Sứa biển từ lâu đã trở thành một món ăn khoái khẩu của nhiều người, đặc biệt vào mùa hè, khi thời tiết oi bức. Với vị thanh mát, giòn giòn đặc trưng, sứa thường được dùng làm gỏi, nộm hoặc ăn kèm với các món bún nước.
Tuy nhiên, ít ai biết rằng, nếu không được chế biến đúng cách, sứa có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng.
Sứa biển sau khi đánh bắt cần được xử lý kỹ lưỡng để loại bỏ độc tố trước khi chế biến thành món ăn. Ảnh minh hoạ.
Ăn sứa sai cách có thể bị ngộ độc
Theo Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế, ngộ độc do ăn sứa chưa được xử lý đúng cách vẫn thường xuyên xảy ra, đặc biệt vào những tháng hè. Sứa biển là sinh vật có chứa các tế bào châm (nematocyst) ở xúc tu, tiết ra độc tố để tự vệ. Khi ăn phải sứa còn tươi hoặc sứa chưa qua khử độc đúng quy trình, người ăn có thể bị nhiễm độc tố này.
Các triệu chứng thường gặp sau khi ăn sứa nhiễm độc gồm: buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy, tức ngực, đau đầu, tụt huyết áp, nhịp tim nhanh, nặng hơn có thể dẫn đến co giật, hôn mê và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Một số ca bệnh đã được ghi nhận tại các tỉnh ven biển miền Trung và miền Bắc, khiến ngành y tế nhiều lần phát đi cảnh báo rộng rãi.
Nguy cơ từ hóa chất bảo quản sứa
Không chỉ dừng lại ở độc tố tự nhiên, một vấn đề khác đáng lo ngại là sứa được ngâm trong hóa chất bảo quản không an toàn. Trong quá trình chế biến, nhiều nơi thường sử dụng phèn chua (nhôm kali sunfat) để giữ cho sứa giòn và có màu trắng đẹp. Tuy nhiên, nếu lượng nhôm tồn dư trong sứa vượt ngưỡng cho phép, việc tiêu thụ lâu dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Nhiều nghiên cứu y học đã chỉ ra rằng nhôm là kim loại có khả năng tích tụ trong cơ thể, đặc biệt ở não và xương. Khi vượt ngưỡng, nhôm có thể gây ra các vấn đề về thần kinh như suy giảm trí nhớ, tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột, thậm chí làm suy giảm chức năng thận.
Nên thận trọng với các loại sứa đã qua xử lý mà không rõ nguồn gốc, nhất là các loại sứa được bày bán tràn lan ngoài chợ dân sinh mà không có nhãn mác hay kiểm định chất lượng.
Người tiêu dùng nên chọn mua sứa đã qua kiểm định an toàn thực phẩm để tránh nguy cơ ngộ độc.
Những ai không nên ăn sứa?
Không phải ai cũng phù hợp để ăn sứa. Một số đối tượng dưới đây được khuyến cáo nên tuyệt đối tránh xa món ăn này:
- Trẻ em dưới 8 tuổi: Hệ miễn dịch và tiêu hóa còn yếu, dễ bị dị ứng hoặc ngộ độc.
- Người có tiền sử dị ứng hải sản: Rất dễ phản ứng với các protein lạ trong sứa, gây nổi mày đay, phù nề, thậm chí sốc phản vệ.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: Nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi và sức khỏe mẹ nếu không đảm bảo nguồn gốc sứa an toàn.
- Người đang ốm yếu, hệ miễn dịch suy giảm: Dễ bị ảnh hưởng bởi lượng độc tố nhỏ vẫn còn trong sứa dù đã qua chế biến.
- Người già mắc bệnh nền: Cần hạn chế tiêu thụ các món ăn có nguy cơ gây dị ứng hoặc khó tiêu hóa.
Cách chọn và chế biến sứa an toàn
Dù sứa là món ăn hấp dẫn, nhưng để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng cần tuân thủ một số nguyên tắc sau:
- Tuyệt đối không ăn sứa tươi sống: Sứa biển vừa đánh bắt còn chứa độc tố tự nhiên, phải qua xử lý mới có thể ăn được.
- Chỉ mua sứa ở nơi uy tín: Ưu tiên các sản phẩm có bao bì, nhãn mác rõ ràng, được cơ quan chức năng kiểm định.
- Ngâm và rửa kỹ: Sứa thường được ngâm qua nhiều lần với nước muối pha phèn chua. Sau đó cần rửa lại nhiều lần bằng nước sạch và chần qua nước sôi để loại bỏ hoàn toàn độc tố còn sót.
- Ăn thử với lượng nhỏ: Đối với những người lần đầu ăn sứa, nên dùng một lượng nhỏ để kiểm tra phản ứng của cơ thể trước.
- Không ăn sứa để lâu: Sứa chế biến sẵn nên được sử dụng trong ngày, tránh để qua đêm hoặc trong điều kiện bảo quản không đảm bảo.
Làm gì nếu cơ thể phản ứng sau khi ăn sứa?
Trong trường hợp bạn hoặc người thân xuất hiện các dấu hiệu bất thường sau khi ăn sứa như buồn nôn, nổi mẩn đỏ, đau bụng, khó thở… cần nhanh chóng:
- Ngừng ăn ngay lập tức.
- Gọi cấp cứu hoặc đến cơ sở y tế gần nhất.
- Mang theo phần sứa đã ăn nếu còn để hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán.
- Không tự ý uống thuốc chống dị ứng hoặc chống nôn, tránh làm sai lệch triệu chứng.
Sứa là món ăn truyền thống quen thuộc của người Việt, đặc biệt vào mùa hè. Tuy nhiên, món ăn này chỉ thực sự an toàn nếu được chế biến đúng cách và sử dụng đúng đối tượng. Việc lơ là hoặc thiếu hiểu biết có thể khiến bạn phải đối mặt với những hậu quả khôn lường.
