Hội chứng ruột kích thích (HCRKT) là bệnh rất hay gặp ở người trưởng thành nhưng ít được phát hiện. Triệu chứng nổi bật nhất là những đợt táo bón xen lẫn với tiêu chảy, đau bụng, đầy bụng, trướng hơi, cảm giác nóng rát sau xương ức, có thể buồn nôn hoặc khó tiêu. Trong điều trị HCRKT cần kết hợp điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt và có thể sử dụng thuốc điều trị triệu chứng.
HCRKT là lành tính và mạn tính. Những người mắc phải hội chứng này dễ tăng nhu động ruột so với người bình thường với các biểu hiện thường tái đi tái lại, kéo dài nhiều năm. Chế độ ăn rất quan trọng trong điều trị nhưng cũng không cần kiêng khem quá mức vì có thể gây thiếu dinh dưỡng hoặc ăn thức ăn không phù hợp gây rối loạn tiêu hóa.
Tăng cường chế độ ăn giàu chất xơ
Chế độ ăn giàu chất xơ làm giảm các biểu hiện ở một số người, nhất là đối với những trường hợp táo bón. Ăn nhiều chất xơ và tăng lượng dịch uống vào sẽ giúp cải thiện biểu hiện táo bón. Chất xơ có nhiều trong bột bắp, rau xanh, gạo lứt, cám gạo, trong đó cám gạo hay được khuyên dùng nhất. Một số người cũng giảm tiêu chảy khi dùng cám gạo nhưng một số khác lại thấy cải thiện hơn nếu áp dụng chế độ ăn ít chất xơ, chính vì vậy cần phải điều chỉnh phù hợp với từng người.
Khi ăn phải ăn chậm, nhai kỹ nhằm hạn chế nuốt khí vào làm giảm đầy bụng, trướng hơi, giảm sự căng giãn đột ngột ống tiêu hóa do đó hạn chế kích kích co bóp của ruột nên giảm số lần đi ngoài và giảm đau.
Những thực phẩm nên hạn chế
Chất béo động vật: Những thực phẩm nhiều chất béo có thể khiến ruột co thắt nhiều hơn gây đau hay cảm giác khó chịu vùng bụng. Nên thay bằng chất béo không bão hòa có nguồn gốc thực vật. Tránh các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, patê, thực phẩm nhiều chất béo: bánh quy, mayonnaise, phomai. Hạn chế đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, béo ngấy.
Đường: Đường có thể gây táo bón, tiêu chảy và đầy hơi ở những người bị HCRKT, tránh các loại mứt, sirô, bánh kẹo và trái cây hoặc nước trái cây có đường.
Sản phẩm sữa: Một số sản phẩm sữa khó tiêu hóa. Sữa, bánh kem và kem chứa các loại đường tự nhiên, trong quá trình tiêu hóa có thể gây tiêu chảy, đau quặn bụng hoặc táo bón cần phải tránh.
Một số loại rau: Có thể gây ra chứng đầy hơi cần tránh như rau cải xanh, cải bắp và hành.
Hoa quả nhiều axit: Người bị HCRKT không nên ăn các loại quả chua.
Các chất kích thích: Rượu, cà phê, nước uống có gas, các loại gia vị cay nóng như: ớt, hồ tiêu kích thích lớp niêm mạc ruột gây ra các biểu hiện như đau bụng, tiêu chảy.
Bữa ăn thịnh soạn: Những bữa ăn thịnh soạn quá nhiều chất dinh dưỡng gây khó tiêu khiến hệ tiêu hóa trở nên quá tải, gây ra đau bụng và tiêu chảy.
Những thức ăn nhạy cảm: Một số người có tiền sử gia đình hoặc bản thân nhạy cảm với một số loại thực phẩm, cần tránh những thực phẩm này.
Chế độ sinh hoạt
Luyện tập đi ngoài ngày một lần vào buổi sáng hoặc một thời gian thích hợp, xoa bóp bụng trước khi đi ngoài.
Điều chỉnh chế độ sinh hoạt, làm việc, nghỉ ngơi hợp lý, luyện tập thư giãn, tập thể dục, đi bộ, tránh căng thẳng thần kinh ít nhiều cải thiện các biểu hiện.
BS. Yến Ngọc
