Hiện nay các bệnh lý tim mạch ngày càng gia tăng và trẻ hóa. Bệnh tim gây đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong số 1 trên toàn thế giới. Các chuyên gia cho biết, chế độ ăn uống là một trong những yếu tố nguy cơ nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật toàn cầu đã báo cáo chế độ ăn uống là yếu tố chính gây ra sự gia tăng bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì và các bệnh lý tim mạch khác.
1. Chế độ ăn uống ảnh hưởng tới các bệnh tim mạch
Theo TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia, thói quen ăn uống không hợp lý dẫn đến thừa cân, béo phì và nhiều hệ lụy. Thói quen lựa chọn thực phẩm không đúng dẫn đến sử dụng nhiều chất béo không tốt cho sức khỏe, chế độ ăn không đủ lượng rau xanh, quả chín, không ăn đủ chất xơ, ăn mặn, nhiều muối là nguyên nhân làm gia tăng các nguy cơ tim mạch, rối loạn chuyển hóa.
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đưa ra khuyến cáo về các thành phần của chế độ ăn uống lành mạnh cho tim như sau:
- Tập trung vào nguồn omega-3.
- Cung cấp đủ chất xơ trong chế độ ăn uống của bạn.
- Ít chất béo không lành mạnh như chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa.
- Hạn chế natri.
- Thêm màu sắc trên đĩa của bạn để cung cấp chất chống oxy hóa từ rau củ và trái cây.
- Chú ý lượng carb/đường/tinh bột.
Chế độ ăn khoa học giúp bảo vệ trái tim của bạn.
Các thành phần trên cần phải được kết hợp hài hòa và trái tim của bạn có thể được hưởng lợi khi bạn thực hiện một trong những chế độ ăn kiêng lành mạnh phổ biến là chế độ ăn Địa Trung Hải hoặc chế độ ăn DASH (phương pháp ăn kiêng để ngăn chặn tăng huyết áp).
Những chế độ ăn kiêng này đã thay đổi các nguyên tắc dinh dưỡng cũ. Chế độ ăn kiêng theo kế hoạch do chuyên gia dinh dưỡng quy định nên nhằm mục đích duy trì các thông số theo đúng kế hoạch để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa và bệnh tim.
Duy trì lượng cholesterol tốt (HDL) của bạn ở mức lý tưởng và giảm lượng cholesterol xấu (LDL) trong hồ sơ sức khỏe của bạn. Để làm được điều này cần quan tâm tới tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể chứ không phải chỉ số khối cơ thể hoặc cân nặng. Nếu cân nặng của bạn ở mức bình thường thì vẫn chưa đủ, hãy kiểm tra tỷ lệ phần trăm và sự phân bổ mỡ cơ thể của bạn.
Chế độ ăn Địa Trung Hải và DASH đã được chứng minh là giúp tăng cường sức khỏe não bộ cũng như cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm các yếu tố nguy cơ như béo phì, đái tháo đường, cholesterol cao, ung thư,... Cả 2 chế độ ăn kiêng này đều nhấn mạnh vào các nguồn giàu kali để duy trì huyết áp của bạn như rau, trái cây cần thiết cho sức khỏe tim mạch và sức khỏe tổng thể.
2. Dinh dưỡng lành mạnh ngăn ngừa và trị bệnh tim mạch
Các khuyến nghị cho tim mạch nêu rõ chất bột đường phải chiếm tối thiểu 50-60% tổng năng lượng hàng ngày, chất đạm chiếm 15-20%, chất béo chiếm 20-25% hoặc tối đa 39% tùy từng tình trạng cụ thể. Người bệnh tim mạch cần được thăm khám, dùng thuốc và thực hiện chế độ ăn theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Một số lưu ý dễ thực hiện trong bữa ăn hàng ngày có thể tham khảo theo gợi ý sau:
- Chọn ngũ cốc nguyên hạt như gạo chưa đánh bóng, hạt kê, lúa mì nguyên hạt, đậu, quả hạch và hạt... để lấy năng lượng nhưng có thêm chất xơ và vi chất.
- Kiểm soát nguồn cung cấp chất đạm nên bao gồm các loại đạm động vật từ thủy hải sản và thịt gia cầm phổ biến hơn thịt đỏ trong chế độ ăn kiêng tốt cho tim.
- Sử dụng chất béo tốt như dầu thực vật và các loại quả hạch. Dầu oliu nguyên chất, dầu cám gạo, dầu hạt lanh, các loại hạt, hạt hướng dương, quả oliu và quả bơ là nguồn cung cấp chất béo lành mạnh tuyệt vời cho bữa ăn hàng ngày của bạn.
- Hạn chế thêm đường, đồ uống có đường, natri, thực phẩm chế biến sẵn, carbohydrate tinh chế, chất béo bão hòa và thịt béo hoặc thịt chế biến sẵn.
Người bệnh tim mạch cần kết hợp chế độ ăn lành mạnh và tập luyện phù hợp.
- Trái cây là món tráng miệng phổ biến thay vì đồ ngọt, bao gồm 1-2 phần ăn mỗi ngày.
- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, phô mai muối, thức ăn nhanh và đồ ăn nhẹ có vị mặn như khoai tây chiên, các loại hạt/bơ muối, nước sốt, đu đủ, cá chiên, cá khô và dưa chua.
- Tránh thêm soda/baking soda vào bột khi chế biến các món ăn. Hạn chế muối ngay từ khi chế biến. Kiểm tra nhãn thông tin dinh dưỡng trên bao bì thực phẩm để tìm natri.
Cũng theo TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, bên cạnh việc duy trì chế độ ăn khoa học, người bệnh tim mạch cần có chế độ tập luyện phù hợp và uống nước đầy đủ. Khi tập luyện, người bệnh tim mạch nên chú ý thời gian tập, không nên tập quá sớm (khoảng 4-5 giờ sáng) do làm tăng nguy cơ tăng huyết áp. Thời điểm luyện tập tốt nhất là khi đã có ánh nắng mặt trời, khi cây đã quang hợp, có nhiều oxy cung cấp cho cơ thể.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Tập thể dục buổi chiều có thể giảm nguy cơ bệnh tim.
