Matcha là một dạng bột trà xanh cô đặc cao, được làm từ cây Camellia sinensis. Lá trà dùng để làm matcha được trồng trong bóng râm, tạo ra hương vị đậm đà, ngọt ngào hơn các loại trà khác.
Matcha được tiêu thụ dễ dàng nhất dưới dạng trà. Người dân ở Châu Á, đặc biệt là Nhật Bản, Trung Quốc, đã uống trà matcha trong nhiều thế kỷ. Gần đây, bột matcha cũng đã được thêm vào sinh tố, kem, món tráng miệng và trà truyền thống.
Lợi ích của matcha chủ yếu bắt nguồn từ nồng độ polyphenol cao của trà, một chất dinh dưỡng giàu chất chống oxy hóa có trong thực vật. Polyphenol được biết đến với đặc tính chống viêm và chống oxy hóa.
Nhiều loại thực phẩm khác cũng chứa polyphenol, nhưng nồng độ cao của polyphenol trong matcha làm cho loại bột trà này trở nên khác biệt. Theo GS. Karolina Jakubczyk, Đại học Y khoa Pomeranian ở Ba Lan, hàm lượng polyphenol trong matcha cao gấp 10 lần so với trà xanh.
Trà matcha có thể giúp cải thiện trí nhớ, tăng cường sức khỏe tim mạch, thúc đẩy quá trình lão hóa khỏe mạnh...
Những lợi ích sức khỏe tiềm năng của trà matcha
1. Trà matcha tốt cho sức khỏe não bộ
Matcha được biết đến với đặc tính thúc đẩy quá trình lão hóa lành mạnh, đặc biệt là sức khỏe não bộ. Nghiên cứu được công bố năm 2020 đã điều tra tác động của matcha đối với chức năng nhận thức của người lớn tuổi ở Nhật Bản. Trong nghiên cứu, một nhóm người tham gia được uống một ly matcha hoặc giả dược mỗi ngày trong hai tuần.
Phụ nữ tham gia nghiên cứu dùng matcha đã thấy sự cải thiện ở hai dấu hiệu của bệnh Alzheimer: Chức năng tổng thể và trí nhớ theo giai đoạn, khả năng ghi nhớ các chi tiết về các sự kiện hàng ngày. Trong khi kết quả tương tự không thấy ở nhóm nam giới. Do đó, cần thêm nhiều nghiên cứu quy mô lớn hơn trên người để xác nhận lợi ích của matcha đối với sức khỏe não bộ.
2. Cải thiện sức khỏe đường ruột
Polyphenol trong matcha ảnh hưởng đến sức khỏe đường ruột, nhờ catechin EGCG - một loại polyphenol có nồng độ cao trong matcha. Hệ vi sinh vật đường ruột đóng vai trò quan trọng trong các bệnh như tiểu đường, béo phì và rối loạn gan. Catechin EGCG giúp bổ sung vi khuẩn có lợi cho đường ruột, cải thiện quá trình trao đổi chất.
Trong nghiên cứu, sau hai tuần uống một tách trà matcha mỗi ngày, bắt đầu xuất hiện những thay đổi trong hệ vi sinh vật.
3. Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng đặc tính chống oxy hóa và chống viêm trong matcha có thể tăng cường sức khỏe tim mạch. Một nghiên cứu mang tính bước ngoặt từ năm 2001 trên động vật đã phát hiện ra rằng trà xanh, bao gồm cả matcha, có tác dụng ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tình trạng tích tụ mảng bám trong động mạch.
Các nghiên cứu gần đây về một số loại vitamin trong matcha, bao gồm vitamin C cho thấy loại trà này có đặc tính ngăn ngừa xơ vữa động mạch, nhưng cần nghiên cứu thêm để xác nhận tác dụng này.
4. Giảm căng thẳng
Một phân tích năm 2023 các nghiên cứu về khoa học thực phẩm cho thấy, matcha có thể giúp giảm căng thẳng, lo âu. Điều này là do hàm lượng L-theanine cao trong matcha, một loại axit amin có liên quan đến tâm trạng tốt hơn và mức độ căng thẳng thấp hơn.
Thay thế cà phê hoặc đồ uống tăng lực bằng matcha có thể là một cách tuyệt vời để tận dụng lợi ích của caffeine mà không bị căng thẳng, vì đặc tính caffeine của matcha khác với cà phê.
GS. Jakubczyk cho biết, cà phê có thể gây ra tác dụng nhanh, nhưng cũng gây ra sự sụt giảm năng lượng và buồn ngủ đột ngột, được gọi là hiệu ứng 'tàu lượn siêu tốc’. Caffeine trong matcha có tác dụng khác, do có L-theanine, giúp tác dụng của matcha kéo dài và nhẹ nhàng hơn.
