Tác dụng của nhân sâm
Theo y học cổ truyền nhân sâm có vị ngọt, hơi đắng, tính ấm, tác dụng vào các kinh Tỳ, phổi, tim, thận, tăng cường khí huyết, dưỡng ẩm cơ thể, thăng nhiều hơn giáng, và tăng cường lá lách và phổi, làm dịu trái tim và cải thiện trí thông minh, nuôi dưỡng máu và thúc đẩy tác dụng sản xuất năng lượng cho cơ thể.
Nhân sâm được sử dụng chủ yếu dùng chữa bệnh hiểm nghèo, bệnh mạn tính, mất máu, mất nước do suy nhược, mệt mỏi, mạch yếu; khó thở, ho yếu; mất ngủ do tâm khí yếu; mộng mị, hồi hộp, chứng hay quên, đổ mồ hôi nhiều do thiếu nước; đi tiểu thường xuyên và các triệu chứng bên ngoài của thiếu khí.
Nên dùng bắt đầu từ 0,5 gam mỗi ngày và tối đa không quá 10 đến 15 gam.
Nhân sâm được coi là loại thuốc đại bổ tuy nhiên không phải vì thế mà ai cũng có thể sử dụng.
Những trường hợp không nên hoặc hạn chế dùng nhân sâm
Bệnh nhân suy kiệt, quá yếu: Nhân sâm tuy phù hợp với những bệnh nhân bị thiếu khí nhưng nếu cơ thể đã suy kiệt, quá yếu thì việc ăn nhân sâm sẽ gây gánh nặng cho cơ thể. Thiếu khí và máu yếu lần lượt ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và hấp thu, do đó, việc dùng một số chất bổ đặc biệt là đại bổ như nhân sâm có thể gây ra phản ứng bất lợi.
Người thận yếu: Bệnh nhân mắc bệnh thận phải hạn chế ăn natri và kali, đồng thời các thực phẩm chức năng có liên quan đến nhân sâm tuy tốt cho sức khỏe nhưng có thể gây gánh nặng thể chất cho bệnh nhân mắc bệnh thận.
Tiêu chảy cấp: Những trường hợp thường xuyên mắc chứng tiêu chảy sau khi ăn, và đặc biệt là tiêu chảy cấp tính hoặc tiêu chảy đột ngột thì không nên sử dụng nhân sâm. Ngoài ra những trường hợp có vấn đề về tiêu hóa thì không nên dùng.
Bệnh nhân tăng huyết áp: Trong nhân sâm có chất gây ra tác dụng phụ cho những trường hợp cao huyết áp, sẽ đẩy các triệu chứng của bệnh cao huyết áp lên cao. Những người có tiền sử bệnh cao huyết áp thì không nên dùng.
Phụ nữ mang thai muốn sử dụng nhân sâm cần có ý kiến tham khảo của bác sĩ có chuyên môn.
Phụ nữ mang thai và cho con bú: Sử dụng nhân sâm của phụ nữ mang thai phụ thuộc vào đặc điểm thể chất và thời kỳ mang thai. Dùng nhân sâm để bổ sung nước cho cơ thể có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai kỳ. Phụ nữ mang thai nên cẩn thận khi dùng nhân sâm. Những trường hợp này nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn trước khi dùng.
Chế độ ăn uống của bà mẹ đang cho con bú sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của bé. Vì các thành phần của nhân sâm có thể được truyền sang em bé qua sữa mẹ, vì vậy phụ nữ đang cho con bú nên tránh dùng nhân sâm.
Trẻ em dưới 14 tuổi: Trẻ em đang lớn lên và phát triển chưa hoàn thiện, cơ thể của trẻ có thể phản ứng với các chất dinh dưỡng của nhân sâm. Việc sử dụng nhân sâm có thể cản trở sự phát triển tự nhiên của trẻ, vì vậy trẻ em nên tránh dùng nhân sâm. Đặc biệt, tác dụng kích thích của nhân sâm có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và hành vi của trẻ.
