ThS.BS Hồng Quý Quân - Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Nhi và Trẻ sơ sinh (BV Việt Đức) cho biết, bao quy đầu (BQĐ) là phần da và niêm mạc bao bọc bên ngoài quy đầu có tác dụng bảo vệ quy đầu khỏi sang chấn và các vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập vào niệu đạo, tạo độ ẩm cho quy đầu.
Con tôi có bị hẹp BQĐ không? Đây là câu hỏi mà rất nhiều phụ huynh thắc mắc với các bác sĩ. Theo thống kê 90% trẻ trai có hẹp BQĐ sinh lý khi mới đẻ, tuy nhiên tỷ lệ này giảm dần theo tuổi và đến tuổi dậy thì tỷ lệ này chỉ còn khoảng 10%.
Hình ảnh BQĐ hẹp và BQĐ lộn ra được.
Để nhận biết tình trạng hẹp BQĐ của trẻ, ThS. Quân tư vấn cha mẹ có thể quan sát thấy BQĐ ôm chùm cả lỗ đái làm cản trở dòng nước tiểu, khi trẻ đi đái bao quy đầu căng phồng, nước tiểu bị dắt lại phía trong bao quy đầu thường gây nên viêm, ngứa. Các hạt trắng phía trong bao quy đầu hay còn gọi là cặn smegma, do chất tiết của niêm mạc BQĐ không được vệ sinh tích tụ lại.
Ở trẻ có BQĐ dài, BQĐ thừa ra ở phía trước quy đầu, gây cản trở việc lộn và vệ sinh.
Thông thường trẻ sơ sinh bị hẹp BQĐ sinh lý khi mới đẻ nhưng nếu việc vệ sinh kém hoặc thủ thuật lộn tách BQĐ không đúng phương pháp gây viêm và xơ hoá BQĐ sẽ trở thành hẹp BQĐ bệnh lý.
Cách vệ sinh và lộn BQĐ cho trẻ đúng cách
Để phòng tránh hẹp BQĐ cho trẻ, ThS. Quân khuyến cáo, cha mẹ có thể thực hiện nong nhẹ nhàng BQĐ bằng tay về phía gốc dương vật, mỗi ngày và dần dần thường làm khi trẻ đang tắm trong chậu nước hoặc sau khi tắm cho trẻ nằm ngửa trên giường.
Nên nhớ việc vệ sinh phải được làm hàng ngày bằng cách lộn nhẹ nhàng ra và rửa bằng nước sạch.
Có thể sử dụng thuốc bôi có chứa bethamethasone bôi vào phần da và niêm mạc BQĐ, mát xa 1-2 phút để thuốc ngấm. Thuốc có tác dụng làm mềm và mỏng phần da BQĐ giúp việc lộn dễ dàng hơn.
Chuyên gia phẫu thuật Nhi và Trẻ sơ sinh cũng cho biết, tại một số nước phương Tây thì cắt BQĐ như một tục lệ, giúp dễ dàng vệ sinh, giảm nguy cơ ung thư dương vật và giảm thói quen thủ dâm của một số thanh niên bị hẹp BQĐ. Ngoài ra, nên thực hiện mổ cắt BQĐ khi BQĐ bị xơ hoá do viêm lâu ngày không thể nong lộn ra được. Hoặc BQĐ dài gây khó khăn cho việc lộn và vệ sinh.
Phẫu thuật cắt BQĐ.
"Phẫu thuật cắt BQĐ ở trẻ em thường tiến hành khi trẻ được cho ngủ và gây tê thần kinh ở gốc dương vật để hết đau. Các bác sĩ sẽ cắt và tạo hình để bao quy đầu đủ rộng để lộn ra để dàng. Hoặc có thể cắt hết da BQĐ. Đây là thủ thuật đơn giản, trẻ có thể xuất viện ngay trong ngày và điều trị thêm tại nhà bằng kháng sinh uống và giảm đau, giảm phù nề"- ThS. Quân cho biết thêm.
Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo cha mẹ nên đưa con đến các cơ sở y tế uy tín để tránh xảy ra các tai biến không đáng có. Cách đây không lâu đã xảy ra vụ hàng loạt trẻ mắc bệnh sùi mào gà khi thực hiện nong cắt BQĐ ở một phòng khám tại Hưng Yên, do đó phụ huynh cần hết sức thận trọng.
TS.BS Phạm Cao Kiêm – Trưởng khoa Phẫu thuật Thẩm mỹ và Phục hồi chức năng, BV Da liễu Trung ương cho biết, có đến trên 90% bệnh nhân ung thư dương vật có tiền sử hẹp BQĐ. Đây là nguyên nhân chính gây nên căn bệnh này. Ngoài ra, các yếu tố khác gồm: viêm quy đầu, lichen xơ teo, hút thuốc, psoralen ultraviolet light therapy (PUVA/B, bệnh sùi mào gà...
"Không chỉ trẻ em mà người lớn cũng có tình trạng hẹp BQĐ. Hẹp BQĐ khiến phần da ở BQĐ không lộn được. Đối với người lớn mắc chứng hẹp BQĐ, quá trình vệ sinh không sạch dẫn đến ứ đọng nước tiểu, cặn bã. Các chất bựa này tích tụ bên dưới da bọc quy đầu bởi các tế bào da chết, vi khuẩn và các chất tiết dầu từ da, có thể chứa một lượng nhỏ các chất gây ung thư. Đây cũng chính là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển gây nên các bệnh viêm nhiễm như viêm bao quy đầu, viêm quy đầu, viêm đường tiết niệu,...
Các bệnh lý này nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản, là nguyên nhân hình thành các nhân tố tiền ung thư, nguy hại đến sức khỏe của nam giới. Thông thường 80% trẻ đến khoảng 9-10 tuổi sẽ tự lộn bao quy đầu. Tuy nhiên, có những trường hợp bao quy đầu hẹp không thể tự lộn. Vì vậy, mọi người cần chú ý cắt BQĐ cho trẻ càng sớm càng tốt để đảm bảo vệ sinh, phòng tránh nguy cơ ung thư cho “cậu nhỏ”- TS. Kiêm phân tích.
TS. Kiêm khuyến cáo, có rất nhiều dấu hiệu nguy cơ để nghĩ đến ung thư dương vật. Đó là có tình trạng viêm, sưng khi bị hẹp BQĐ; bỗng dưng sờ thấy cục ở ngay dưới quy đầu, chạm vào có thể gây chảy máu, hoặc có sùi, loét ở vùng quy đầu cần cảnh giác; xuất hiện vùng da sẫm màu bất thường khác màu da ở dương vật; hay bất cứ dấu hiệu gì thấy nghi ngờ, mọi người cần bỏ qua mặc cảm và đi khám sớm.
Ngoài ra, nam giới cần chú ý vệ sinh cơ quan sinh dục sạch sẽ; xử lý tình trạng chít BQĐ đầu từ sớm và nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện các bệnh lý toàn thân, cũng như bệnh lý dương vật sớm để được điều trị kịp thời.
