Thông tin Ấn Độ cấm xuất khẩu tấm và hạn chế xuất khẩu gạo trắng đã giúp các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gạo Việt Nam (VN) hưởng lợi khi giá gạo xuất khẩu tăng thêm 15-25 USD/tấn tùy loại. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại mỗi năm VN cũng nhập hàng trăm ngàn tấn tấm và gạo trắng từ Ấn Độ nên chính sách mới của nước này sẽ khiến các đơn vị nhập khẩu của nước ta bị ảnh hưởng.
Khách hàng tìm mua gạo VN trong một siêu thị tại Pháp
Xuất khẩu mừng, nhập khẩu lo
Giá gạo thế giới đã biến động chỉ trong vòng một tuần sau khi Ấn Độ ban hành thông báo quyết định cấm xuất khẩu gạo tấm và áp thuế xuất khẩu 20% đối với một số loại thóc gạo như thóc, gạo lứt và các loại gạo khác trừ gạo đồ, gạo Basmati.
Ông Nguyễn Thanh Long, Giám đốc Công ty TNHH Gạo Việt, cho biết hai loại gạo tác động mạnh nhất khi Ấn Độ có chính sách trên là gạo trắng và gạo tấm. Giá gạo trắng VN xuất khẩu hiện đã tăng khoảng 15-20
USD/tấn, lên mức 415-425 USD/tấn. Trong khi gạo Thái Lan cũng hưởng lợi tăng lên mức 410 USD/tấn.
Dù hạn chế xuất khẩu, đánh thuế 20% nhưng theo ông Long, gạo trắng Ấn Độ cũng hưởng lợi khi giá tăng lên ngang bằng giá gạo trắng VN dù trước đó thấp hơn rất nhiều. Trong khi đó, mặt bằng giá gạo thơm các loại xuất khẩu của VN cũng tăng trung bình khoảng 10-15 USD/tấn.
Gạo tấm là loại gạo tăng mạnh nhất, giá gạo tấm xuất khẩu của VN cũng như các nước tăng thêm 20-25
USD/tấn, lên mức 380-390 USD/tấn. Tuy nhiên, số lượng tấm xuất khẩu của DN VN không lớn. Các nước xuất khẩu tấm nhiều như Myanmar, Pakistan lại hưởng lợi lớn.
“Hiện nhiều khách hàng từ châu Phi, Nga và một số nước châu Á đã bắt đầu hỏi dò giá gạo trắng, tăng lượng đặt hàng với phía DN xuất khẩu gạo VN vì lo ngại giá gạo có thể tăng thêm trong thời gian tới” - ông Long tiết lộ.
Ông Nguyễn Văn Đôn, Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng, cũng cho biết giá gạo xuất khẩu đang neo ở mức cao giúp DN hưởng lợi khi ký những hợp đồng mới. Đồng thời cũng kéo giá lúa gạo trong nước tăng lên, người nông dân có lợi.
Lý giải nguyên nhân Ấn Độ hạn chế xuất khẩu, ông Đôn cho biết do hạn hán, mất mùa có thể ảnh hưởng đến an ninh lương thực nội địa. Sự sụt giảm lượng gạo xuất khẩu từ quốc gia này sẽ làm tăng áp lực lên giá lương thực. Động thái hạn chế xuất khẩu gạo của Ấn Độ đẩy giá gạo toàn cầu lên cao trong thời gian tới. Đây là thông tin có lợi cho xuất khẩu gạo của VN.
Ngược lại, ở chiều nhập khẩu, những công ty VN nhập tấm, gạo trắng từ Ấn Độ với giá rẻ trước đây thì giờ gặp khó khăn. Theo Thương vụ VN tại Ấn Độ, việc cấm xuất khẩu gạo tấm (nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi) sẽ đẩy giá thức ăn chăn nuôi tăng lên, đặc biệt tại các thị trường nhập khẩu chính loại sản phẩm này như: Trung Quốc đã nhập 1,1 triệu tấn và VN đã nhập 433.000 tấn vào năm 2021.
