Liệu các chiến sĩ công an này có bị phơi nhiễm với HIV, và mức độ phơi nhiễm ra sao?... Để giải đáp những thắc mắc này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS.BS. Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế).
TS. Hoàng Đình Cảnh.
PV: Ông có thể giải thích rõ hơn thế nào là phơi nhiễm với HIV?
TS. Hoàng Đình Cảnh: Phơi nhiễm với HIV được xác định là khi tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các dịch cơ thể của người nhiễm hoặc nghi ngờ nhiễm HIV dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HIV. Hiện nay Bộ Y tế chia ra 2 loại phơi nhiễm HIV là phơi nhiễm HIV trong môi trường nghề nghiệp tức là phơi nhiễm HIV trong quá trình tác nghiệp mà cụ thể như cán bộ y tế bị kim tiêm hay kim khâu có dính máu của người nhiễm HIV đâm vào hay công an trấn áp tội phạm như trường hợp chúng ta đang đề cập. Loại thứ hai là phơi nhiễm HIV ngoài môi trường nghề nghiệp tức là bị phơi nhiễm HIV không do nghề nghiệp như quan hệ tình dục do không sử dụng bao cao su hoặc bao cao su bị vỡ, rách hoặc bị cưỡng dâm; sử dụng chung bơm kim tiêm đối với người nghiện chích ma tuý... Thực ra về bản chất cả hai loại đều là có tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các dịch cơ thể của người nhiễm hoặc nghi ngờ nhiễm HIV dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HIV. Tuy nhiên phân chia 2 loại để phục vụ cho việc thực hiện các chính sách xã hội.
PV: Về nguy cơ nhiễm HIV của 8 cán bộ chiến sĩ công an, ông có đánh giá như thế nào?
TS. Hoàng Đình Cảnh: Nguy cơ nhiễm HIV của các cán bộ chiến sĩ công an trên phụ thuộc vào một số yếu tố:
Thứ nhất là nơi tiếp xúc với máu và chất dịch cơ thể của người nhiễm HIV bắn vào. Nếu bắn vào các vùng da hay niêm mạc của các chiến sĩ công an bị xây xát, tổn thương thì có nguy cơ. Vùng da niêm mạc tổn thương càng rộng thì nguy cơ cao hơn. Nếu máu và dịch cơ thể của người nhiễm HIV đó bắn vào vùng da lành thì không có nguy cơ.
Thứ hai là việc xử lý vết thương của cán bộ chiến sĩ công an sau đó thế nào. Nếu tổn thương da chảy máu mà rửa ngay vết thương dưới vòi nước hay rửa kỹ bằng xà phòng và nước sạch thì nguy cơ cũng giảm đi rất nhiều.
Thứ ba là tình trạng nhiễm HIV của người gây phơi nhiễm. Với trường hợp này, đối tượng T. đã được xác định nhiễm HIV và hiện đang được điều trị bằng thuốc kháng virut (ARV) từ năm 2010. Theo báo cáo của cơ sở điều trị cho T., lần xét nghiệm tải lượng virut gần đây nhất cuối năm 2017 thì tải lượng virut của T. là 164 bản sao/ml máu, tức là tải lượng virut trong máu của bệnh nhân T. là rất thấp. Các nghiên cứu cho thấy, khi một người nhiễm HIV được điều trị ARV và đạt tải lượng virut thấp thì nguy cơ lây nhiễm HIV sang người khác cũng thấp.
Thứ 4 là điều trị thuốc kháng virut sau phơi nhiễm: Hiện nay, Bộ Y tế khuyến cáo điều trị sau phơi nhiễm với HIV bằng thuốc ARV càng sớm càng tốt. Tối ưu nhất trong vòng 6 giờ đầu và không quá 72 giờ sau phơi nhiễm. Theo báo cáo của tỉnh Hưng Yên cả 8 chiến sĩ công an đều được khám, xét nghiệm HIV, tư vấn và được cấp thuốc ARV miễn phí để điều trị trong vòng 20 giờ. Có thể nói thời gian điều trị ARV như vậy là sớm.
Với tất cả các yếu tố trên, có thể nói nguy cơ nhiễm HIV của 8 cán bộ công an tỉnh Hưng Yên là có, tuy nhiên không cao.
PV: Theo ông, 8 cán bộ, chiến sĩ công an trên cần được theo dõi sức khỏe tiếp theo ra sao?
TS. Hoàng Đình Cảnh: Các cán bộ chiến sĩ công an này hiện đã được làm đầy đủ các thủ tục về phơi nhiễm HIV trong môi trường nghề nghiệp như xử trí ban đầu, lập biên bản, tư vấn, xét nghiệm HIV, điều trị dự phòng sau phơi nhiễm bằng thuốc ARV. Công việc tiếp theo là tư vấn hỗ trợ tâm lý để các chiến sĩ yên tâm nếu cần thiết, đồng thời theo dõi tác dụng phụ của ARV trong quá trình điều trị để đảm bảo việc điều trị ARV đủ liệu trình 28 ngày. Tổ chức xét nghiệm lại HIV cho 8 chiến sĩ này sau 3 tháng kể từ khi phơi nhiễm. Tư vấn cho các chiến sĩ về việc không được hiến máu, thực hành quan hệ tình dục an toàn cho đến khi loại trừ được tình trạng nhiễm HIV. Tư vấn về việc tiêm vắc-xin viêm gan virut B nếu cần.
PV: Ông có lời khuyên nào cho những cán bộ chiến sĩ công an trong các trường hợp tương tự?
TS. Hoàng Đình Cảnh: Như tôi đã đề cập, các cán bộ y tế cũng như cán bộ chiến sĩ công an luôn đối mặt với phơi nhiễm HIV trong môi trường nghề nghiệp. Việc này không biết nó xảy ra khi nào và với ai. Tuy nhiên khi bị phơi nhiễm với HIV, các cán bộ và chiến sĩ công an cần bình tĩnh xử lý ngay như sau:
Xử lý vết thương tại chỗ: Nếu tổn thương da chảy máu thì cần rửa ngay vết thương dưới vòi nước. Để vết thương tự chảy máu trong một thời gian ngắn, không nặn bóp vết thương. Rửa kỹ bằng xà phòng và nước sạch. Nếu phơi nhiễm qua niêm mạc mắt thì rửa mắt bằng nước cất hoặc nước muối sinh lý 0,9% liên tục trong 5 phút. Nếu phơi nhiễm qua niêm mạc miệng, mũi thì rửa mũi bằng nước cất hoặc dung dịch nước muối sinh lý 0,9%, súc miệng bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% nhiều lần.
Báo cáo người phụ trách và làm biên bản. Nêu rõ ngày giờ, hoàn cảnh xảy ra, đánh giá vết thương, mức độ nguy cơ của phơi nhiễm. Lấy chữ ký của người chứng kiến và chữ ký của người phụ trách.
Đến ngay cơ sở y tế để được đánh giá nguy cơ phơi nhiễm theo mức độ tổn thương và diện tích tiếp xúc, thầy thuốc tư vấn và điều trị bằng thuốc ARV miễn phí nếu cần. Hiện nay tất cả các trường hợp điều trị phơi nhiễm HIV bằng thuốc ARV trong môi trường nghề nghiệp đều được nhà nước đảm bảo miễn phí.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!
