Chỉ nên dùng thuốc giảm cân khi:
- Có chỉ số khối có thể (BMI) ít nhất là 30
- Có chỉ số BMI là 27, với một tình trạng y tế bổ sung như huyết áp cao, bệnh đái tháo đường type 2 hoặc cholesterol cao…
Béo phì gây nhiều hệ lụy xấu cho sức khỏe.
Dưới đây là một số thuốc giảm cân được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt:
1. Thuốc giảm cân xenical (orlistat)
Xenical (orlistat) là chất ức chế lipase, có thể giúp giảm cân. Thuốc làm giảm lượng chất béo hấp thụ trong ruột sau khi ăn. Do cách thức hoạt động, orlistat thường là lựa chọn tốt hơn cho những người có xu hướng ăn thức ăn béo.
Thuốc dùng dưới dạng viên nang và nên uống cùng với thức ăn hoặc tối đa một giờ sau bữa ăn. Orlistat có thể làm giảm sự hấp thu các vitamin tan trong chất béo.
Orlistat cũng đã được chứng minh là làm giảm chỉ số BMI, vòng eo, cholesterol và mức lipoprotein mật độ thấp (LDL) hay còn được coi là cholesterol "xấu".
Không nên dùng xenical cho các trường hợp:
- Phụ nữ mang thai
- Hội chứng kém hấp thu.
- Ứ mật
- Quá mẫn cảm với orlistat.
Ngoài ra, một số loại thuốc có thể tương tác với xenical như:
- Cyclosporin
- Levothyroxin
- Thuốc chống đông máu, bao gồm warfarin
- Amiodaron
- Thuốc chống động kinh
- Thuốc kháng virus, chẳng hạn như ritonavir
Khi dùng xenical, bạn có thể gặp những tác dụng phụ sau:
- Phân béo
- Tăng phân khó kiểm soát hơn
- Tăng đại tiện...
Dùng thực phẩm bổ sung có chứa chất xơ, như psyllium cùng với xenical có thể làm giảm một số tác dụng phụ liên quan đến đường tiêu hóa (GI).
2. Thuốc giảm cân alli (orlistat)
Giống như xenical, alli chứa hoạt chất orlistat. Thuốc hoạt động giống như xenical, bằng cách giảm lượng chất béo hấp thụ trong ruột, dùng cho người lớn từ 18 tuổi trở lên.
Do alli có cùng thành phần hoạt chất như xenical, nên có các tác dụng phụ tương tự và cần cân nhắc về độ an toàn. Tuy nhiên, do có liều lượng thấp hơn, nên alli có xu hướng được dung nạp tốt hơn xenical.
Trong các nghiên cứu lâm sàng, hầu hết những người dùng liều 60 mg của orlistat đều giảm được từ 2,5-5 kg trong vòng 6 tháng.
Các thuốc giảm cân cần dùng theo chỉ định và giám sát của bác sĩ.
3. Thuốc giảm cân contrave (bupropion-naltrexone)
Contrave là một loại thuốc kết hợp bao gồm bupropion - thuốc chống trầm cảm và naltrexone - chất đối kháng opioid. Cả hai kết hợp cùng với nhau giúp giảm cân cùng với chế độ ăn ít calo và tập thể dục phù hợp. Uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ và không dùng với các bữa ăn giàu chất béo.
Trong bốn thử nghiệm lâm sàng, những người thừa cân hoặc béo phì đã dùng contrave trong tối đa 56 tuần. Nhìn chung, những người dùng contrave giảm cân nhiều hơn những người dùng giả dược. Trong một nghiên cứu, 40% người tham gia dùng contrave giảm ít nhất 5% trọng lượng cơ thể và 20% người tham gia giảm ít nhất 10%.
Contrave cũng giúp giảm huyết sắc tố A1c ở những người mắc bệnh đái tháo đường type 2.
Không sử dụng contrave trong các trường hợp:
- Đang mang thai
- Bị tăng huyết áp không kiểm soát được
- Rối loạn co giật
- Chứng chán ăn hoặc cuồng ăn
- Đang sử dụng một loại thuốc khác có chứa bupropion
- Sử dụng opiod mạn tính
- Bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong contrive…
Trong khi dùng contrave, các tác dụng phụ sau đây có thể xảy ra:
- Buồn nôn hoặc nôn
- Táo bón
- Đau đầu
- Chóng mặt
- Khó ngủ
- Khô miệng
- Thay đổi tinh thần
- Tăng huyết áp và nhịp tim
- Hạ đường huyết…
Giống như các thuốc chống trầm cảm khác, bupropion có nguy cơ gia tăng suy nghĩ và hành vi tự tử, đặc biệt là ở trẻ em, thanh thiếu niên và thanh niên. Trong khi dùng contrave, hãy lưu ý bất kỳ thay đổi nào về sức khỏe tinh thần và liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu nhận thấy bất kỳ thay đổi tâm trạng nào hoặc có ý định tự tử.
4. Thuốc giảm cân saxenda (liraglutide)
Saxenda (liraglutide) là một loại thuốc được tiêm dưới da, hoạt động bằng cách kích thích thụ thể GLP-1 trong não, giúp điều chỉnh sự thèm ăn.
Saxenda cũng là một trong những phương pháp điều trị bệnh béo phì có thể áp dụng cho trẻ em từ 12 đến 17 tuổi mắc bệnh béo phì.
