Khoảng 40% phụ nữ có thể tự sờ và phát hiện một khối u vú bất thường nào đó ở ngực của mình. Theo hiệp hội chống UT thế giới (UICC), khối u ở tuyến vú là một trong bảy triệu chứng báo động ung thư (UT). Trong khi đó, một số chuyên gia UT vú của hội UT Hoa Kỳ cho biết: Có 7 hiểu biết chưa đúng thường gặp ở chị em phụ nữ khi phát hiện có một khối u vú ở ngực của mình.
1. Khối u vú nào cũng là UT?
“Điều này là ảo tưởng, nhưng lại là một cách nghĩ khá phổ biến ở phụ nữ”, theo GS. Stephen Sener, nguyên Chủ tịch Hội UT Hoa Kỳ. Mỗi phụ nữ cần cảnh giác khi phát hiện bất kỳ khối u nào ở tuyến vú của mình. Vấn đề cần thiết là phải được xác định rõ: khối u có phải là u ác tính (UT) không? Thực tế, tâm lý và ứng xử của mỗi người có khác nhau tùy trình độ học vấn, văn hóa, điều kiện tài chính, nghề nghiệp, nơi cư trú (sống ở thành phố hoặc miền quê). Phụ nữ có tuổi càng dễ lo lắng mất ăn mất ngủ hơn vì sợ bệnh UT. Một số phụ nữ trẻ thì thờ ơ, chủ quan: bệnh UT vú ít có ở người trẻ tuổi!
 Nên tự khám tuyến vú của mình mỗi tuần |
Đừng quên một số bệnh lành tính cũng có thể gặp ở tuyến vú phụ nữ như: u nang nước (còn gọi bọc nước), u sợi tuyến (thay đổi sợi bọc tuyến vú), u lao, u mỡ, khối tụ máu, viêm vú, viêm giãn ống dẫn sữa…
Dù sao, cần đến thăm khám để xác định bệnh ở BS chuyên khoa ung bướu (UB).
2. UT vú luôn có biểu hiện khởi đầu là khối u vú?
“Không nhất thiết như thế”, theo BS. Jennifer Eng-Wong, Viện UT Lombardi, Đại học Georgetown, Washington DC, Hoa Kỳ. Lý do: một số bệnh UT vú cũng có triệu chứng khởi đầu khác như: chảy dịch núm vú, ngứa loét núm vú, một chỗ dày, dính da ửng hồng, một hạch nhỏ ở vùng nách… Đôi khi, chẩn đoán UT vú được nhận định thật sớm qua siêu âm và chụp nhũ ảnh tuyến vú khi chị em phụ nữ khám tầm soát UT vú định kỳ.
3. Khối u vú ác tính có biểu hiện khác khối u lành tính
Không phải luôn luôn là như vậy. Có thể nhầm lẫn khi thăm khám u vú ác/lành tính, u nang, u lao… Nhiều người hay nghĩ: khối u UT vú phải cứng, không di động, đau. Thật khó xác định lành/ác tính nếu khối u ở phần sâu, kích thước nhỏ và thành ngực người phụ nữ dày. Việc thăm khám BS chuyên khoa UB và làm các xét nghiệm định bệnh thêm là vô cùng cần thiết.
4. Khối u vú còn nhỏ không cần lo lắng?
Đây cũng là một hiểu biết chưa đúng thường gặp. Thực ra, UT khởi bệnh với khối u có kích thước rất nhỏ (UT giai đoạn tại chỗ, rất sớm). Khối u UT vú phát triển dần theo thời gian từ cỡ hạt đậu, về sau to như quả cam. Kích thước khối u không có ý nghĩa xác định tính chất lành/ác tính để chủ quan bỏ qua, thiếu cảnh giác UT vú. Việc thăm khám lâm sàng khối u kích thước nhỏ có khó khăn, nhưng siêu âm, chụp CT-scan tuyến vú hoặc chụp MRI giúp người thầy thuốc xác định khối u.
5. Sờ chạm khối u vú rồi, nhưng chưa cần khám bác sĩ vội?
Không nên chần chừ, dù rằng khối u vú bạn sờ gặp chỉ bằng đầu ngón tay trỏ. Nên thu xếp và đi khám với BS chuyên khoa UB hoặc bệnh viện có chuyên khoa UB ngay, nhất là khi bạn ở tuổi trung niên hoặc ở thời kỳ mãn kinh (40 - 55 tuổi). Ngoài việc thăm khám lâm sàng, các BS sẽ cho thực hiện thêm siêu âm tuyến vú. Chụp nhũ ảnh tuyến vú khi có tổn thương vú nghi ngờ ác tính. Đôi khi, cần thực hiện thêm kỹ thuật chọc hút khối u và xét nghiệm tế bào (FNA) để xác định tính chất lành/ác tính của khối u vú.
6. Khối u vú của tôi lành tính bởi vì gia đình tôi không có người bị UT vú?
Cần nhớ: chỉ có 5 - 10% người UT vú có yếu tố di truyền gia đình với các gen BRCA1, BRCA2. Đa số phụ nữ bị UT vú không biết rõ căn nguyên gây bệnh. Và phần nhiều có tâm lý chủ quan, vô tư: khối u vú của tôi không phải UT vú, vì gia đình tôi không ai bị bệnh này.
7. Người phụ nữ có tiền sử bị nang nước tuyến vú thì ít bị UT vú?
GS. Susan Love, Trường Đại học UCLA, bang California cho biết: một số phụ nữ đi khám bệnh vì có khối u vú đã quan niệm như vậy. Thực ra, bất kỳ một dấu hiệu bất thường nào xuất hiện thêm ở vú, vùng nách (như u vú, hạch nách), núm vú (chảy dịch, lở loét...)… đều phải được thăm khám, xem xét cẩn thận với BS chuyên khoa để xác định UT vú và điều trị sớm.
Bệnh UT vú nếu được phát hiện chẩn đoán sớm và điều trị đúng mức thì kết quả điều trị rất cao, có thể đạt 80% sống thêm hơn 5 năm.
Mỗi phụ nữ nên tự khám tuyến vú của mình mỗi tuần và nên đi khám tầm soát UT vú mỗi năm ở độ tuổi từ 40 trở lên với BS chuyên khoa UB.
BS. TRẦN CHÁNH KHƯƠNG