Đau khớp gối không chỉ là bệnh lý thường gặp ở người lớn tuổi mà ngày càng xuất hiện ở người trẻ, đặc biệt là dân văn phòng ít vận động và vận động viên thể thao.
Khớp gối là một trong những khớp lớn và phức tạp nhất của cơ thể, kết nối xương đùi, xương chày và xương bánh chè. Cấu trúc này được nâng đỡ bởi dây chằng, gân cơ và lớp sụn hoạt dịch, giúp giảm ma sát khi vận động. Nhờ đó, khớp gối đóng vai trò quan trọng trong việc chịu lực, nâng đỡ trọng lượng cơ thể và hỗ trợ các động tác đi lại, sinh hoạt hàng ngày.
Đau khớp gối là tình trạng đau hoặc khó chịu ở khớp gối và vùng xung quanh, xảy ra khi một hoặc nhiều cấu trúc như sụn, dây chằng, gân hay xương bị tổn thương hoặc suy yếu. Cơn đau có thể từ nhẹ, thoáng qua khi nghỉ ngơi cho đến dữ dội khi vận động mạnh, điển hình như chạy, leo cầu thang hoặc chơi thể thao. Đây là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến, ảnh hưởng đến cả người lớn tuổi và người trẻ có lối sống ít vận động hoặc thường xuyên vận động mạnh.
Nguyên nhân đau khớp gối
Nguyên nhân gây đau khớp gối có thể bao gồm từ chấn thương do tai nạn đến các bệnh lý viêm khớp, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, từ người trẻ năng động đến người lớn tuổi.
Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến cũng như các yếu tố nguy cơ gây đau khớp gối.
- Viêm khớp dạng thấp: Là bệnh tự miễn, gây sưng đau, sưng viêm mạn tính các khớp, trong đó có khớp gối.
- Viêm bao hoạt dịch: Khi lớp bao hoạt dịch quanh khớp bị kích thích hoặc nhiễm trùng, dẫn đến sưng và đau.
- Bệnh gout: Tình trạng lắng đọng tinh thể urat tại khớp gây sưng, nóng, đỏ và đau dữ dội, thường bùng phát đột ngột sau khi tiêu thụ thực phẩm giàu purin.
- Béo phì: Trọng lượng dư thừa gây áp lực lớn lên khớp gối, làm tăng nguy cơ thoái hóa và viêm khớp. Mỗi kg trọng lượng dư thừa tạo thêm 3–6 kg lực lên khớp khi người bệnh vận động.
- Thoái hóa khớp gối: Thường gặp ở người trên 40 tuổi (10–15%) do sụn khớp bị bào mòn, giảm chất nhờn, gây đau và cứng khớp.
- Chấn thương khớp gối: Do tai nạn sinh hoạt, té ngã hoặc chấn thương thể thao gây rách sụn chêm, đứt dây chằng, hoặc trật khớp – chiếm khoảng 20% các trường hợp đau cấp tính.
Các yếu tố tăng nguy cơ
Nguyên nhân gây đau khớp gối có thể bao gồm từ chấn thương do tai nạn đến các bệnh lý viêm khớp.
Dưới đây là các yếu tố nguy cơ gây sưng đau khớp gối ở mọi lứa tuổi.
- Tuổi tác: Nguy cơ bị đau khớp gối tăng theo tuổi, đặc biệt ở người trên 50.
- Giới tính: Do thay đổi nội tiết tố, phụ nữ có nguy cơ cao hơn nam giới, đặc biệt sau mãn kinh.
- Chấn thương trước đó: Các chấn thương cũ như rách dây chằng, sụn chêm hoặc gãy xương làm khớp yếu đi, dễ dẫn đến đau và thoái hóa sau này.
- Hoạt động lặp đi lặp lại: Những người thường xuyên vận động mạnh như vận động viên hoặc công nhân sẽ dễ bị tổn thương gân và sụn, gây đau khớp gối.
Triệu chứng đau khớp gối
Triệu chứng đau khớp gối có thể biểu hiện từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương. Các dấu hiệu thường gặp gồm:
- Đau nhức: Đầu gối xuất hiện các cơn đau âm ỉ hoặc đau dữ dội, đặc biệt là khi đi lại, leo cầu thang hoặc đứng lên ngồi xuống.
- Sưng khớp gối: Xuất hiện tình trạng sưng quanh gối, kèm cảm giác nóng khi chạm vào. Tình trạng sưng khớp có thể lan rộng nếu không được xử lý kịp thời.
- Tiếng kêu lục cục hoặc cảm giác khó chịu: Khi di chuyển, bạn có thể nghe thấy tiếng lạo xạo hoặc cảm thấy khớp bị kẹt, thường do rách sụn chêm hoặc mài mòn sụn.
- Yếu hoặc mất ổn định gối: Tình trạng này có thể khiến người bệnh dễ trượt hoặc không chịu được trọng lượng cơ thể, đặc biệt sau các chấn thương dây chằng.
- Khó khăn khi vận động: Người bệnh gặp khó khăn khi duỗi thẳng hoặc khi gập gố ilà dấu hiệu của tổn thương khớp gối nghiêm trọng.
Tóm lại: Đau khớp gối có thể xảy ra ở bất kỳ ai. Nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do yếu tố tuổi tác, lối sống, hoặc điều kiện sức khỏe. Điều trị đau khớp gối được xây dựng dựa trên nguyên nhân cụ thể như thoái hóa, chấn thương, viêm khớp hoặc áp lực quá mức lên khớp gối. Các phương pháp có thể bao gồm dùng thuốc, vật lý trị liệu, tiêm nội khớp hoặc phẫu thuật khi cần thiết.
Bên cạnh điều trị y khoa, phục hồi chức năng là phần không thể thiếu, giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp quanh gối, cải thiện độ linh hoạt, giảm đau và ngăn ngừa tái phát. Sự kết hợp giữa điều trị và phục hồi dưới sự hướng dẫn của bác sĩ sẽ mang lại hiệu quả tối ưu, giúp người bệnh sớm lấy lại khả năng vận động.
