Nhưng các chuyên gia y tế mới đây đã đưa ra cảnh báo rằng một cuộc khủng hoảng mới trong lĩnh vực y tế đang diễn ra do sự xuất hiện và gia tăng nhanh chóng của siêu vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh đe dọa lớn đến sức khỏe con người...
Cuộc khủng hoảng sức khỏe ngày càng gia tăng
Mới đây, ngay trước khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phát động Tuần lễ về sử dụng kháng sinh hiệu quả từ ngày 18 - 24/11, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) đã công bố báo cáo cho thấy chúng ta đang phải đối mặt với một mối đe dọa nghiêm trọng. Trong báo cáo thống kê: “48.700 gia đình mất đi người thân mỗi năm vì kháng kháng sinh” và “cứ mỗi 15 phút lại có một người tại nước này tử vong vì siêu vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh”. Tại Mỹ, hơn 2,8 triệu người bị nhiễm vi khuẩn kháng kháng sinh mỗi năm. TS. Jesse Jacob từ Trung tâm Kháng kháng sinh Emory, Đại học Y Emory, Atlanta, Mỹ cho biết: “Mối đe dọa này không phải là điều mới mẻ. Nó đã xuất hiện và tồn tại trong nhiều năm qua. CDC đã công bố báo cáo đầu tiên về mối đe dọa kháng kháng sinh vào năm 2013”. Và “kể từ báo cáo đầu tiên, số ca tử vong do các bệnh nhiễm trùng đã giảm... CDC đã cập nhật số lượng ca nhiễm trùng ước tính với tình trạng kháng kháng sinh mỗi năm từ 2 triệu đến gần 3 triệu”. Thực tế có rất nhiều vi khuẩn không đáp ứng được với phương pháp điều trị kháng sinh ngay từ đợt điều trị đầu tiên hoặc đợt điều trị thứ hai.
Theo TS. Jesse Jacob: “Kháng kháng sinh không chỉ là vấn đề của riêng Hoa Kỳ mà đó là cuộc khủng hoảng toàn cầu. Mối đe dọa mà chúng ta đang phải đối mặt là có thật, ngay lúc này và cần phải hành động ngay lập tức vì kháng kháng sinh là mối hiểm họa với nền y học hiện đại - các bác sĩ thực hiện phẫu thuật thường quy, ghép tạng phức tạp cũng như hóa trị, tất cả đều dựa vào khả năng ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng của thuốc kháng sinh”.
Hiện các nhà khoa học vẫn đang và sẽ tiếp tục tìm kiếm các phương thức để chống lại mối đe dọa vi khuẩn kháng kháng sinh.
Nguyên nhân cuộc khủng hoảng
Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân đầu tiên và có lẽ rõ ràng nhất của tình trạng kháng kháng sinh là việc lạm dụng loại thuốc này. Nhiều người lầm tưởng rằng dùng bất cứ loại kháng sinh nào cũng có tác dụng điều trị tất cả các loại bệnh. Tuy nhiên, kháng sinh chỉ có thể nhắm mục tiêu là tiêu diệt vi khuẩn, do đó nó chỉ điều trị nhiễm khuẩn. Thuốc kháng sinh bất lực trước bệnh cúm và các bệnh khác do virus gây ra. Vì vậy, khi ai đó dùng thuốc kháng sinh để điều trị sai bệnh hoặc lạm dụng quá thường xuyên sẽ dẫn đến tiêu diệt vi khuẩn có lợi và đe dọa đến sự cân bằng vi khuẩn cho sức khỏe tổng quát. Hơn nữa, vi khuẩn dễ bị tiến hóa và biến đổi một cách tự nhiên và theo thời gian, một số chủng vi khuẩn đã tìm ra cách thích nghi để một số loại kháng sinh nhất định sẽ không ảnh hưởng đến chúng. Khi chúng ta dùng thuốc kháng sinh không theo chỉ định hoặc lạm dụng sẽ cho phép vi khuẩn kháng thuốc xâm nhập, lây lan, nhân lên dễ sàng và phát sinh thêm các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh.
