Gan nhiễm mỡ do đâu?
Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ chất béo dư thừa trong gan.
Gan vốn có chứa một lượng nhỏ chất béo. Khi chất béo vượt quá 10% sẽ cản trở hoạt động bình thường của gan.
Những người uống nhiều rượu có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ. Nhưng gan nhiễm mỡ cũng có thể xảy ra ở những người không uống rượu.
Gan nhiễm mỡ có 2 loại:
- Gan nhiễm mỡ do rượu
Gan nhiễm mỡ do rượu liên quan đến việc sử dụng nhiều rượu bia. Gan là cơ quan lớn nhất bên trong cơ thể tham gia vào quá trình tiêu hóa thức ăn, dự trữ năng lượng và loại bỏ độc tố. Gan phân hủy hầu hết lượng rượu mà bạn uống để loại bỏ nó ra khỏi cơ thể. Nhưng quá trình loại bỏ rượu có thể tạo ra các chất có hại làm hỏng tế bào gan.
Những chất này làm hỏng tế bào gan và thúc đẩy quá trình viêm. Gan nhiễm mỡ do rượu là giai đoạn sớm nhất của bệnh gan do rượu. Số lượng rượu uống ngày càng nhiều, gan sẽ càng bị tổn thương và tiến triển qua các giai đoạn tiếp theo là viêm gan do rượu, xơ gan, suy gan và cuối cùng là ung thư gan.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu
Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ chất béo dư thừa trong gan.
Gan nhiễm mỡ không do rượu là tình trạng nhiễm mỡ gan ở những người không sử dụng rượu bia. Có hai loại:
Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Là tình trạng có chất béo trong gan nhưng gan không bị viêm hay tổn thương. Loại này thường không tiến triển gây biến chứng.
Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): Là tình trạng có chất béo trong gan và gan bị viêm, tổn thương. Viêm gan có thể gây sẹo gan, xơ hóa, và cuối cùng tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.
Ai dễ mắc gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ diễn ra âm thầm, gần như không có triệu chứng nào. Đa phần các trường hợp phát hiện ra gan nhiễm mỡ là qua khám sức khỏe tổng quát định kỳ. Các trường hợp còn lại là do gan nhiễm mỡ đã tiến triển gây ra nhiều triệu chứng.
Một số ít các trường hợp bị gan nhiễm mỡ giai đoạn sớm có các triệu chứng mơ hồ như cảm thấy mệt mỏi hoặc khó chịu ở vị trí gan – phía trên bên phải của bụng.
Thực tế cho thấy người sử dụng nhiều rượu bia có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ, nhất là người uống nhiều rượu trong một thời gian dài.
Gan nhiễm mỡ không do rượu phổ biến hơn ở những người đã mắc một số tình trạng như:
- Người thừa cân béo phì.
- Người tiền đái tháo đường và đái tháo đường.
- Mắc tăng huyết áp.
- Người bị rối loạn lipid máu với cholesterol cao, triglyceride cao.
- Hội chứng chuyển hóa.
- Giảm cân nhanh chóng.
- Nhiễm virus viêm gan.
- Sử dụng một số loại thuốc như corticosteroid, thuốc điều trị ung thư...
- Tiếp xúc với một số chất độc, hóa chất.
Gan nhiễm mỡ nguy hại như nào?
Gan nhiễm mỡ không nguy hiểm. Nhưng nếu không điều trị, người bị gan nhiễm mỡ có thể bị biến chứng gan và các tình trạng khác.
Các biến chứng gan của gan nhiễm mỡ là:
- Viêm gan: Gan bị viêm, tổn thương.
- Xơ hóa gan: Mô sẹo hình thành nơi gan bị tổn thương.
- Xơ gan: Mô sẹo mở rộng, thay thế cho mô khỏe mạnh làm chậm hoạt động của gan.
- Suy gan: Chức năng gan suy giảm, khó phục hồi.
- Ung thư gan: Ung thư gan là giai đoạn tiến triển nhất của bệnh gan. Đây cũng là loại ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam.
Các biến chứng khác của gan nhiễm mỡ:
- Bệnh tim mạch.
- Đái tháo đường loại 2.
- Hội chứng chuyển hóa.
Lời khuyên của bác sĩ
Tăng cường tập thể dục để phòng bệnh.
Gan nhiễm mỡ tiến triển gây sẹo gan vĩnh viễn thì không thể đảo ngược được. Vì vậy việc phát hiện gan nhiễm mỡ ở giai đoạn đầu là rất quan trọng.
Để chẩn đoán gan nhiễm mỡ, bác sĩ sẽ dựa vào: Khám lâm sàng: cân nặng, chiều cao, tiền sử bệnh, tiền sử sử dụng rượu bia… ; Xét nghiệm máu: Bao gồm công thức máu và xét nghiệm chức năng gan. Men gan cao là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương. Ngoài ra, bác sĩ còn chỉ định siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI). Trong một số trường hợp, cần sinh thiết gan để xác định mức độ tiến triển của bệnh gan.
Người bệnh cần thay đổi lối sống để quản lý các yếu tố góp phần gây ra gan nhiễm mỡ.
Đối với bệnh gan nhiễm mỡ do rượu, quan trọng nhất là ngừng uống rượu. Đối với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tùy vào thuộc vào tình trạng y tế của mỗi người mà bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên phù hợp: Giảm cân nếu bị thừa cân béo phì, thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường tập thể dục, dùng thuốc kiểm soát bệnh đái tháo đường, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp… nếu có.
Nếu gan nhiễm mỡ tiến triển, gây ra biến chứng thì việc điều trị sẽ bao gồm điều trị các tình trạng này bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Nếu xơ gan gây suy gan nặng, có thể cần ghép gan.
