Ẩm thực vùng Quế - Ăn để Khỏe

Xã Phong Dụ Thượng, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Báo mang đến Lễ hội ẩm thực vùng đất Quế nhiều món ăn đặc sắc, trong đó không thể không nhắc đến món "cá khuy nướng".

Cá khuy sơ chế sạch, đem ướp cùng một chút gừng, súp và gia vị không thể thiếu là hạt dổi, sau đó bọc vào lá chuối để nướng trên lửa củi như thế mới toát lên mùi thơm, giữ trọn được vị ngọt béo của cá tươi.

Anh Nông Văn Quỳnh, đại diện xã Phong Dụ Thượng chia sẻ: " Với món cá khuy nướng, nguyên liệu chính của món ăn là cá khuy, điều đặc biệt đó là tuy có quanh năm, song loại cá này chỉ có số ít tại một số con suối, trong đó ở suối Ngòi Hút của thôn Dụ Thượng là có nhiều nhất."

Bên cạnh cá khuy nướng, trứng kiến rán cũng là món ăn đặc trưng của xã Phong Dụ Thượng. Mặc dù trứng kiến có ở nhiều địa phương, nhưng có lẽ chỉ có ở vùng sinh sống của người Tày tại xã Phong Dụ Thượng, huyện Vân Yên, mới có được món trứng kiến rán thơm bùi, đặc biệt, trứng kiến đúng vụ chỉ có từ cuối tháng 2 đến qua tháng 3 âm.

Theo ông Lương Văn Thu, Chủ tịch UBND xã Phong Dụ Thượng, mỗi món ăn mà người dân thực hiện trong hội thi mang đậm nét văn hóa ẩm thực vùng miền, đặc biệt là của dân tộc Tày.

Mọi nguyên liệu chuẩn bị cho món ăn đều do người dân trong bản làng tự tay gieo trồng, chăm sóc hoặc ngắt hái từ rừng thiên nhiên. Người dân bản làng đã truyền tay nhau, lưu giữ qua biết bao thế hệ cho đến nay.

Từ bao đời nay, người Dao tại xã Viễn Sơn, huyện Văn Yên đã truyền dạy con cháu trồng và lưu giữ các loại thuốc bổ dưỡng để tạo nên hương vị đặc trưng của món canh thuốc nam người Dao. Đây cũng chính là niềm tự hào trong nền ẩm thực địa phương mà người dân nơi đây muốn "khoe" ra cho mọi người cùng thưởng thức.

"Cho đến nay người dân trong vùng vẫn thường xuyên nấu món canh này để bồi bổ sức khoẻ, nhất là cho người ốm và phụ nữ sau sinh. Cứ từ đời này qua đời khác, người mẹ học nấu, sau đó dạy lại, truyền lại cho người con, nhờ đó mà món ăn được lưu giữ lâu đời." – Chị Lý Thị Tư, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Viễn Sơn nói.

10 loại lá và gốc thuốc khác nhau kết hợp với gà đen, hầm liên tục trong nồi quế, cho ra thành phẩm là món canh thuốc Nam người Dao thơm mùi quế, ngọt tự nhiên, bổ dưỡng cho sức khoẻ.

Các nguyên liệu làm nên món canh này đều phải được chọn lựa một cách kỹ lưỡng và đầy đủ, chẳng hạn như gà đen dùng để nấu món ăn phải là gà nuôi thả vườn, lá thuốc và gốc thuốc cũng phải đủ 10 loại. Đây cũng là điểm quan trọng, tạo nên sự chân quý của món đặc sản vùng miền.

Tham gia ngày hội, xã Tân Hợp chủ yếu chuẩn bị những sản vật của địa phương như: cá sấy, cá suối chua ngọt, cá nộm mùng, ốc suối ngòi thắt, thịt lợn nướng lá dong, canh sắn chuối hầm chân giò.

Trong đó, món dọc mùng nộm cá nướng là nét ẩm thực đặc trưng giao thoa giữa hai dân tộc Tày và Dao. Loại cá đem chế biến món ăn cũng đặc biệt không kém, chúng chỉ có ở vùng suối, không thể bắt được ở ao hồ, kích thước rất nhỏ, chỉ to chừng bằng ngón tay trỏ.

Điều quan trọng làm nên sự hấp dẫn của món ăn này đó là cá phải nướng đều, kỹ trên bếp củi, kết hợp với ớt nướng làm dậy lên hương vị thơm ngon của món ăn.

Nét tinh hoa ẩm thực này đã được lưu truyền trong người dân bản địa từ những năm 1974, khi chuyển từ vùng lòng hồ Thác Bà lên địa phương xã Tân Hợp. Theo anh Thân, người trực tiếp chế biến món ăn, chia sẻ, hiện nay món ăn trên vẫn thường xuất hiện trên các mâm cơm ngày Tết, dịp lễ cầu làng, cấp sắc lập tỉnh của địa phương.

Món dọc mùng nộm cá nướng, cũng như nhiều món ăn địa phương khác có ý nghĩa to lớn, thể hiện nét văn hóa tự cung tự cấp từ xa xưa.

Ngày hội ẩm thực huyện Văn Yên còn giới thiệu đến du khách thập phương gần 50 món ăn vùng miền đặc sắc khác, 25 gian hàng chợ ẩm thực của các xã, thị trấn; không gian Trà quế huyện Văn Yên, không gian sản phẩm OCOP, các trò chơi dân gian, hoạt động văn hóa như: Đánh quay, đẩy gậy, đi Khà kheo, múa sạp, múa khèn....đặc sắc.

Mặc dù là địa phương không có nhiều lợi thế để phát triển du lịch nghỉ dưỡng, du lịch biển, chủ yếu là địa hình đồi núi, song, người dân địa phương huyện Văn Yên đã tận dụng những lợi thế vùng nguyên liệu, chế biến ra các món ăn đặc sắc và luôn luôn chú trọng việc gìn giữ phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp.

Mời các bạn xem video ẩm thực Yên Bái: