Ngày 30/4, một bệnh nhân nam (44 tuổi, trú tại xã Long Cốc, Tân Sơn, Phú Thọ) được đưa vào khoa Truyền nhiễm, Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn trong tình trạng sưng đau tại vùng chi, có mụn nước và sốt nhẹ.
Qua thăm khám và xét nghiệm, các bác sĩ xác định người bệnh bị nhiễm giun rồng (Dracunculus) - loại ký sinh trùng hiếm gặp, có khả năng gây biến chứng nặng nếu không được xử trí kịp thời.
Theo PGS.TS Đỗ Trung Dũng - Trưởng khoa Ký sinh trùng, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, trước đây nhiễm giun rồng khá phổ biến trên thế giới, nhưng hiện chỉ lưu hành phổ biến ở các nước châu Phi.
Năm 1998, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phát chứng nhận Việt Nam là quốc gia không có giun rồng nhưng đến năm 2020, loài ký sinh trùng bắt đầu xuất hiện.
Trong 5 năm qua, cả nước ghi nhận 24 ca nhiễm, đều là đàn ông ở 5 tỉnh, thành gồm: Yên Bái (11 ca), Phú Thọ (8 ca), Lào Cai (2 ca), Hòa Bình (1 ca) và Thanh Hóa (2 ca). Bệnh nhân thường có thói quen ăn thịt động vật chưa nấu chín như cá, ếch, rắn và uống nước lã. Ấu trùng giun rồng vào cơ thể trong 10-12 tháng sẽ phát triển thành giun tìm cách chui ra ngoài.
Hình ảnh giun rồng đang chui ra tại chân một bệnh nhân
Dấu hiệu mắc giun rồng
Theo BS Âu Thị Nhâm, khoa Ký sinh trùng – Côn trùng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái (Yên Bái là địa phương xuất hiện nhiều ca nhiễm giun rồng nhất cả nước - 11 ca) cho biết: Khi mới mắc bệnh giun rồng thường không phát hiện có triệu chứng đặc biệt nào. Khoảng 1 năm sau khi mắc bệnh, khi giun cái bắt đầu di chuyển và phát triển trong các mô dưới da, người bệnh có thể có các dấu hiệu: Sốt nhẹ, chóng mặt, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, mẩn đỏ, tê cứng và ngứa tại chỗ giun khu trú.
Vài ngày tiếp theo, vết sưng tấy vỡ tiết ra dịch vàng, tại ổ tổn thương phát hiện một đoạn con giun màu trắng từ trong chui ra ngoài (thường là phần đầu con giun), nếu không có tác động thì con giun thường tự chui ra ngoài hoàn toàn sau 3 - 6 tuần.
Bệnh không gây tử vong trực tiếp nhưng có thể gây ra tử vong gián tiếp từ những biến chứng của bệnh như: nhiễm trùng thứ phát, áp xe lạnh, nhiễm trùng khớp, tê liệt tủy sống, liệt nửa người,…
Điều trị bệnh giun rồng
Cũng theo BS Âu Thị Nhâm, khi thấy giun chui ra tại ổ sưng tấy sử dụng một que tròn rồi lăn cuộn từ từ để kéo hết giun ra ngoài (không cầm kéo mạnh hoặc chích rạch vết thương để lấy giun ra ngoài). Đã có một số trường hợp người bệnh tự kéo nhưng làm đứt nửa chừng sẽ khiến ấu trùng giun và các chất độc giải phóng ra ngoài lây lan theo đường đi của giun làm cho tình trạng viêm nhiễm trầm trọng hơn, nặng hơn có thể dẫn đến các biến chứng như: nhiễm trùng thứ phát, áp xe lạnh, nhiễm trùng khớp, tê liệt tủy sống, liệt nửa người.
Có thể điều trị giun rồng bằng mebendazole hoặc thiabendazole; Dùng thêm kháng sinh, giảm đau, chống phù nề.
Ngâm vùng tổn thương vào nước ấm để kích thích giun chui ra, nước sau ngâm tổn thương rắc vôi bột, hoặc Cloramin B trước khi thải ra môi trường.
Phòng bệnh giun rồng
Thực hiện tốt công tác vệ sinh an toàn thực phẩm: ăn chín, uống sôi; sử dụng các dụng cụ trong chế biến thực phẩm chín và sống riêng biệt (thớt, dao, máy xay, bát, đĩa…) đặc biệt vệ sinh tay sau chế biến thực phẩm sống.
Nấu chín kỹ khi sử dụng các thực phẩm thủy sinh (ếch, cá, tôm…), chôn hoặc đốt, hoặc rắc vôi bột phần ruột, đầu…sau khi chế biến hạn chế phát tán nguồn lây.
Không cho chó, mèo ăn sống các thực phẩm thủy sinh (ếch, cá, tôm…).
Những người bệnh đang trong giai đoạn tiến triển của bệnh giun rồng không tắm, rửa tại ao hồ, hoặc các nguồn nước sinh hoạt khác để tránh phát tán ấu trùng ra môi trường; làm sạch vết thương, băng bó thường xuyên vùng da bị bệnh cho đến khi lấy hết hoàn toàn giun ra khỏi cơ thể.
Khi phát hiện hoặc có triệu chứng nghi ngờ hãy đến khám tại cơ sở y tế gần nhất.