Một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng saxenda:
- Buồn nôn hoặc nôn
- Táo bón hoặc tiêu chảy
- Lượng đường trong máu thấp
- Khó tiêu
Không dùng saxenda nếu:
- Có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc ung thư tuyến giáp tủy hoặc hội chứng đa u tuyến nội tiết type 2
- Đang mang thai
- Bị dị ứng hoặc nhạy cảm với bất kỳ thành phần nào trong saxenda…
5. Thuốc giảm cân qsymia (phentermine - topiramate)
Qsymia là thuốc kết hợp được phentermine (một loại thuốc tương tự như amphetamine) và topiramate (một loại thuốc chống động kinh). Thuốc có tác dụng làm giảm sự thèm ăn. Thông thường, qsymia được dùng một lần mỗi ngày vào buổi sáng vì nó có thể gây mất ngủ.
Ở liều tối đa trong các nghiên cứu lâm sàng ban đầu, 70% người lớn tham gia dùng qysmia đã giảm ít nhất 5% trọng lượng cơ thể trong một năm. Gần một nửa đã giảm 10% trọng lượng cơ thể trở lên. Trong các nghiên cứu bổ sung, qysmia giảm cân trung bình khoảng 7,7 kg so với giả dược.
Đối với người lớn, các tác dụng phụ phổ biến có thể bao gồm:
- Thay đổi khẩu vị
- Ngứa ran hoặc tê trên da
- Mất ngủ
- Táo bón
- Khô miệng…
Đối với trẻ em, các tác dụng phụ phổ biến có thể bao gồm:
- Trầm cảm
- Chóng mặt
- Đau nhức cơ bắp
- Sốt…
Không dùng qsymia nếu bạn:
- Đang mang thai (hoặc có kế hoạch mang thai) hoặc hoặc đang cho con bú
- Tăng nhãn áp
- Bị cường giáp
- Dị ứng hoặc nhạy cảm với bất kỳ thành phần nào trong qsymia
- Hiện đang dùng MAOI hoặc đã dùng MAOI trong vòng hai tuần…
Khi bắt đầu dùng qsymia, cần theo dõi bất kỳ sự thay đổi nào trong tâm trạng nào và thông báo cho bác sĩ biết.
Một số loại thuốc có thể tương tác với Qsymia, bao gồm:
- Thuốc tránh thai
- Thuốc an thần, thuốc ngủ
- Rượu bia…
6. Thuốc giảm cân imcivree (setmelanotide)
Imcivree là chất chủ vận thụ thể melanocortin, có ảnh hưởng đến sự hình thành chất béo trong cơ thể. Thuốc dùng tiêm dưới da, giúp kiểm soát cơn đói và sự thèm ăn nếu bạn có một số khuynh hướng di truyền bao gồm:
- Hội chứng Bardet-Biedl
- Thiếu hụt gen như pro-opiomelanocortin (POMC), proprotein convertase subtilisin/kexin type 1 (PCSK1) hoặc thiếu hụt thụ thể leptin (LEPR)
Các tác dụng phụ phổ biến nhất khi dùng imcivree là:
- Thay đổi màu da
- Phản ứng tại chỗ tiêm
- Buồn nôn hoặc nôn
- Đau đầu
- Bệnh tiêu chảy
- Trầm cảm…
7. Thuốc giảm cân wegovy (semaglutide)
Giống như saxenda, wegovy là chất chủ vận thụ thể GLP-1, kích thích thụ thể GLP-1 trong não, khiến bạn cảm thấy no.
Wegovy có thể được kê đơn cho trẻ em béo phì từ 12 tuổi trở lên. Thuốc được tiêm dưới da mỗi tuần một lần, vào cùng thời điểm hàng tuần, cùng hoặc không cùng bữa ăn.
Trong các nghiên cứu, semaglutide hiệu quả hơn trong việc giảm trọng lượng cơ thể và HbA1c so với giả dược. Khi được sử dụng cùng với các can thiệp về lối sống, 2,4 mg semaglutide mỗi tuần một lần giúp giảm cân trung bình 15%.
Nhiều người dùng semaglutide (86%) giảm ít nhất 5% trọng lượng cơ thể so với những người dùng giả dược (13%). Khoảng 70% người dùng đã giảm ít nhất 10% trọng lượng cơ thể.
Các nghiên cứu cũng cho thấy semaglutide vượt trội so với một số thuốc giảm cân khác. So với liraglutide, nhiều người dùng semaglutide giảm cân hơn 5% hoặc 10%.
Các tác dụng phụ thường thấy với wegovy có thể bao gồm:
- Buồn nôn hoặc nôn
- Tiêu chảy hoặc táo bón
- Đau bụng
- Đau đầu
- Mệt mỏi…
Không dùng thuốc cho các tình trạng sau:
- Có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc ung thư tuyến giáp tủy hoặc hội chứng đa u tuyến nội tiết type 2
- Đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai
- Bị dị ứng hoặc nhạy cảm với bất kỳ thành phần nào trong wegovy…
Chỉ dùng các loại thuốc trên khi chế độ ăn kiêng và tập thể dục không đủ để đạt được mục tiêu cân nặng. Bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra lựa chọn tốt nhất dựa trên mục tiêu sức khỏe, tiền sử bệnh và sở thích cá nhân của bạn.
Thay đổi lối sống được khuyến khích mạnh mẽ trong điều trị béo phì. Tiếp tục ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng và tham gia vào một thói quen tập thể dục nhất quán, ngay cả sau khi đạt được mục tiêu giảm cân.
