Tuy nhiên, thực tế đáng lo ngại là các triệu chứng thoái hóa mắt đang xuất hiện ngày càng nhiều ở độ tuổi ngoài 30. Ngay từ khi còn trẻ, nhiều người đã gặp các vấn đề vốn thường xuất hiện ở người cao tuổi như:
- Khô mắt kéo dài;
- Vẩn đục dịch kính (các chấm đen hoặc mạng lưới di chuyển theo tầm nhìn);
- Lão thị (giảm khả năng điều tiết khi nhìn gần);
- Thoái hóa võng mạc (nhìn mờ, giảm độ tương phản màu sắc).
Không ít người ngoài 40 tuổi đã bị đục thủy tinh thể hoặc suy giảm thị lực tương tự người 60 tuổi.
Nguyên nhân khiến mắt lão hóa sớm
Nguyên nhân chính là do môi trường sống ô nhiễm, thói quen sinh hoạt chưa lành mạnh và đặc biệt là việc lạm dụng các thiết bị điện tử phát ánh sáng xanh.
Ánh sáng xanh là một phần của quang phổ ánh sáng nhìn thấy, gần vùng tia tử ngoại, có bước sóng ngắn và năng lượng cao. Tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng xanh có thể:
- Làm biến đổi các men bảo vệ protein của thủy tinh thể, gây mất protein và dẫn đến đục thủy tinh thể.
- Gây đảo chiều phản ứng quang hóa của rhodopsin – sắc tố thị giác của tế bào cảm thụ ánh sáng – khiến tế bào này chết, làm giảm khả năng nhìn rõ.
Nguồn ánh sáng xanh gồm: Tự nhiên (ánh sáng mặt trời); nhân tạo (đèn LED, màn hình máy tính, điện thoại, tivi...).
Ánh sáng xanh nhân tạo gây hại nhiều hơn vì con người tiếp xúc liên tục cả ngày lẫn đêm. Theo WHO, tiếp xúc ánh sáng xanh hơn 3 giờ/ngày làm tăng nguy cơ suy giảm thị lực tới 90%. Tại Việt Nam, trung bình mỗi người sử dụng thiết bị phát ánh sáng xanh gần 10 giờ/ngày (máy tính bảng: 5 giờ 10 phút; điện thoại: 2 giờ 40 phút; tivi: 2 giờ).
Ngoài ra, người làm ca đêm hoặc tiếp xúc ánh sáng xanh ban đêm còn có nguy cơ cao mắc ung thư, đái tháo đường, tim mạch và béo phì.
Dấu hiệu lão hóa mắt
Đeo kính râm chống tia UV và hạn chế ra ngoài từ 10h–15h khi nắng gắt để bảo vệ mắt.
Cách ngăn chặn lão hóa mắt sớm
1. Bảo vệ mắt trước ánh sáng mặt trời
Đeo kính râm chống tia UV. Hạn chế ra ngoài từ 10h–15h khi nắng gắt.
2. Chăm sóc mắt đúng cách
Không đọc sách quá gần (người lớn: 30–35 cm; trẻ em: 25–30 cm). Không đọc sách khi ngồi trên phương tiện đang di chuyển. Khi làm việc với máy tính hoặc chơi game, cứ 50 phút nghỉ 5–10 phút.
3. Tránh dụi mắt
Dụi mắt có thể làm vỡ mạch máu nhỏ dưới da, khiến mí sụp, thâm quầng hoặc gây tổn thương giác mạc.
4. Không hút thuốc
Thuốc lá làm giảm lưu lượng máu đến mắt, tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể.
5. Uống đủ nước
Người trưởng thành cần 1,5–2 lít nước/ngày để duy trì độ ẩm và sự ổn định của thị lực.
6. Duy trì dinh dưỡng cân đối
Cung cấp đầy đủ kẽm, vitamin B2, lutein, zeaxanthin để bảo vệ tế bào mắt. Kẽm và vitamin B2 giúp điều chỉnh sắc tố võng mạc, hỗ trợ mắt thích nghi với ánh sáng. Thiếu hụt có thể gây đỏ mắt, mỏi mắt, mờ mắt.
7. Khám mắt định kỳ
Khám 2 lần/năm để phát hiện sớm bệnh lý và xử trí kịp thời. Khi mắt có biểu hiện bất thường, không tự ý dùng thuốc nhỏ mắt mà cần hỏi ý kiến bác sĩ.
