Đây là một trong những chủ đề trọng tâm trong quan hệ quốc phòng song phương, diễn ra trong bối cảnh chiến sự Nga - Ukraine chưa đi đến hồi kết và nhu cầu tự cường quốc phòng của cả hai nước cùng gia tăng.
Hệ thống S-400 của Nga. (Nguồn: MW)
Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng Ấn Độ, cuộc họp không chỉ tập trung vào hợp đồng S-400, mà còn bao gồm các lĩnh vực như tên lửa không đối đất, hiện đại hóa máy bay chiến đấu và phát triển các năng lực tác chiến tiên tiến.
Tuy nhiên, tiến độ giao hàng đang gặp thách thức lớn khi Nga phải ưu tiên trang bị hệ thống phòng không cho chính mình. Với làn sóng tấn công không ngừng từ phía Ukraine cùng sự hiện diện ngày càng sát của NATO gần biên giới, S-400 hiện đang đóng vai trò "xương sống" trong mạng lưới phòng thủ của Moscow. Chính vì thế, có nhiều lo ngại rằng việc bàn giao hai trung đoàn S-400 cuối cùng cho Ấn Độ, theo kế hoạch sẽ hoàn tất vào năm 2025, có thể bị trì hoãn.
Hợp đồng trị giá 5,43 tỷ USD giữa Ấn Độ và Nga được ký từ tháng 10/2018, bao gồm tổng cộng 10 tiểu đoàn S-400. Cho đến nay, phần lớn trong số đó đã được chuyển giao. Thế nhưng, áp lực từ chiến trường đang khiến Moscow phải cân nhắc lại các ưu tiên phân phối vũ khí.
Trong một cuộc đụng độ gần đây với Không quân Pakistan, S-400 được cho là đã phát huy hiệu quả vượt trội, giúp Ấn Độ giữ vững lợi thế trên không. Thủ tướng Narendra Modi đã ca ngợi hệ thống này trong một bài phát biểu trước lực lượng vũ trang, gọi S-400 là "lá chắn an ninh vững chắc" và là "niềm tự hào mới" của quốc gia.
Cùng với tiêm kích Rafale của Pháp, S-400 là một trong hai thương vụ vũ khí lớn nhất của Không quân Ấn Độ trong thập kỷ qua. Dù vậy, trong khi Rafale bị đánh giá là kém hiệu quả trong thực chiến, thì S-400 lại tỏ ra đáng tin cậy và ngày càng có vai trò chiến lược quan trọng.
Việc Ấn Độ sốt ruột mong nhận nốt các hệ thống còn lại là điều dễ hiểu. Song câu hỏi đặt ra là: Liệu Nga có thể ưu tiên cho Ấn Độ trong bối cảnh nhu cầu nội địa đang tăng cao? Câu trả lời nằm ở năng lực sản xuất và quy mô công nghiệp quốc phòng của Moscow.
Đơn vị radar di động 91N6E từ hệ thống S-400. (Nguồn: MW)
Thực tế, Nga đã đầu tư lớn để nâng cấp ngành công nghiệp quốc phòng từ năm 2000, đặc biệt trong lĩnh vực tên lửa phòng không. Ba cơ sở sản xuất lớn đã được xây dựng và hiện đại hóa, gồm nhánh mới của nhà máy Obukhov ở St. Petersburg, nhà máy Avitek ở Kirov và nhà máy NMP tại Nizhniy Novgorod.
Quá trình này kéo dài gần hai thập kỷ và chỉ hoàn tất vào cuối những năm 2010, nhưng chính nhờ đó mà Nga hiện vẫn có khả năng tiếp tục sản xuất S-400 để đáp ứng cả nhu cầu trong nước lẫn đơn hàng từ các đối tác chiến lược như Ấn Độ và Belarus.
S-400 là một trong những hệ thống phòng không tiên tiến nhất thế giới, sử dụng nhiều radar hoạt động ở các băng tần khác nhau để phát hiện cả các mục tiêu tàng hình. Đặc biệt, tên lửa 40N6 có khả năng tiêu diệt mục tiêu bay thấp từ khoảng cách tới 400 km, nhờ vào dữ liệu từ các radar mặt đất hoặc từ các máy bay chỉ huy như A-50 AEW&C hay MiG-31.
