Lượng cholesterol trong máu cao là một trong nguyên nhân dẫn đến xơ vữa động mạch. Ăn uống hợp lý sẽ cải thiện tốt tình trạng xơ vữa động mạch.
Bệnh xơ vữa động mạch (xơ mỡ động mạch, xơ cứng động mạch) xảy ra khi có quá nhiều cholesterol trong cơ thể bám vào thành mạch máu, sau đó các chất như canxi, sợi huyết (fibrin)…
Làm gì để giảm lượng cholesterol trong máu?
Giảm lượng cholesterol trong máu sẽ làm chậm lại quá trình hình thành các mảng cholesterol ở thành động mạch, thậm chí có khi giúp làm tan bớt các mảng này khi chúng đã hình thành. Một người đàn ông có cholesterol cao từ 200 - 240mg%, nếu điều chỉnh chế độ ăn một chút chỉ cần làm giảm được 1/10 lượng cholesterol thì đã giảm được 50% nguy cơ bị nhồi máu cơ tim (tức giảm được một nửa nguy cơ mắc bệnh).
Nguyên tắc chung để giảm cholesterol bằng phương pháp không dùng thuốc là ăn thức ăn chứa ít chất béo bão hòa và cholesterol, tập thể dục nhiều hơn và giảm cân nếu cần thiết.
Lượng cholesterol trung bình cần tiêu thụ mỗi ngày cho một người là từ 220 - 260mg đối với phụ nữ, và khoảng 360mg đối với đàn ông. Trung bình trong tổng số calori ta cần thì chất béo nói chung cung cấp 34%, trong đó chất béo bão hòa cung cấp 12%.
Rau câu có nhiều acid alginic phân giải chất béo thừa
Chế độ ăn về chất béo đối với người có cholesterol máu cao:
Bước 1: dùng ít hơn 30% tổng số calori từ các loại chất béo nói chung và ít hơn 10% tổng số calori từ chất béo bão hòa, và tiêu thụ ít hơn 300mg cholesterol mỗi ngày.
Bước 2: dùng ít hơn 30% tổng số calori từ các loại chất béo nói chung và ít hơn 7% tổng số calori từ chất béo bão hòa, và tiêu thụ ít hơn 200mg cholesterol mỗi ngày.
Dùng những thực phẩm gì?
Một khẩu phần ăn nói chung để giảm cholesterol là giảm lượng chất béo và giảm lượng cholesterol tiêu thụ mỗi ngày. Đồng thời, dùng nhiều thức ăn có chứa những chất làm giảm cholesterol LDL, làm tăng cholesterol HDL.
Chẳng hạn, rau câu có nhiều acid alginic xử lý phân giải chất béo quá thừa; các loại nấm, mộc nhĩ có chất sitosterin tác dụng ngăn chặn xơ cứng động mạch, nên ăn dưới dạng canh. Những thực phẩm lên men như xì dầu có chứa acid lino-neic và lexitin (acid béo không no).
Hãy ăn thực phẩm có nhiều carbohydrate-phức (hấp thu chậm) và nhiều chất xơ.
Khi ăn ít chất béo và nhiều rau quả, ngũ cốc nguyên hạt bệnh nhân sẽ tiêu thụ ít calori hơn và sẽ giảm cân.
Thực phẩm có nhiều chất xơ, và nhất là chất xơ hòa tan có khả năng làm giảm nồng độ cholesterol; vì chúng làm quá trình hấp thu cholesterol qua ruột chậm lại. Nhiều thức ăn có nguồn gốc thực vật như các loại đậu khô đã nấu chín, đậu Hòa Lan, đậu rồng, măng tây, táo, lê, đậu nành, đậu hũ cung cấp một lượng lớn chất xơ hòa tan. Cà rốt, củ cải cũng chứa pectin (một dạng chất xơ hòa tan).
Lòng đỏ trứng chứa 200mg cholesterol và 5mg chất béo, trong đó có 2mg chất béo bão hòa và 3mg chất béo chưa bão hòa. Các kết quả nghiên cứu cho thấy ăn trứng mỗi ngày có thể tăng nồng độ HDL đối với một người lớn khỏe mạnh. Lòng trắng trứng không có chất béo hay cholesterol. Trứng cũng là một nguồn cung cấp khá tốt protein, chất sắt và các chất bổ dưỡng khác. Do đó, người cao cholesterol vẫn có thể nên dùng trứng từ 4 quả trở xuống trong một tuần. Còn người khỏe mạnh có thể dùng nhiều hơn.
Người tăng cholesterol không nên dùng dầu cọ, dầu dừa, dầu hướng dương, dầu bắp vì chúng chứa nhiều acid béo đa chưa bão hòa, có thể bị oxy hóa dễ dàng và gây ra các mảng cholesterol ở thành mạch máu. Đối với các loại dầu này bệnh nhân không nên dùng quá 10% tổng số calori trong ngày.
Người tăng cholesterol nên dùng dầu phộng, dầu olive, vì chúng chứa chất béo đơn chưa bão hòa; những chất béo này có khả năng chống oxy hóa, do đó chống được quá trình oxy hóa LDL trong máu.
Dầu cá còn gọi là acid omega-3, cũng có tác dụng làm giảm cholesterol vì nó làm tăng lượng HDL (High Density Lipoprotein); những loại cá chứa nhiều acid omega-3 là cá thu, cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá sardine…
Những vitamin làm tăng HDL là beta caroten, vitamin C, vitamin E, những vitanin có nhiều trong rau quả tươi, giá sống, gạo nguyên hạt…
BS.CKII. HUỲNH TẤN VŨ