Anh bí mật cung cấp cho Ukraine hệ thống phòng thủ tên lửa độc đáo

Trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine tiếp diễn, Anh đã bí mật cung cấp cho Ukraine một hệ thống tên lửa phòng không mới mang tên Gravehawk. Được ngụy trang bên trong các container vận chuyển tiêu chuẩn, Gravehawk sử dụng tên lửa Vympel R-73 thời Liên Xô, chuyển đổi chúng thành hệ thống phòng không mặt đất hiệu quả. Động thái này diễn ra vào thời điểm sự hỗ trợ liên tục của phương Tây dành cho Ukraine ngày càng bị nghi ngờ.

Gravehawk là một hệ thống phòng thủ tên lửa độc đáo, được thiết kế để gây khó khăn cho quân đội Nga trên chiến trường. Bằng cách giấu tên lửa Vympel R-73 thời Chiến tranh Lạnh bên trong các container vận chuyển, Ukraine có thể tạo ra sự nhầm lẫn và bất ngờ cho đối phương. Theo nhà phân tích chính sách đối ngoại và an ninh Jimmy Rushton, Nga phải đối mặt với kịch bản mà bất kỳ container vận chuyển nào ở Ukraine đều có khả năng che giấu một hệ thống phòng không.

Hệ thống này cho phép Ukraine triển khai tên lửa không đối không như một hệ thống phòng thủ trên mặt đất, giúp tăng cường năng lực phòng không của Kiev mà không cần sản xuất tên lửa mới hoặc hậu cần phức tạp. Gravehawk sử dụng giá đỡ vũ khí loại trượt lấy từ máy bay chiến đấu Su-27 để phóng tên lửa R-73, được NATO gọi là tên lửa AA-11 Archer. Với tốc độ bay lên tới 2.655 km/giờ và tầm bắn trên 30 km, R-73 là một mối đe dọa đáng gờm đối với máy bay và tên lửa của đối phương.

Một camera gắn trên container theo dõi mục tiêu thông qua các dấu hiệu nhiệt, giúp cho hệ thống khó bị đối phương phát hiện vì nó không phát ra tín hiệu radar. Hệ thống này được mô tả là rất sáng tạo, tương đối rẻ và nguy hiểm. Gravehawk là "bệ phóng phòng không di động" cũng cho thấy nhu cầu về khả năng cơ động chiến thuật trên chiến trường.

John Healey, Bộ trưởng Quốc phòng Anh, đã công bố chương trình Gravehawk tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Brussels, khẳng định sự ủng hộ liên tục của Anh đối với Ukraine. Chính phủ Anh cho biết: "Trong bối cảnh Ukraine liên tục bị Nga bắn phá, hệ thống Gravehawk sẽ tăng cường khả năng phòng không của Ukraine, cho phép họ bảo vệ các thành phố, lực lượng và cơ sở hạ tầng quan trọng của mình".

Hai nguyên mẫu của hệ thống phòng không này đã được thử nghiệm tại Ukraine vào tháng 9/2024 và 15 hệ thống khác sẽ được chuyển giao vào năm 2025. Chính phủ Anh cũng đã công bố một gói viện trợ quân sự mới trị giá 150 triệu bảng Anh cho Ukraine, bao gồm xe tăng, pháo binh, tên lửa không đối không và các loại vũ khí khác.

Thông báo này là một phần trong khoản tăng cường 4,5 tỷ bảng Anh (5,5 tỷ USD) cho Ukraine vào năm 2025, theo đó Anh sẽ mua "hàng trăm hệ thống phòng không, thiết bị bay không người lái và thiết bị hỗ trợ thiết yếu để duy trì lực lượng Ukraine ở tuyến đầu". Riêng hệ thống Gravehawk được Anh và Đan Mạch tài trợ chung.

Hệ thống Gravehawk được cho là đã thành công ở tuyến đầu, giúp Ukraine chống lại các mối đe dọa trên không từ Nga. Các quan chức quốc phòng cho biết hệ thống này có thể sử dụng tên lửa Ukraine để bắn hạ tên lửa và thiết bị bay không người lái của Nga, bổ sung cho hệ thống phòng không hiện có của Ukraine.

Hệ thống Gravehawk là một sáng kiến độc đáo và sáng tạo của Anh nhằm hỗ trợ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Bằng cách cung cấp một hệ thống phòng không hiệu quả, dễ triển khai và khó bị phát hiện, Anh đang giúp Ukraine tăng cường khả năng phòng thủ và bảo vệ chủ quyền của mình. Tuy nhiên, việc triển khai hệ thống này cũng đặt ra những câu hỏi về đạo đức và luật pháp quốc tế, đặc biệt là liên quan đến việc sử dụng cơ sở hạ tầng dân sự cho mục đích quân sự.

Việc Anh cung cấp hệ thống Gravehawk cho Ukraine diễn ra sau khi Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine cam kết sẽ cung cấp 100 tên lửa phòng không IRIS-T. IRIS-T là một loại tên lửa không đối không và đất đối không tầm ngắn dẫn đường bằng hồng ngoại, cũng sẽ hỗ trợ cho các nỗ lực phòng không của Ukraine.

Trong bối cảnh sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Ukraine ngày càng bị nghi ngờ, việc Anh cung cấp hệ thống Gravehawk là một dấu hiệu quan trọng cho thấy Ukraine không đơn độc. Hugh Miall, Giáo sư danh dự về quan hệ quốc tế tại Đại học Kent, cho biết sự ủng hộ này sẽ chứng minh rằng Ukraine không bị cô lập, bất chấp lập trường của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông Miall cho rằng các nước châu Âu khác cần phải tăng cường hỗ trợ cho Ukraine ngay bây giờ để cải thiện khả năng mặc cả và vị thế quân sự của Kiev càng nhiều càng tốt.

Hệ thống Gravehawk mà Anh cung cấp cho Ukraine phản ánh nhu cầu phát triển nhanh chóng một hệ thống phóng có thể sử dụng tên lửa không đối không hiện có trong kho vũ khí của Kiev. Từ giữa năm 2024 và trong những tháng mùa Đông, Nga đã bắt đầu một chiến dịch không kích rộng lớn vào cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine. Kết quả là, mạng lưới phòng không của Ukraine đã phải hoạt động tối đa để đảm bảo duy trì nguồn điện và tiện ích quan trọng trong những tháng giá lạnh.