chất trong thực phẩm bổ sung; làm tăng hương vị để chúng có tính axit và dễ uống hơn.
Axit citric thường được sử dụng với natri bicarbonate (baking soda) để tạo ra viên (bột) sủi bọt. Sủi bọt làm cho một số hợp chất có vị ngon hơn, đặc biệt là khi được làm bằng axit citric, tạo ra hương vị cam quýt. Những viên sủi bọt này có xu hướng hòa tan và có tác dụng nhanh trong cơ thể.
- Mỹ phẩm: Axit citric cũng có mặt trong nhiều sản phẩm làm đẹp như dầu gội, xà phòng tắm, sữa rửa mặt, kem dưỡng da và dầu xả; giúp cân bằng độ pH của sản phẩm và ổn định sản phẩm để có thời hạn sử dụng lâu hơn.
Axit citric cũng có đặc tính chống oxy hóa, hỗ trợ sức khỏe làn da. Điều này làm cho nó trở thành một chất phụ gia phổ biến trong nhiều sản phẩm chăm sóc da.
- Sản phẩm vệ sinh: Một số sản phẩm làm sạch như chất tẩy rửa, khử trùng… có chứa axit citric, giúp làm sạch thiết bị, loại bỏ mùi vị còn sót lại. Axit này giúp tiêu diệt vi khuẩn, nấm mốc, một số loại virus; đồng thời loại bỏ bụi bẩn, rỉ sét, chất nhờn và cặn canxi…
2. Lợi ích và công dụng của axit citric
Axit citric mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, cả ở dạng tự nhiên và dạng tổng hợp. Nó có đặc tính chống oxy hóa, có thể tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng và thúc đẩy sức khỏe của thận và da, cụ thể:
- Hoạt động như một chất chống oxy hóa: Dạng tự nhiên của axit citric là chất chống oxy hóa, giúp giảm tổn thương oxy hóa cho tế bào. Tổn thương tế bào có liên quan đến ung thư, bệnh tim, bệnh thần kinh và nhiều bệnh khác. Chất chống oxy hóa giúp chống lại chứng viêm, hỗ trợ sức khỏe não bộ, miễn dịch và gan...
Dạng tổng hợp của axit citric thường có trong thực phẩm và đồ uống, thực phẩm bổ sung, thuốc, mỹ phẩm và sản phẩm tẩy rửa…
- Tăng cường hấp thụ chất dinh dưỡng: Axit citric được thêm vào nhiều chất bổ sung khoáng chất để bảo quản, cân bằng độ pH và tăng cường khả năng hấp thụ. Một số ví dụ bao gồm magiê citrate, canxi citrate và kali citrate.
Canxi citrate là một trong những dạng canxi có tính sinh khả dụng cao nhất, cơ thể có thể hấp thụ dễ dàng. Điều này có ích trong việc tăng nồng độ canxi, một khoáng chất mà nhiều người trong chúng ta thường không bổ sung đủ.
Magiê citrate đã được chứng minh là có hiệu quả hơn trong việc tăng nồng độ magiê so với magiê oxit. Dạng magiê này thường được dùng làm thuốc nhuận tràng cho những người bị táo bón hoặc để chuẩn bị cho nội soi đại tràng.
- Có thể ngăn ngừa sỏi thận: Tăng nồng độ citrate trong nước tiểu có thể ngăn ngừa sỏi thận. Có thể ăn nhiều trái cây giàu axit citric và ít oxalat, chẳng hạn như chanh. Uống muối citrate kiềm như kali citrate cũng có thể giúp ích.
Citrate liên kết với canxi trong nước tiểu để ngăn ngừa nước tiểu quá bão hòa, có thể liên kết với các tinh thể canxi oxalat để ngăn chúng phát triển thành sỏi thận.
- Thúc đẩy sức khỏe làn da: Axit citric thường có mặt trong các sản phẩm chăm sóc da như sữa rửa mặt và xà phòng tắm. Axit citric là một loại axit alpha-hydroxy (AHA) có thể chống lại tình trạng viêm và các dấu hiệu lão hóa, loại bỏ tế bào da chết. Điều này thúc đẩy sự hình thành tế bào da mới, cải thiện độ đàn hồi của da.
Tuy nhiên, liều lượng cao hoặc tiếp xúc kéo dài với axit citric có thể gây hại, như gây kích ứng da, nguy cơ tổn thương da do tia cực tím (UV) cao hơn.
3. Axit citric có an toàn không?
Axit citric thường được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) công nhận là an toàn và lượng sử dụng trong thực phẩm và đồ uống nằm trong giới hạn an toàn. Tuy nhiên, một số người có thể bị dị ứng với các loại trái cây có chứa axit citric.
Axit citric tổng hợp cũng có thể gây ra nguy cơ gây dị ứng cho một số người. Nấm được sử dụng để sản xuất axit citric có thể là chất gây dị ứng. Đối với người bị dị ứng với nấm mốc, có thể bị dị ứng với hợp chất này.
Đối với các sản phẩm dùng ngoài da, axit citric có thể gây kích ứng tùy thuộc vào lượng bạn sử dụng và độ nhạy cảm của da với hóa chất này. Do đó, nên thử nghiệm các sản phẩm chăm sóc da mới trên các vùng da nhỏ, trước khi sử dụng và ngừng sử dụng sản phẩm nếu nó gây đau hoặc kích ứng.
Axit citric có sẵn trong các loại trái cây họ cam quýt và các loại trái cây khác như quả mọng. Bạn cũng có thể tìm thấy các dạng axit citric được sản xuất trong một số loại thực phẩm, dược phẩm, đồ dùng chăm sóc cá nhân và sản phẩm làm sạch. Axit citric hoạt động như một chất bảo quản và chất chống oxy hóa, tăng độ axit, thay đổi độ pH và tăng cường hấp thụ khoáng chất.
Hầu hết mọi người có thể tiêu thụ và sử dụng lượng axit citric thường xuyên một cách an toàn mà không cần lo lắng. Những người bị dị ứng nấm mốc có thể bị dị ứng với các hợp chất trong các phiên bản tổng hợp của axit citric.
