Dưới đây là 7 nhóm thuốc thường gặp có thể tương tác với sữa, kèm theo lưu ý về thời điểm dùng để đảm bảo thuốc phát huy tác dụng tối đa:
1. Thuốc kháng sinh nhóm tetracycline không uống cùng với sữa
Các loại tetracycline như tetracycline, doxycycline, minocycline… có thể bị giảm hấp thu mạnh nếu uống cùng sữa. Nguyên nhân là canxi trong sữa liên kết với thuốc trong dạ dày, tạo thành hợp chất khó tan, cơ thể không thể hấp thu được.
- Với các loại tetracycline cũ, hiệu quả hấp thu có thể giảm tới 50 – 90%.
- Doxycycline ít bị ảnh hưởng hơn, nhưng khả năng hấp thu vẫn có thể giảm khoảng 30 – 40%.
Khuyến cáo: Không uống tetracycline cùng sữa, nên uống thuốc với nhiều nước lọc, ít nhất 1 giờ trước hoặc 2 giờ sau khi dùng sữa hoặc thực phẩm bổ sung canxi.
Việc dùng thuốc không đúng cách, đặc biệt là uống cùng sữa, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị.
2. Thuốc kháng sinh nhóm fluoroquinolone
Ciprofloxacin, levofloxacin, norfloxacin… cũng gặp vấn đề tương tự. Ngoài canxi, protein sữa (đặc biệt là casein) có thể cản trở quá trình hấp thu. Nghiên cứu cho thấy hấp thu ciprofloxacin có thể giảm từ 1/3 đến 1/2 nếu dùng cùng sữa, norfloxacin giảm khoảng 50%.
Khuyến cáo: Uống fluoroquinolone khi bụng đói, ít nhất 2 giờ trước hoặc 6 giờ sau khi uống sữa, thực phẩm bổ sung canxi hoặc khoáng chất.
3. Thuốc tuyến giáp (levothyroxine)
Levothyroxine là thuốc quan trọng trong điều trị suy giáp. Nghiên cứu của American Thyroid Association cho thấy uống thuốc cùng sữa làm giảm đáng kể nồng độ thuốc trong máu, từ đó ảnh hưởng hiệu quả điều trị.
Khuyến cáo: Uống levothyroxine buổi sáng khi bụng đói, tốt nhất 30 – 60 phút trước bữa sáng. Tránh dùng chung với sữa và nên cách xa ít nhất 4 giờ nếu có bổ sung canxi.
4. Thuốc điều trị loãng xương (bisphosphonates)
Nhóm bisphosphonate như alendronate, risedronate, ibandronate… vốn có khả năng hấp thu kém, nếu uống cùng sữa, thuốc gần như mất tác dụng.
Khuyến cáo: Uống thuốc vào buổi sáng, khi bụng trống rỗng với 1 cốc nước lọc. Chờ ít nhất 30 phút đến 2 giờ trước khi uống sữa, canxi hoặc ăn uống.
5. Thuốc bổ sung sắt
Canxi trong sữa cạnh tranh trực tiếp với sắt tại ruột, làm giảm hấp thu. Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến trẻ em, phụ nữ mang thai, người thiếu máu do thiếu sắt.
Khuyến cáo: Uống viên sắt khi bụng đói để hấp thu tốt nhất. Nếu cần, có thể uống cùng thực phẩm giàu vitamin C (như nước cam) để tăng khả năng hấp thu; tránh dùng chung với sữa và sản phẩm từ sữa.
Không uống thuốc bổ sung sắt cùng với sữa và sản phẩm từ sữa.
6. Thuốc điều trị HIV (ức chế integrase)
Các thuốc dolutegravir, bictegravir, elvitegravir có thể giảm tác dụng khi dùng cùng sữa hoặc chế phẩm chứa canxi/sắt. Điều này có thể làm giảm nồng độ thuốc trong máu, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị HIV.
Khuyến cáo: Uống thuốc ít nhất 2 giờ trước hoặc 6 giờ sau khi dùng thực phẩm giàu canxi hoặc sắt. Nếu uống cùng bữa ăn thì tác động có thể giảm đi, nhưng vẫn nên tuân thủ khuyến cáo của bác sĩ.
7. Penicillamine
Thuốc này thường được dùng trong điều trị bệnh Wilson và viêm khớp dạng thấp. Canxi trong sữa có thể giảm mạnh khả năng hấp thu.
Khuyến cáo: Uống penicillamine khi bụng đói, ít nhất 1 giờ trước hoặc 2 giờ sau bữa ăn, và tuyệt đối không uống cùng sữa.
Người bệnh nên làm gì khi uống thuốc?
- Không tự ý bỏ thuốc: Nếu lỡ uống thuốc cùng sữa (thường không gây hại ngay nhưng có thể làm giảm hiệu quả lâu dài), hãy tiếp tục thuốc theo đơn và tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Luôn hỏi dược sĩ hoặc bác sĩ về thời điểm uống thuốc nếu đang dùng nhiều loại thuốc kèm chế phẩm bổ sung.
- Tách biệt sữa và thuốc: Hầu hết các thuốc kể trên nên được uống khi bụng đói, với nhiều nước lọc và cách xa ít nhất 2 giờ với sữa hoặc sản phẩm từ sữa.
Sữa là nguồn dinh dưỡng quý giá, nhưng có thể gây tương tác với một số loại thuốc quan trọng, từ kháng sinh, thuốc tuyến giáp, thuốc loãng xương cho tới thuốc HIV. Hiểu rõ và tuân thủ khuyến cáo sẽ giúp thuốc phát huy tác dụng tối đa, tránh nguy cơ điều trị kém hiệu quả.
Mời xem thêm video được quan tâm:
Suy thận cấp do uống thuốc kháng sinh không theo liều lượng được khuyến cáo.