Tại Hoa Kỳ và một số quốc gia khác, các hiệu thuốc không được phép bán thuốc kháng sinh cho những người không có toa thuốc của bác sĩ. Ngoài ra, còn một số trường hợp các bác sĩ cũng kê nhầm thuốc kháng sinh. Những điều này cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng sức khỏe hiện nay. Theo một nghiên cứu mới đây, có đến 30 - 60% thuốc kháng sinh không cần thiết được các bác sĩ kê để điều trị cho những bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.
Không chỉ con người sử dụng thuốc kháng sinh mà trong ngành chăn nuôi, nhiều người đã thêm kháng sinh vào thức ăn của động vật. Theo nghiên cứu ở Hoa Kỳ, khoảng 80% thuốc kháng sinh đang được bán phục vụ trong ngành công nghiệp chăn nuôi. Người chăn nuôi đã sử dụng kháng sinh để làm tăng tốc độ tăng trưởng và ngăn ngừa nhiễm trùng ở động vật. Thống kê cho thấy tình trạng kháng kháng sinh hiện đang gia tăng nhanh chóng ở các trang trại chăn nuôi. Tình trạng này, các chuyên gia y tế tin rằng cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng kháng kháng sinh toàn cầu và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.
Nghiên cứu thuốc mới
Trước tình trạng này, các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm, phát triển các loại thuốc mới. Các nhà khoa học từ Đại học Sheffied và Phòng Thí nghiệm Applher Rutherford, Anh đã bắt đầu phát triển một hợp chất mới với hy vọng có thể điều trị hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn, đặc biệt là các chủng Escherichia coli kháng nhiều loại thuốc.
Nhóm nghiên cứu từ Đại học Pittsburgh, Pennsylvania và Viện Y khoa Howard Hughes, Chevy Chase đã nghĩ đến biện pháp virus ăn vi khuẩn. Họ công bố có thể điều trị thành công ca nhiễm trùng gan nặng ở một bệnh nhân 15 tuổi bằng cách sử dụng các virus ăn các vi khuẩn gây bệnh.
Năm ngoái, các chuyên gia của Viện Dị ứng và các bệnh truyền nhiễm đã sử dụng vi khuẩn sinh học để chống lại một trong những vi khuẩn nguy hiểm nhất, đó là Staphylococcus aureus kháng methicillin được biết đến với stene MRSA. Cho đến nay, các thí nghiệm của họ trên các mô hình chuột đã mang lại kết quả đầy hứa hẹn.
Hiện các nhà khoa học vẫn đang và sẽ tiếp tục tìm kiếm các phương thức tự nhiên để chống lại mối đe dọa này như hợp chất trà xanh, quả việt quất, nghệ... được xem là nguồn thay thế tiềm năng và hiệu quả cho kháng sinh.
Hành động của chúng ta
Theo báo cáo mới từ CDC: Acinetobacter, C.dificile và Enterobacteriaceae là mối đe dọa khẩn cấp nhất đối với sức khỏe. Tất cả những vi khuẩn này được phát hiện là lây nhiễm qua môi trường trong bệnh viện. Do đó, các nhân viên y tế, bác sĩ, y tá có thể ngăn ngừa nhiễm trùng bằng cách làm sạch tay và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng, tiêm phòng cho người bệnh. “Giáo dục, tuyên truyền cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân về các biện pháp vệ sinh phòng ngừa lây lan của các loại vi khuẩn này”. TS. Jacob nhấn mạnh lại rằng: “Chỉ sử dụng kháng sinh khi cần thiết, dưới sự hướng dẫn của bác sĩ” để góp phần đẩy lùi mối hiểm họa kháng kháng sinh đang lan rộng trên toàn cầu.
