Hiện nay AIM-54 Phoenix vẫn nằm trong kho vũ khí của Không quân Iran.
Được đưa vào hoạt động lần đầu vào năm 1966, AIM-54 Phoenix là tên lửa không đối không tầm xa (BVR) với hệ thống dẫn đường tiên tiến. Nó kết hợp giữa radar bán chủ động và radar chủ động trong pha cuối, cho phép tên lửa có độ chính xác cao và hiệu quả trong việc tiêu diệt mục tiêu.
Tên lửa không đối không AIM-54A Phoenix gắn trên máy bay chiến đấu Grumman F-14A Tomcat, tại Căn cứ Không quân Hải quân Patuxent River, Maryland (Mỹ), ngày 13/5/1984.
Tên lửa này được trang bị trên F-14 Tomcat, với khả năng mang tối đa 6 quả cùng lúc. AIM-54 Phoenix có tốc độ tối đa lên đến Mach 5 (khoảng 5.600 feet/giây), giúp nó nhanh chóng tiếp cận và tiêu diệt mục tiêu.
Mặc dù sau này chỉ được sử dụng cho F-14, AIM-54 Phoenix ban đầu được phát triển cho F-111B Aardvark – một phiên bản máy bay của F-111A dành cho tàu sân bay của Không quân Mỹ. Khi chương trình F-111B bị hủy bỏ, tên lửa này được chuyển sang chương trình phát triển máy bay của Hải quân, dẫn đến sự ra đời của F-14 Tomcat lừng danh.
Sức mạnh vượt trội của AIM-54
AIM-54 Phoenix là một trong những vũ khí đáng sợ nhất mà Hải quân Mỹ sở hữu thời bấy giờ. Khả năng phóng đồng thời 6 tên lửa trong mọi điều kiện thời tiết mang lại cho nó sự linh hoạt và đáng tin cậy. Tên lửa sử dụng cơ chế "phóng đẩy", trong đó tên lửa được đẩy ra khỏi giá phóng dưới bụng F-14 trước khi động cơ nhiên liệu rắn được kích hoạt, đẩy nó về phía mục tiêu.
Tuy nhiên, AIM-54 là loại tên lửa rất nặng, và khi mang theo 6 quả, tổng trọng lượng có thể vượt hơn 4 tấn. Điều này tạo ra thách thức khi F-14 phải hạ cánh trên tàu sân bay, buộc phi công đôi khi phải phóng một hoặc vài quả trước khi hạ cánh để giảm tải trọng.
Tầm bắn chính xác của AIM-54 Phoenix vẫn là thông tin tuyệt mật, nhưng ước tính vượt trên 100 hải lý. Tên lửa dài 13 feet, đường kính 15 inch, sải cánh dài 3 feet, đầu đạn nặng 135 pound. Khi tiếp cận mục tiêu, đầu đạn phát nổ bằng ngòi cận đích, đảm bảo khả năng phá hủy tối đa.
Mỗi quả AIM-54 có giá khoảng 500.000 USD, một con số không hề nhỏ nhưng xứng đáng với hiệu suất vượt trội của nó.
AIM-54 Phoenix đã phục vụ Hải quân Mỹ từ năm 1974 đến năm 2004, trước khi được thay thế bằng các tên lửa tiên tiến hơn như AIM-120 AMRAAM.