Các bằng chứng đã cho thấy sự liên kết matcha với hệ thống miễn dịch mạnh hơn.
5. Hỗ trợ hệ thống miễn dịch mạnh mẽ hơn
Một tách matcha mỗi ngày có thể giúp bạn tránh xa bác sĩ. Các bằng chứng đã cho thấy sự liên kết matcha với hệ thống miễn dịch mạnh hơn.
Các đặc tính chống viêm của matcha hỗ trợ hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, trong khi những cải thiện đáng kể về sức khỏe đường ruột, cũng tăng cường phản ứng miễn dịch của cơ thể.
6. Làm chậm quá trình lão hóa sớm
Các catechin có trong matcha giúp bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa, có khả năng làm chậm quá trình lão hóa. Lợi ích này chủ yếu được tìm thấy trong não, nhưng matcha cũng có thể làm chậm quá trình lão hóa ở các tế bào khác.
7. Có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư
Một trong những lợi ích mới nhất và thú vị nhất của matcha là khả năng làm giảm nguy cơ ung thư. Các nghiên cứu ban đầu trên động vật cho thấy, nó có thể làm gián đoạn quá trình điều hòa chu kỳ của tế bào ung thư. Hầu hết các nghiên cứu đều xem xét tác động của matcha lên tế bào ung thư vú.
Tuy nhiên, cần phải tiến hành nhiều nghiên cứu hơn nữa trên con người để chứng minh những lợi ích này, vì các nghiên cứu trên động vật không phải lúc nào cũng đạt được những lợi ích cho con người.
Tác dụng phụ tiềm ẩn của matcha
Một phần khiến matcha trở thành siêu thực phẩm là do hàm lượng vi chất dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, mặc dù không có nhiều caffeine như cà phê, nhưng trà matcha cũng có hàm lượng caffeine cao hơn các loại trà khác.
Do đó, không khuyên dùng matcha cho những người nhạy cảm với caffeine. Uống quá nhiều matcha, đặc biệt là những người nhạy cảm với caffeine, có thể gây lo lắng, huyết áp cao, khó ngủ và nhịp tim nhanh hơn.
Nhóm của GS. Jakubczyk cũng tìm thấy nồng độ fluoride cao trong matcha. Lượng fluoride lớn có liên quan đến đau khớp, xương giòn, tiêu chảy... mặc dù phải tiêu thụ một lượng fluoride đáng kể mới có thể gặp phải những tác động tiêu cực này. Một đến hai cốc matcha mỗi ngày sẽ không gây ra những tác động này.
Một số lưu ý khi dùng matcha
Không phải tất cả các dạng matcha đều được tạo ra như nhau. Việc thêm đường, kem hoặc các thành phần chế biến khác sẽ không làm mất đi lợi ích của matcha, nhưng nó có thể tác động tiêu cực đến cơ thể mà không phụ thuộc vào matcha. Do đó, các sản phẩm matcha không thêm đường sẽ tốt hơn để tiêu thụ, so với các món tráng miệng và đồ uống matcha đã qua chế biến nhiều.
Sau đây là một số điều cần cân nhắc:
- Cách phổ biến nhất để tiêu thụ matcha là dùng dưới dạng trà. Nên mua loại trà nguyên chất để có lợi ích tối đa.
- Có thể kết hợp matcha với sữa nóng và mật ong.
- Sinh tố matcha có thể là lựa chọn thay thế trà. Thêm sữa hạnh nhân, rau bina, chuối, mật ong và matcha vào sinh tố.
- Do nồng độ caffeine cao, không nên uống matcha trước khi đi ngủ. Tránh uống bất kỳ loại caffeine nào từ 4-6 giờ trước khi đi ngủ, vì đây là thời gian cần thiết để chuyển hóa một nửa lượng caffeine đã tiêu thụ.
- Matcha có thể bị nhiễm thuốc trừ sâu hoặc kim loại nặng, do đó, để tránh bị nhiễm bẩn, hãy mua những sản phẩm có uy tín và chất lượng.
- Trà matcha là một sự bổ sung cho chế độ ăn uống lành mạnh, nhưng không thay thế, do đó, kết hợp trà matcha với chế độ ăn thực phẩm toàn phần, sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn cho sức khỏe.
- Nếu đã uống cà phê, hãy lưu ý khi thêm matcha vào chế độ ăn uống. Uống matcha cùng với hai đến ba cốc cà phê mỗi ngày có thể gây quá nhiều caffeine.