Đại diện một công ty xuất nhập khẩu gạo tại TP.HCM cho biết thêm gạo nhập khẩu từ Ấn Độ chủ yếu được các công ty sử dụng làm thức ăn chăn nuôi và nấu bia. Ngoài ra, một số công ty nhập loại gạo tấm từ nước ngoài để làm cơm tấm, bánh, bột, phở, bún… Trước lệnh cấm xuất khẩu tấm, giá gạo trắng tăng lên do Ấn Độ áp thuế 20%, các DN sẽ tính toán lại nguồn nguyên liệu nhập khẩu để tránh ảnh hưởng đến chi phí sản xuất.
Đại diện một công ty xuất nhập khẩu gạo tại TP.HCM cho biết gạo nhập khẩu từ Ấn Độ chủ yếu được các công ty sử dụng làm thức ăn chăn nuôi và nấu bia.
Chuẩn bị đơn hàng, sẵn sàng tăng tốc
Nhiều DN xuất khẩu gạo VN cho biết giá gạo xuất khẩu đang ở mức cao nhưng cái khó bây giờ là lượng gạo trong kho của các DN vẫn hạn chế.
Ông Phan Văn Có, Giám đốc Công ty TNHH Vrice Group Phan Văn Có, cho biết hiện giá gạo trong nước đang được thu mua tăng 200-300 đồng/kg so với tuần trước đó. Các đơn hàng mới dù giá cao nhưng hiện công ty tạm ngưng ký thêm các hợp đồng gạo trắng và tấm do giá đang lên.
Theo dự báo của ông Có, khả năng trong tuần tới, giá gạo xuất khẩu của VN sẽ tiếp tục tăng lên vì nguồn cung thế giới đang giảm, nhiều nước hạn chế xuất khẩu, nhu cầu lương thực tăng cao, đẩy giá tăng.
Đồng tình với ông Có, ông Nguyễn Thanh Long, Giám đốc Công ty Gạo Việt, cho rằng lúc này các DN Việt chưa vội mừng về giá mà quan trọng là chuẩn bị lượng hàng dồi dào. Khi đủ nguồn cung thì mới có thể ký hợp đồng lớn, giá gạo vẫn sẽ tiếp tục tăng.
Ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN, cũng cho rằng Ấn Độ đang xuất khẩu gạo tới hơn 150 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Việc hạn chế xuất khẩu gạo, nhất là gạo trắng từ quốc gia này sẽ tạo cơ hội để các DN xuất khẩu gạo VN tăng xuất khẩu gạo ra thị trường thế giới và tăng giá gạo xuất khẩu trong thời gian tới. Hiện nhiều DN gạo VN đang ngừng chào bán do dự báo giá sẽ tăng nhanh trong thời gian tới.
Theo ông Nam, VN là nước xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới (sau Ấn Độ và Thái Lan) và là nước xuất khẩu lớn nhất sang Trung Quốc với 25% thị phần. Giá gạo trắng Ấn Độ từ lợi thế giá rẻ giờ đây mất vị thế cạnh tranh do chịu mức thuế cao hơn, từ đó thúc đẩy người mua chuyển hướng sang gạo của Thái Lan và VN.•
Xuất khẩu gạo tăng tốc thu về 2,3 tỉ USD
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan VN và báo cáo của Bộ NN&PTNT, trong tám tháng đầu năm, giá trị và sản lượng xuất khẩu gạo của VN lần lượt đạt 2,3 tỉ USD, tăng gần 10% so với cùng kỳ và 4,8 triệu tấn, tăng 21% so với cùng kỳ.
Philippines vẫn đứng đầu về tiêu thụ gạo của VN, chiếm 47,7% trong tổng lượng và chiếm 45,6% trong tổng kim ngạch gạo xuất khẩu của cả nước, đạt 2,89 triệu tấn, tương đương 1,06 tỉ USD. Tiếp sau đó là thị trường Trung Quốc chiếm 11,5% trong tổng kim ngạch, đạt 520.445 tấn.
