Thực tế ghi nhận bất kể tuổi tác hoặc tiền sử gia đình, đột quỵ đều có thể rình rập, đe dọa mỗi người, đặc biệt lưu ý ở những người lớn tuổi và vào lúc giao mùa như hiện nay.
Dưới đây là 08 yếu tố chính cần kiểm soát ngay trước khi cơn đột quỵ có cơ hội tấn công bạn.
1. Kiểm soát tốt và làm giảm huyết áp
Tăng huyết áp là một yếu tố nguy cơ rất lớn, tăng gấp hai hoặc thậm chí gấp bốn lần nguy cơ đột quỵ nếu huyết áp không được kiểm soát. Huyết áp cao là "đóng góp" lớn nhất đối với nguy cơ đột quỵ ở cả nam và nữ giới. Theo dõi huyết áp và nếu thấy huyết áp tăng lên thì khống chế huyết áp là chiến lược cần làm ngay để có sức khỏe tim mạch tốt.
Mục tiêu lý tưởng là duy trì huyết áp dưới 120/80 mmHg, nhưng đối với một số người, một mục tiêu ít tích cực hơn (dưới 140/90 mmHg) có thể thích hợp hơn và chấp nhận được.
Để đạt được con số huyết áp mong muốn cần:
- Giảm lượng muối trong chế độ ăn uống của bạn để không quá 1.500 mg một ngày (khoảng một nửa muỗng cà phê).
- Tránh các thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao, chẳng hạn như bánh mì kẹp thịt, pho mát, và kem chứa chất béo.
- Ăn 4-5 cốc trái cây và rau quả mỗi ngày, ăn cá 2-3 lần cho mỗi tuần, ăn ngũ cốc và sữa ít chất béo hàng ngày.
- Tập thể dục nhiều hơn - ít nhất 30 phút thể dục mỗi ngày và nhiều hơn nữa nếu có thể.
- Bỏ hút thuốc lá, tránh hít khói thuốc lá.
- Nếu cần thiết, có thể dùng thuốc chống tăng huyết áp.
Theo dõi huyết áp và nếu thấy huyết áp tăng lên thì khống chế huyết áp là chiến lược cần làm ngay để có sức khỏe tim mạch tốt.
2. Giữ cân nặng khỏe mạnh và giảm cân
Thừa cân béo phì, cũng như các biến chứng liên quan bao gồm huyết áp cao và bệnh đái tháo đường làm tăng tỷ lệ mắc đột quỵ.
Mục tiêu là giữ chỉ số khối cơ thể (BMI) dưới 23 hoặc ít hơn, nhưng trên 18,5 (dành cho người châu Á, bao gồm Việt Nam). Nếu chỉ số BMI của bạn trên 25, bạn đang bị béo phì, cần giảm gấp và ngay cân nặng của bạn.
Để đạt được điều đó cần cố gắng ăn không quá 1.500 đến 2.000 calo một ngày, tùy thuộc vào mức độ hoạt động của bạn và BMI hiện tại của bạn. Tăng số lượng bài tập thể dục với các hoạt động như đi bộ, chơi golf hoặc chơi tennis, quan trọng là phải tập đều đặn mỗi ngày.
3. Duy trì tập thể dục đều đặn
Tập thể dục góp phần vào việc giảm cân, giảm huyết áp và góp phần làm giảm nguy cơ đột quỵ. Mục tiêu là tập thể dục ở cường độ vừa phải ít nhất năm ngày một tuần. Để đạt được điều đó hãy đi bộ xung quanh khu phố của bạn mỗi buổi sáng và sau khi ăn tối. Bắt đầu tham gia một câu lạc bộ thể dục với bạn bè.
Khi bạn tập thể dục, cần đạt đến mức mà bạn thấy mình hụt hơi nhưng bạn vẫn có thể nói chuyện với mọi người. Đi cầu thang bộ thay vì thang máy khi bạn có thể. Nếu bạn không có 30 phút liên tiếp thực hiện tập thể dục, chia nhỏ ra thành nhiều lần tập với 10-15 phút/ lần và vài lần mỗi ngày.
Áp dụng chế độ ăn uống, tập thể dục và các loại thuốc để giữ cho lượng đường trong máu ở phạm vi cho phép.
4. Hạn chế uống rượu bia
Uống bia rượu mức thấp theo khuyến cáo có thể làm cho bạn ít có khả năng bị đột quỵ. Nghiên cứu cho thấy rằng, một khi bạn bắt đầu uống hơn hai ly rượu mỗi ngày, nguy cơ đột quỵ của bạn tăng lên rất mạnh.
5. Điều trị rung nhĩ, nếu mắc phải
Rung nhĩ là một bệnh lý rối loạn nhịp tim bất thường gây ra các cục máu đông hình thành trong tim, sau đó những cục máu đông có thể đi đến não gây ra đột quỵ. Rung nhĩ có nguy cơ gấp năm lần hình thành đột quỵ và cần được điều trị nghiêm túc. Nếu bạn có rung nhĩ, cần được điều trị ngay, nhất là ở người lớn tuổi.
Để đạt được điều đó, nếu xuất hiện các triệu chứng như tim đập nhanh hoặc khó thở, hãy gặp bác sĩ để khám. Bạn có thể cần phải dùng thuốc dự phòng đông máu như aspirin để giảm nguy cơ đột quỵ của bạn từ rung nhĩ. Bác sĩ của bạn có thể hướng dẫn bạn thông qua điều trị này.
6. Kiểm soát tốt đường máu và điều trị bệnh tiểu đường
Đường máu cao làm tổn thương mạch máu theo thời gian, các cục máu đông có nhiều khả năng hình thành bên trong lòng mạch. Mục tiêu là giữ lượng đường trong máu ở mức bình thường và luôn được kiểm soát.
Để đạt được điều đó cần theo dõi lượng đường trong máu của bạn theo chỉ dẫn của bác sĩ. Áp dụng chế độ ăn uống, tập thể dục và các loại thuốc để giữ cho lượng đường trong máu ở phạm vi cho phép.
Tập thể dục góp phần vào việc giảm cân và giảm huyết áp, góp phần giảm nguy cơ đột quỵ.
7. Bỏ hút thuốc lá và tránh khói thuốc lá
Hút thuốc lá làm tăng tốc độ hình thành cục máu đông bằng các cách khác nhau. Hút thuốc lá làm xơ vữa mạch máu, gia tăng lượng mảng bám xơ vữa tích tụ trong động mạch. Cùng với một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên, bỏ hút thuốc lá là một trong những thay đổi lối sống mạnh mẽ nhất giúp bạn giảm nguy cơ đột quỵ một cách đáng kể.
Mục tiêu là bỏ hút thuốc nếu đang hút. Tránh xa các nơi nhiều khói thuốc lá vì bạn sẽ bị hút thuốc lá thụ động. Để đạt được điều đó hãy hỏi bác sĩ để được tư vấn về cách thích hợp nhất để bỏ thuốc lá. Hầu hết người nghiện hút thuốc lá cần nhiều cố gắng để bỏ thuốc lá.
8. Quản lý tốt stress và giảm căng thẳng lo âu
Stress hay căng thẳng, lo âu do cuộc sống hằng ngày làm tăng nguy cơ bị đột quỵ. Mục tiêu là cần quản lý tốt stress, giảm căng thẳng lo âu để phòng ngừa đột quỵ.
Để đạt được điều đó cần ngủ đủ giấc, ít nhất 6-7 tiếng mỗi đêm cho người lớn. Ngoài ra có thể tập thiền, yoga và tập thở.
