Có hai loại NAFLD:
- Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFL): Khi có lượng mỡ dư thừa tích trữ trong gan.
- Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): Khi có cả tích trữ chất béo và tình trạng viêm dẫn đến tổn thương gan. Trong một số trường hợp, NASH có thể gây viêm và sẹo rộng (xơ gan), nghiêm trọng hơn dẫn đến suy gan và ghép gan.
May mắn thay, có một số biện pháp điều trị gan nhiễm mỡ tại nhà có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh và đảo ngược một số tổn thương, ngay cả khi chúng không chữa khỏi.
1. Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh
Tuân thủ một chế độ ăn uống lành mạnh, có nguồn gốc từ thực vật và tập thể dục thường xuyên có thể ngăn chất béo tích tụ trong gan. Điều này là do các yếu tố nguy cơ chính của NAFLD là béo phì và đái tháo đường, cả hai đều liên quan đến cân nặng.
Người ta ước tính rằng tỷ lệ 90% NAFLD là ở những người béo phì và 50% ở những người mắc bệnh đái tháo đường. Do bệnh béo phì và bệnh đái tháo đường rất phổ biến ở các nước phát triển, nên khoảng 30% người trưởng thành ở các nước phát triển mắc NAFLD. Một số thiệt hại này có thể khắc phục được nếu bạn giảm bớt số cân nặng thêm.
Đại học Tiêu hóa Hoa Kỳ khuyến cáo, giảm 10% trọng lượng cơ thể nếu bị thừa cân hoặc béo phì, sẽ có tác động tích cực đến gan của bạn.
Gan nhiễm mỡ rất phổ biến, đặc biệt là những người mắc bệnh đái tháo đường.
2. Ăn chế độ ăn uống lành mạnh
Vào năm 2018, các nhà nghiên cứu dinh dưỡng đã tổng kết hơn 100 nghiên cứu về chế độ ăn uống liên quan đến NAFLD, đưa ra 5 khuyến nghị:
- Ăn một chế độ ăn uống truyền thống như chế độ ăn Địa Trung Hải, có nhiều chất béo lành mạnh, cá, rau và ít thịt đỏ...
- Hạn chế đường fructose trong thực phẩm chế biến sẵn và tránh đồ uống có đường.
- Tăng cường tiêu thụ chất béo không bão hòa đa omega-3 và chất béo không bão hòa đơn, bao gồm sử dụng dầu ô liu, ăn cá nhiều dầu như cá hồi và cá mòi hai đến ba lần một tuần, và ăn các loại hạt hàng ngày.
- Tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ như ăn nhiều rau, ngũ cốc nguyên hạt, quả hạch, hạt và giảm tiêu thụ thực phẩm chế biến nhiều như thức ăn nhanh, bánh mì chế biến và đồ ngọt.
- Tránh uống quá nhiều rượu.
3. Tập thể dục thường xuyên phòng ngừa gan nhiễm mỡ
Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Hoa Kỳ lưu ý trong các khuyến nghị năm 2018, tập thể dục vừa phải giúp giảm cân bền vững theo thời gian, nhưng tăng cường tập thể dục gắng sức có thể giúp ích nhiều hơn.
Tập thể dục dường như giúp ích cho cả NAFLD và NASH, ngay cả khi không giảm cân đáng kể. Theo đó, tập thể dục vừa phải thường được coi là năm buổi tập thể dục mỗi tuần, tối thiểu 30 phút mỗi ngày.
Trường hợp chưa quen với việc tập thể dục, hãy bắt đầu với thời lượng ngắn hơn và cường độ thấp hơn, sau đó tăng dẫn. Trao đổi với bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục nào để được hướng dẫn cụ thể dựa trên thể chất ban đầu, tình trạng sức khỏe và chế độ dùng thuốc…
4. Uống cà phê
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cà phê có thể bảo vệ chống lại hội chứng chuyển hóa (bạn đồng hành của NAFLD). Điều này có thể là do tác dụng chống viêm hoặc ức chế sự lắng đọng chất béo trong gan của cà phê.
Nghiên cứu thêm là cần thiết, nhưng cả thí nghiệm trên động vật và con người đều cho thấy tỷ lệ mắc NAFLD thấp hơn ở những người uống cà phê.
Tập thể dục giúp giảm gan nhiễm mỡ
5. Thảo dược
Một phương thuốc truyền thống cho các vấn đề về gan là dùng cây kế sữa, có thể giúp thúc đẩy sản xuất các enzym giúp gan loại bỏ độc tố.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây kế sữa (hoặc thành phần hoạt chất của nó, silymarin) có thể giúp hạ men gan AST và đặc biệt là ALT.
