Azithromycin được sử dụng để điều trị nhiều loại khác nhau của các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra, như nhiễm trùng đường hô hấp (thể nhẹ và vừa), nhiễm trùng da, tai, các bệnh lây truyền qua đường tình dục, đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và viêm phổi mắc tại cộng đồng. Ngoài ra, azithromycin đã từng được chỉ định để điều trị lỵ do nhiễm Shigella, nhiễm Helicobacter pylori trong loét dạ dày tá tràng... Azithromycin có thể uống (dạng viên nang, bột pha hỗn dịch) hoặc pha dịch truyền tĩnh mạch (không được tiêm thẳng vào tĩnh mạch hoặc tiêm bắp). Ngoài ra, thuốc còn có dạng dung dịch dùng để nhỏ mắt (trị nhiễm khuẩn mắt).
Khi dùng các tác dụng không mong muốn hay gặp nhất là trên đường tiêu hóa với các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đau bụng, co cứng cơ bụng, đầy hơi, tiêu chảy, nhưng thường nhẹ. Đôi khi người bệnh có thể bị mệt mỏi, phát ban, đau đầu và chóng mặt, ngủ gà... Sử dụng lâu dài ở liều cao, azithromycin có thể làm giảm sức nghe (nhưng có hồi phục) ở một số người bệnh. Đối với phản ứng dị ứng nặng cần đề phòng như phản ứng phản vệ, phù (vì đây là dị ứng thuốc nguy hiểm). Đa số các tác dụng phụ xảy ra khi dùng thuốc đều nhẹ hoặc trung bình và thường hồi phục sau khi ngừng thuốc. Các phản ứng dị ứng nghiêm trọng hiếm xảy ra, nhưng nếu xảy ra cần được xử lý kịp thời.
Không nên sử dụng kháng sinh này trị nhiễm khuẩn cho người đã từng có vấn đề về gan (vàng da) do dùng azithromycin, người đã bị dị ứng với thuốc này hoặc với bất kỳ kháng sinh nào thuộc nhóm macrolid (như erythromycin, clarithromycin...). Azithromycin uống không được dùng để điều trị ngoại trú viêm phổi vừa và nặng hoặc người bệnh do bị nhiễm khuẩn tại bệnh viện, suy giảm miễn dịch (những trường hợp này phải điều trị tại bệnh viện). Do azithromycin đào thải chủ yếu qua gan nên cần được dùng thận trọng ở người có chức năng gan bị tổn thương. Một số nghiên cứu lâm sàng gần đây còn cho thấy, azithromycin có liên quan tới nguy cơ tử vong và rối loạn nhịp tim nghiêm trọng khi sử dụng thuốc trong một thời gian dài. Vì vậy, cần thận trọng cân nhắc khi sử dụng azithromycin, nhất là khi phối hợp nhiều thuốc cho người bệnh đã có bệnh tim. Người lớn tuổi có thể có nhiều khả năng có tác dụng phụ trên nhịp tim, trong đó có tỷ lệ tim nhanh đe dọa tính mạng.
Để dùng thuốc an toàn, cần tuân thủ liều lượng (trên từng bệnh nhân và từng loại bệnh bác sĩ sẽ có chỉ định liều lượng cụ thể), thời gian dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Không được tự ý thay đổi liều dùng (thêm hay bớt liều) hoặc dùng thời gian lâu hơn so với khuyến cáo. Không nên dùng các thuốc kháng acid có chứa nhôm hoặc magiê trong vòng 2 giờ trước hoặc sau khi dùng azithromycin (như maalox, magnesia...) vì các thuốc này có thể làm cho azithromycin ít hiệu quả khi thực hiện cùng một lúc. Tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dùng thuốc vì azithromycin có thể làm cho bị cháy nắng một cách dễ dàng hơn.
DS. Hoàng Thu
