Sáng 17/12, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM cho biết đã khởi tố vụ án vận chuyển trái phép hơn 650 tấn hàng hóa qua biên giới với phương thức, thủ đoạn tinh vi, mới và có tổ chức chặt chẽ.
Trước đó, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TPHCM chủ trì, phối hợp với Hải quan Cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1 tiến hành kiểm tra hồ sơ, thủ tục đối với 2 tờ khai hải quan số 307187948710/B11 và 307187957920/B11 do Công ty TNHH TMDV XNK Đại Phát Đồng Nai đăng ký xuất khẩu 23 container hàng hóa xỉ đa kim thu gom trong quá trình luyện kim từ Việt Nam sang Trung Quốc.
Nhóm đối tượng liên quan tới đường dây vận chuyển trái phép hơn 650 tấn hàng hóa qua biên giới. Ảnh: CACC.
Qua kiểm tra hồ sơ, lấy mẫu giám định và xác minh thực tế, lực lượng chức năng phát hiện hàng hóa có dấu hiệu khai báo gian dối về tên gọi, chủng loại, không phù hợp với nội dung khai báo hải quan, tiềm ẩn hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Kết quả giám định của cơ quan chuyên môn xác định, mặc dù doanh nghiệp khai báo là "xỉ đa kim", song hàng hóa trong các container chủ yếu là đồng ở dạng hợp chất CuFeS₂, có hàm lượng kim loại cao, không phải phế liệu như khai báo ban đầu.
Trên cơ sở kết quả giám định ban đầu, toàn bộ hồ sơ được chuyển đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM để thụ lý, xác minh theo thẩm quyền.
Hơn 650 tấn đồng bị khai man thành xỉ đa kim để vận chuyển trái phép qua biên giới. Ảnh: CACC.
Kết quả điều tra bước đầu cho thấy đây là đường dây hoạt động có tổ chức, phân công vai trò chặt chẽ, do Nguyễn Nguyên Lý giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu, trực tiếp điều hành toàn bộ hoạt động tổ chức xuất khẩu trái phép 23 container hàng hóa từ Việt Nam sang Trung Quốc.
Theo lời khai, Lý nhận "đơn hàng" từ đối tượng người Trung Quốc thông qua nền tảng WeChat, sau đó điều phối toàn bộ các khâu từ thuê container, đặt tàu vận chuyển, tổ chức đóng hàng đến sử dụng pháp nhân doanh nghiệp để thực hiện thủ tục hải quan.
Các đối tượng còn lại được phân công cụ thể theo từng công đoạn, gồm: người am hiểu chính sách pháp luật trực tiếp thực hiện khai báo hải quan; người làm việc tại cảng, phối hợp kiểm hóa, giám định; người thành lập, quản lý các pháp nhân "ma", mua bán hóa đơn, lập hồ sơ khống và điều phối dòng tiền; người đứng tên đại diện pháp luật để ký hồ sơ, chuyển tiền hợp thức hóa nguồn gốc hàng hóa.
Cơ quan điều tra xác định, phương thức phạm tội của các đối tượng rất tinh vi, thể hiện ở việc gian dối trong khai báo tên gọi, mã chủng loại hàng hóa; hợp thức hóa hồ sơ xuất khẩu bằng cách sử dụng doanh nghiệp không hoạt động thực tế, mua hóa đơn giá trị gia tăng từ các pháp nhân không phát sinh giao dịch thật, lập khống hợp đồng và thực hiện các giao dịch tài chính nhằm che giấu bản chất hàng hóa. Việc khai báo hàng hóa có hàm lượng kim loại cao thành "xỉ đa kim" nhằm đánh tráo bản chất, biến tinh quặng khoáng sản có giá trị lớn thành chất thải để né tránh sự kiểm soát của cơ quan chức năng và đưa tài nguyên ra nước ngoài.
Công ty TNHH TMDV XNK Đại Phát Đồng Nai đăng ký xuất khẩu 23 container hàng hóa xỉ đa kim thu gom trong quá trình luyện kim từ Việt Nam sang Trung Quốc. Ảnh: CACC.
Hành vi trên tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng đối với công tác quản lý tài nguyên, khoáng sản và trật tự quản lý kinh tế. Nếu không kịp thời phát hiện, ngăn chặn, các đối tượng có thể lợi dụng kẽ hở trong quản lý để xuất khẩu trái phép khoáng sản, gây thất thoát tài nguyên quốc gia, đồng thời kéo theo các hành vi vi phạm khác như mua bán hóa đơn trái phép, trốn thuế, rửa tiền và móc nối xuyên biên giới.
Trong quá trình điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh đã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ và tố tụng như: thu thập lời khai, tổ chức đối chất để làm rõ sự phân công vai trò giữa các đối tượng; xác minh tại các đại lý hãng tàu về quá trình thuê tàu, mô tả hàng hóa, mã hồ sơ khai báo; xác minh tại cơ quan thuế, tài chính và chính quyền địa phương để làm rõ bản chất các pháp nhân "ma"; thu thập sao kê, tài liệu ngân hàng nhằm truy vết dòng tiền; đồng thời trưng cầu giám định tại Phân viện Khoa học hình sự – Bộ Công an để xác định thành phần, hàm lượng kim loại và khối lượng hàng hóa vi phạm.
Kết quả giám định xác định tổng khối lượng hàng hóa vi phạm là 652.080 kg, trong đó hàm lượng đồng trung bình 26,25%, sắt 37,35%, lưu huỳnh 35,69%. Trên cơ sở đó, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự cấp thành phố kết luận giá trị hàng hóa vi phạm lên tới nhiều tỷ đồng, làm căn cứ xử lý theo quy định pháp luật.
Từ các tài liệu, chứng cứ đã thu thập, Cơ quan Cảnh sát điều tra xác định hành vi của các đối tượng đủ yếu tố cấu thành tội "Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới".
Đây là vụ việc điển hình cho thấy xu hướng lợi dụng hoạt động xuất khẩu, pháp nhân doanh nghiệp và hệ thống chứng từ để che giấu hành vi phạm tội, cần xử lý nghiêm để răn đe, phòng ngừa chung.
Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM đang tiếp tục mở rộng điều tra, làm rõ đối tượng người Trung Quốc đặt hàng và tiêu thụ hàng hóa; truy xét nguồn gốc số hàng trong 23 container; xác định có hay không hành vi khai thác, thu gom khoáng sản trái phép trong nội địa; làm rõ vai trò các doanh nghiệp phát hành hóa đơn và các đối tượng môi giới mua bán hóa đơn, nhằm đấu tranh triệt để các đường dây hợp thức hóa, xuất khẩu trái phép tài nguyên.
