Hiện nay, số bệnh nhân bị áp-xe quanh amidan đến viện khám tăng nhieefuso với cùng kỳ năm ngoái. Những người bệnh này thường có những thắc mắc như: áp-xe quanh amidan là gì? Liệu nó có nguy hiểm không?
Áp-xe quanh amidan là hiện tượng viêm tấy, hóa mủ tổ chức liên kết lỏng lẻo nằm quanh amidan - giữa amidan và thành bên họng, thường gặp ở trẻ lớn và người lớn, ở giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi.
 Khám họng có thể phát hiện viêm amidan |
Áp-xe quanh amidan xuất hiện khi nào?
Một áp-xe quanh amidan điển hình xuất hiện sau viêm amidan cấp khoảng 5 - 7 ngày. Bạn có thể nghĩ đến bản thân bị bệnh này nếu thấy đau họng liên tục trong khi vẫn đang được sử dụng kháng sinh, mức độ đau tại họng giảm trong một hai ngày đầu sau đó lại tăng lên ngày một nặng. Đặc điểm đau họng trong áp-xe quanh amidan là đau lan lên tai khi nuốt, đau nhức vùng góc hàm. Đi kèm theo là sốt 39 - 40oC, gai rét, rất mệt mỏi. Môi khô, rêu lưỡi dày có nhiều giả mạc trắng đục trên bề mặt. Sau đó người bệnh bắt đầu cảm thấy nuốt khó, nước bọt chảy nhiều, bẩn, hơi thở hôi, thối. Giọng nói bị thay đổi trở nên đầy đầy, khó nghe, giọng như ngậm thị do eo họng bị thu hẹp. Giai đoạn muộn khi khối áp-xe lan ra vùng cơ cắn sẽ gây ra hiện tượng khít hàm. Có thể có khó thở khi khối áp-xe lấp kín họng miệng rồi lan dần xuống họng thanh quản.
Lúc này, nếu bệnh nhân được thăm khám sẽ thấy amidan một bên sưng to, đỏ, bề mặt amidan có mủ trắng nhưng dễ lấy bỏ. Phần trước của amidan căng phồng, niêm mạc phù nề. Amidan bị đẩy lệch vào trong và ra sau hoặc ra trước tùy theo thể áp-xe amidan. Lưỡi gà mọng nước, di động kém. Áp-xe amidan thường bị một bên. Hạch cùng bên cũng sưng to, ấn đau do phản ứng viêm lan tới hạch. Xét nghiệm máu sẽ thấy bạch cầu đa nhân trung tính tăng cao.
Dùng kim chọc dò vào chỗ phồng nhất ở mặt trước của amidan xem có mủ hay không. Đây là biện pháp vừa để chẩn đoán và vừa để điều trị. Mủ lấy ra được đem đi nuôi cấy tìm vi khuẩn và loại kháng sinh đồ thích hợp nhất, giúp điều trị có hiệu quả. Nếu đã áp-xe quanh amidan, việc trích rạch khối ápxe dẫn lưu mủ là bắt buộc, giữ cho vết rạch luôn mở khoảng 3 ngày.
Điều trị nội khoa bằng kháng sinh kết hợp theo kháng sinh đồ, chống cả vi khuẩn hiếu khí và kỵ khí đường tiêm truyền, hạ sốt, giảm đau, chống viêm. Thời gian điều trị kéo dài ít nhất 10 ngày. Bệnh nhân có chỉ định cắt amidan sau khi hết dấu hiệu viêm nhiễm tại chỗ và toàn thân khoảng một tháng. Áp- xe quanh amidan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây viêm tấy lan tỏa khoang sau tạng, áp-xe lan vào trung thất, phổi, nhiễm khuẩn huyết, thậm chí tử vong do đó rất nguy hiểm.
Giai đoạn trung gian giữa viêm amidan cấp và áp-xe quanh amidan là viêm tấy quanh amidan. Việc phát hiện bệnh nhân trong giai đoạn này, trước khi xuất hiện áp-xe quanh amidan có ý nghĩa rất quan trọng, tránh cho bệnh nhân phải can thiệp thủ thuật, thời gian điều trị được rút ngắn. Giai đoạn viêm tấy quanh amidan chỉ cần sử dụng kháng sinh, chống viêm liều cao đường uống hoặc tiêm đồng thời hạ sốt, giảm đau tốt cho bệnh nhân trong khoảng một tuần.
Phòng bệnh
Bệnh nhân cần thực hiện điều trị viêm amidan cấp hay mạn tính theo đúng chỉ định của thầy thuốc chuyên khoa. Không nên tự ý mua thuốc về sử dụng hoặc sử dụng không đúng thuốc, cách dùng cũng như thời gian uống mà bác sĩ đã kê đơn. Giữ họng thường xuyên sạch bằng cách súc họng hàng ngày bằng những thuốc có tính kiềm nhẹ, ăn uống hợp vệ sinh…
ThS.BS. PHẠM BÍCH ĐÀO