Các nhà lãnh đạo châu Á và châu Phi họp tại Indonesia ngày 22/4/2015 đưa ra lời kêu gọi về một trật tự thế giới mới, mở cửa cho nền kinh tế các quốc gia mới trỗi dậy và chấm dứt “các ý tưởng lỗi thời” của các định chế tài chính quốc tế cũ.
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang phát biểu tại hội nghị (ảnh TTXVN).
Lời kêu gọi trên đây được đưa ra vào thời điểm khai mạc Hội nghị thượng đỉnh Jakarta, nhân Kỷ niệm 60 năm Hội nghị Bandung (tháng 4/1955) tập hợp lãnh đạo 29 nước châu Á và châu Phi vừa thoát khỏi chế độ thực dân, là tiền đề cho việc thành lập Phong trào không liên kết. Trong số các nguyên thủ hiện diện ở Jakarta lần này có Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Hai lãnh đạo Nhật - Trung sẽ gặp gỡ bên lề hội nghị, là dấu hiệu tan băng giữa hai nền kinh tế lớn nhất châu Á. Tổng thống nước chủ nhà Indonesia, ông Joko Widodo cho rằng những ai nhất định muốn các vấn đề kinh tế thế giới phải được giải quyết thông qua Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Phát triển Á châu (ADB), là bám víu vào các “ý tưởng đã lỗi thời”. Ông Widodo tuyên bố: “Phải thay đổi! Nhất định phải xây dựng một trật tự kinh tế thế giới mới, mở rộng cho các cường quốc kinh tế mới nổi”. WB và IMF là trung tâm của trật tự tiền tệ do Hoa Kỳ và châu Âu thiết lập trong Hội nghị Bretton Woods năm 1944, thống nhất tỷ giá cố định cho các đồng tiền chính và cho phép Ngân hàng Trung ương được can thiệp vào thị trường tiền tệ. Ông Widodo không nhắc đến Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) do Trung Quốc đề xuất nhằm cạnh tranh với WB do phương Tây nắm quyền quyết định, tuy Indonesia nằm trong số 60 nước được đề nghị là thành viên sáng lập. Hoa Kỳ và Nhật Bản không ủng hộ AIIB, coi đây là mối đe dọa cho nỗ lực mở rộng ảnh hưởng của Washington tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Tổng thống Zimbabwe, Robert Mugabe tuyên bố, các quốc gia Á - Phi “không thể tự giới hạn trong vai trò nước xuất khẩu hàng thô và nhập khẩu hàng chế biến”. Trước các lãnh đạo Á - Phi, ông Mugabe nhấn mạnh, đó là “vai trò bị các cường quốc chiếm thuộc địa áp đặt cho chúng ta trong lịch sử”. Indonesia đã gửi giấy mời đến nguyên thủ của 109 nước châu Á và châu Phi, nhưng chỉ có 21 lãnh đạo quốc gia đến tham dự. Năm 1955, các quốc gia châu Á và châu Phi vừa thoát khỏi chế độ thuộc địa tham gia Hội nghị Bandung chiếm chưa đầy 1/4 sản lượng thế giới. Ngày nay, các nước này chiếm hơn một nửa lượng sản phẩm của hành tinh và một số nước hiện diện tại Bandung thời đó như Trung Quốc và Ấn Độ nay nằm trong G20 - nhóm các nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Phát biểu tại phiên toàn thể thứ nhất của hội nghị, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cho rằng hai châu lục Á - Phi cần tăng cường hợp tác để tạo dựng và bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh bởi đây là điều kiện tiên quyết cho sự phát triển bền vững.
Theo đó, các nước cần tuyệt đối tuân thủ 10 nguyên tắc Bandung (được đề ra tại Hội nghị Bandung, Indonesia năm 1955, với sự tham gia của lãnh đạo 29 nước Á - Phi, trong đó có Việt Nam) mà đến nay vẫn còn nguyên giá trị, đặc biệt là “tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”, “không xâm lược, đe dọa xâm lược và sử dụng vũ lực”, “giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc”, “thúc đẩy các lợi ích chung”... Trên tinh thần đó, Việt Nam kêu gọi “tăng cường kết nối Á - Phi vì hòa bình, thịnh vượng thế giới trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế”.
Chủ tịch nước nêu rõ, cần ưu tiên tăng cường liên kết bền vững Á - Phi dựa trên các luật lệ và chuẩn mực chung, nhất là kết nối về kinh tế, thông qua các sáng kiến hợp tác Nam - Nam về thương mại, đầu tư, nông nghiệp, viễn thông, lao động, y tế, giáo dục... ở cấp độ khu vực, tiểu khu vực và hợp tác song phương.
Về khu vực Ðông Nam Á, Chủ tịch nước cho biết, Việt Nam cùng các nước ASEAN đang hoàn tất xây dựng cộng đồng ASEAN vào cuối năm nay, đồng thời nhấn mạnh, các nước ASEAN đang nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải trên biển Ðông, con đường huyết mạch kết nối ASEAN với các nước và khu vực khác, trong đó có châu Phi.
Chủ tịch nước cũng khẳng định Việt Nam kiên trì chủ trương giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố về ứng xử giữa các bên ở biển Ðông (DOC) và thúc đẩy sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở biển Ðông (COC).
(Theo AFP, TTXVN)
Quỳnh Anh