AST và ALT là những dấu hiệu quan trọng của tổn thương gan, vì vậy mức độ men gan thấp hơn sẽ giúp cho gan khỏe mạnh hơn. Các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng cây kế sữa có thể giúp giảm xơ hóa do NASH gây ra ở gan.
Tuy nhiên, trước khi bắt đầu dùng bất kỳ loại thảo mộc nào, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ về việc dùng chất bổ sung một cách an toàn và xem có bất kỳ tương tác nào với các loại thuốc bạn đang dùng hay không.
6. Bổ sung chất chống oxy hóa
Vitamin E và C - cả hai chất chống oxy hóa - có thể giúp tăng cường sức khỏe của gan.
Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Hoa Kỳ đã khuyến nghị 800 IU vitamin E / ngày cho những người không mắc bệnh đái tháo đường với NASH. Hiệu quả và độ an toàn của việc sử dụng vitamin E lâu dài chưa được đánh giá ở những người mắc bệnh đái tháo đường hoặc những người không được xác nhận NASH trong sinh thiết.
Có ít nghiên cứu hỗ trợ vitamin C đối với sức khỏe của gan, nhưng một nghiên cứu năm 2013 ở Nhật Bản cho thấy rằng việc bổ sung vitamin C và vitamin E cùng nhau giúp giảm thiểu tổn thương gan do NASH.
7. Giảm đường
Thêm đường tinh luyện vào chế độ ăn uống sẽ làm tăng thêm calo mà không mang lại lợi ích dinh dưỡng. Lượng đường cao như fructose làm tăng các enzym tạo chất béo trong gan, một quá trình đã được tăng cường ở những người bị NAFLD. Mặc dù đường fructose có tự nhiên trong trái cây, nhưng mức độ cao liên quan đến bệnh gan thường là do tiêu thụ nước ngọt có đường và các loại thực phẩm chế biến nhiều khác.
Yếu tố nguy cơ gây gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ thường xảy ra ở những người thừa cân hoặc béo phì. Gan nhiễm mỡ có liên quan đến bệnh đái tháo đường, lượng mỡ trong máu cao và kháng insulin. Gan nhiễm mỡ có mối liên hệ mật thiết với hội chứng chuyển hóa, có thể gặp ở 1/3 đến 2/3 số người mắc bệnh đái tháo đường.
Các xét ngiệm có thể cho biết mức độ cao của men gan, dấu hiệu gan nhiễm mỡ và các nguyên nhân khác gây tổn thương gan hay không.
Mặc dù không có cách nào để điều trị gan nhiễm mỡ nhưng giảm cân và giảm nồng độ mỡ trong máu có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh. Kiểm tra gan nhiễm mỡ là rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Thừa mỡ gan có thể khiến bạn dễ bị bệnh tim mạch, bệnh gan và đái tháo đường.
Gan nhiễm mỡ có chữa được không?
Có, gan nhiễm mỡ có thể được đảo ngược hoặc ít nhất là được kiểm soát, nhưng cách điều trị sẽ khác nhau tùy theo nguyên nhân. Đối với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), có thể giảm sự tích tụ mỡ trong gan bằng cách giảm cân, giảm cholesterol và chất béo trung tính, tránh uống rượu. Đối với người bị đái tháo đường, kiểm soát các triệu chứng cũng có thể đảo ngược sự tích tụ mỡ trong gan.
Những thực phẩm nào góp phần gây bệnh gan nhiễm mỡ?
Thực phẩm có nhiều đường hoặc rượu có thể góp phần gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. Thực phẩm giàu calo, chất béo có thể dẫn đến tăng cân và đái tháo đường, đây là những yếu tố nguy cơ chính của bệnh gan nhiễm mỡ. Thực phẩm toàn phần giúp giảm cân có lợi cho gan nhiễm mỡ.
Làm cách nào để cải thiện sức khỏe của gan?
Dưới đây là một số điều quan trọng để giữ cho gan khỏe mạnh:
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Ăn một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm chất xơ và chất béo "tốt", chẳng hạn như chất có trong các loại hạt và cá...
- Uống nhiều nước hàng ngày.
- Hoạt động thể chất.
- Hạn chế uống rượu bia.
Mời độc giả xem thêm video:
Hậu covid- Phục hồi chức năng cho người mắc COVID-19 nhẹ và không triệu chứng