Ăn kiêng: Những trường hợp đang thực hiện một chế độ ăn kiêng cụ thể. Bởi vì nhân sâm có tác dụng nhất định trong việc cải thiện sức sống và có thể có một số tác dụng đối với trạng thái sinh lý của cơ thể. Việc sử dụng nhân sâm có thể ảnh hưởng đến thói quen, hiệu quả của việc ăn kiêng hàng ngày.
Bệnh nhân trước và sau phẫu thuật: Do cơ địa và thể trạng của mỗi người cũng khác nhau. Vì vậy việc sử dụng nhân sâm trong những trường hợp này tốt nhất phải có sự hướng dẫn và tư vấn của bác sĩ có chuyên môn.
Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt: Nhân sâm có tác dụng bổ sung sinh lực, tăng cường thể lực, thúc đẩy tuần hoàn máu nhưng đối với phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt, uống quá nhiều nhân sâm có thể gây ra các cơn co thắt tử cung bất thường và làm nặng thêm tình trạng khó chịu về thể chất. Nếu bạn cần sử dụng trong trường hợp này nên tham khảo ý kiến của bác sĩ có chuyên môn.
Những người bị cảm lạnh và nhiễm trùng: Khi bị cảm lạnh hoặc bị nhiễm trùng tốt nhất trước khi sử dụng nhân sâm thì phải điều trị tuyệt đối khỏi bệnh trên. Nếu trong cơ thể vẫn còn yếu tố gây bệnh, dùng nhân sâm sẽ dễ dàng bổ sung yếu tố gây bệnh và khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn. Những trường hợp này nên tham khảo ý kiến của bác sĩ có chuyên môn.
Những người mắc các bệnh lý lâu ngày: Những người mắc một số tình trạng như bệnh mạn tính, dị ứng hoặc nhạy cảm với các loại thuốc đông y, thì nên đặc biệt thận trọng trước khi dùng nhân sâm. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ có chuyên môn trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn.
Đang dùng thuốc kê đơn của bác sĩ: Nhân sâm có thể tăng cường hoặc làm suy yếu tác dụng của một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc hạ đường huyết... vv. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị hoặc thậm chí gây ra phản ứng phụ. Vì vậy, những người đang dùng một số loại thuốc nên tham khảo ý kiến của bác sĩ có chuyên môn trước khi dùng nhân sâm.
Đang sử dụng thuốc tây nên cân nhắc khi lựa chọn sử dụng nhân sâm.
Người bị dị ứng với nhân sâm hoặc các thành phần thực vật: Vì tình trạng thể chất cơ địa của mỗi người là khác nhau nên một số người có thể gặp phản ứng dị ứng sau khi ăn nhân sâm, bao gồm đỏ da, ngứa, sưng tấy và trong trường hợp nghiêm trọng là khó thở. Những triệu chứng dị ứng này có thể xảy ra nhanh chóng, vì vậy nếu nghi ngờ mình bị dị ứng với nhân sâm, ngay lập tức ngừng sử dụng và đến cơ sở y tế nơi gần nhất để được các bác sĩ có chuyên môn kiểm tra và tư vấn, điều trị tốt nhất.
Những người có phản ứng với chất kích thích: Nghiên cứu cho thấy dùng nhân sâm có tác dụng tăng cường sinh lực, bổ sung năng lượng nhưng cũng có thể khiến một số người cảm thấy phản ứng thái quá hoặc khó ngủ. Dùng nhân sâm làm thuốc bổ có tác dụng tăng cường tương tự như caffeine. Nếu trường hợp nào nhạy cảm với caffeine và các loại nước tăng lực khác, thì nên đặc biệt cẩn thận khi sử dụng nhân sâm. Nên tránh sử dụng nhân sâm, đặc biệt là vào ban đêm.
