Ngày 25/5, rất nhiều người làm trong ngành y tế bàng hoàng và thương tiếc tiễn biệt Anh hùng Lao động, Thầy thuốc nhân dân, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế Đoàn Thúy Ba. Bà đã trút hơi thở cuối cùng vào 5 giờ 30 phút ngày 25/5/2022, hưởng thọ 93 tuổi.
Bác sĩ Đoàn Thúy Ba tên thật là Đoàn Hồng Hoa, sinh năm 1930, quê ở xã An Thới, Mỏ Cày, Bến Tre. Khi mới 17 tuổi, người con gái xứ dừa đồng khởi đã thoát ly gia đình tham gia kháng chiến. Năm 1954, bà tập kết ra Bắc. Vừa làm việc, vừa học, bà tốt nghiệp, trở thành bác sĩ ngày 2/9/1962. Được sự đồng ý của bác sĩ Phạm Ngọc Thạch - Bộ trưởng Bộ Y tế, vị nữ bác sĩ dáng người mảnh mai đã lao vào tập luyện sức khỏe dẻo dai, tập đeo ba lô, đi bộ để chuẩn bị lên đường về miền Nam bằng đường bộ dọc Trường Sơn.
Bác sĩ Đoàn Thúy Ba (bìa phải) và các đồng nghiệp khi bà đang công tác tại Bệnh viện Hoàng Lê Kha (Tây Ninh).
Và rồi sau 6 tháng trời hành quân, đi qua nhiều dốc cao, các đoạn rừng thăm thẳm với đá với gai, với những con suối con sông hiểm trở, dưới làn đạn bom của quân thù và cả những cơn nóng lạnh bất chợt do sốt rét, bác sĩ Thúy Ba và đồng đội đã có mặt tại miền Nam. Bà chính là nữ bác sĩ đầu tiên vượt Trường Sơn.
Tại Trung ương Cục miền Nam, bác sĩ Thúy Ba được giao nhiệm vụ phục vụ cho các cán bộ làm việc tại Trung ương Cục, trong thời gian này, bà cũng đã theo đoàn cán bộ của Trung ương Cục xuống đồng bằng để củng cố tổ chức chống giặc, mở các lớp huấn luyện về y tế, khám sức khỏe, chữa bệnh cho dân, vận động vệ sinh phòng bệnh.
Cuộc đời của bác sĩ Thúy Ba trải qua nhiều nỗi đau, mất mát. Mẹ bà mất sớm. Khi sinh con đầu lòng được 2 tháng, bà được tin chồng khi đó là đại đội trưởng Vệ quốc đoàn hy sinh trong một trận chống càn. Sau đó, bà phải gửi con về thành phố, nhờ gia đình bên chồng nuôi để theo đơn vị chiến đấu.
Giữa năm 1965, bác sĩ Thúy Ba nhận được tin cha mình bị Mỹ sát hại. Gạt nỗi đau riêng, bà trở về khu căn cứ Trung ương Cục ở Tây Ninh và được nhận nhiệm vụ mới là phụ trách Bệnh viện Hoàng Lê Kha (tên của liệt sĩ trung kiên, bất khuất, là Bí thư Tỉnh ủy Tây Ninh). Thời điểm đó, bệnh viện này chuyên phục vụ cán bộ trung cao cấp.
Trong quá trình kháng chiến, Bệnh viện Hoàng Lê Kha đã nhận điều trị cho hơn 1.500 bệnh nhân là cán bộ, nhưng tỷ lệ tử vong rất thấp, dù những năm ấy các bệnh do sốt rét ác tính, rắn cắn nhiều.
Ông Võ Văn Thưởng, hiện là Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, thăm hỏi sức khỏe bà Đoàn Thúy Ba, Anh hùng lao động, Thầy thuốc nhân dân, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế hồi tháng 2/2020.
Sau Hiệp định Paris (1973), bà được đưa ra Bắc chữa bệnh và được Bộ Y tế cử đi bổ túc chuyên môn ở Bệnh viện Bạch Mai. Sau ngày miền Nam giải phóng, bà về lại TP.HCM công tác ở Bệnh viện Vì Dân (nay là Bệnh viện Thống Nhất) một thời gian, được Bộ Y tế cử đi tu nghiệp ở Hà Lan. Về nước, bà được phân công làm Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy. Trong thời gian này, bà đã có những sáng tạo trong công tác quản lý giúp nâng cao đời sống công nhân viên, góp phần làm cho bệnh viện sạch đẹp hơn, bệnh nhân cũng được chăm sóc tốt hơn.
Tháng 12/1985, bác sĩ Đoàn Thúy Ba được đề bạt làm Thứ trưởng Bộ Y tế, thường trực phía Nam, là Ủy viên Ban Chỉ đạo chương trình lớn của Nhà nước, phụ trách y tế các ngành dầu khí, cao su, thủy điện, vùng lúa đồng bằng sông Cửu Long.
Trong thời gian làm Thứ trưởng Bộ Y tế, cùng với ban chỉ đạo chương trình, bác sĩ Đoàn Thúy Ba đã nhanh chóng xây dựng các cụm dân cư, thành lập các trạm y tế, bệnh viện phục vụ nhân dân mở rộng khai thác các vùng hoang hóa để tăng sản lượng lúa theo nghị quyết của Chính phủ. Bà đã đề xuất xây dựng Trung tâm Nuôi trồng và Phát triển Dược liệu với 2.000 hecta cây tràm gió. Bà cũng là người đề xuất và bảo vệ chương trình Kết hợp quân dân y trong công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu đem lại nhiều hiệu quả trong việc bảo vệ sức khỏe cho nhân dân, đặc biệt có tác dụng khi xảy ra thiên tai thảm họa và bảo vệ an ninh quốc phòng ở vùng biên giới và hải đảo.
Anh hùng Lao động, Thầy thuốc Nhân dân Đoàn Thúy Ba trong một lần họp mặt cán bộ y tế đã nghỉ hưu.
Nhiều người nhận xét, dù ở vị trí nào, bác sĩ Đoàn Thúy Ba cũng hăng say, nhiệt tình công tác, tập hợp được mọi người cùng với mình hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Với những đóng góp to lớn và cống hiến không mệt mỏi, bác sĩ Đoàn Thúy Ba được Nhà nước phong danh hiệu Thầy thuốc Nhân dân năm 1997 và danh hiệu Anh hùng Lao động năm 2000.
