6 thông tin cặn kẽ nhất về biến thể phụ BA.2 "tàng hình" của Omicron

Các nhà miễn dịch học Prakash Nagarkatti và Mitzi Nagarkatti của Đại học Nam Carolina (Mỹ) giải thích cặn kẽ về điều gì khiến biến thể này khác với các biến thể trước đó và đâu là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi biến thể này.

BA.2 là gì và nó liên quan như thế nào đến Omicron?

BA.2 là biến thể phụ mới nhất của Omicron, chủng virus SARS-CoV-2 gây ra COVID-19 chiếm ưu thế. Trong khi nguồn gốc của BA.2 vẫn chưa rõ ràng, nó đã nhanh chóng trở thành chủng virus nổi trội ở nhiều quốc gia, bao gồm Ấn Độ, Đan Mạch và Nam Phi. Nó đang tiếp tục lan rộng ở châu Âu, châu Á và nhiều nơi trên thế giới.

Biến thể Omicron, được gọi chính thức là B.1.1.529, của SARS-CoV-2 có ba biến phụ chính trong dòng của nó: BA.1, BA.2 và BA.3. 

Biến thể phụ Omicron sớm nhất được phát hiện, BA.1, được báo cáo lần đầu tiên vào tháng 11/2021 tại Nam Phi. Trong khi các nhà khoa học tin rằng tất cả các biến phụ có thể xuất hiện cùng lúc, BA.1 chủ yếu gây ra sự gia tăng các ca nhiễm bệnh vào mùa đông ở vùng bắc bán cầu vào năm 2021.

Biến thể phụ Omicron đầu tiên, BA.1, là biến thể duy nhất về số lượng thay đổi so với phiên bản gốc của virus. Nó có hơn 30 đột biến trong protein đột biến giúp nó xâm nhập vào tế bào. Các đột biến protein Spike rất được các nhà khoa học và các quan chức y tế công cộng quan tâm vì chúng ảnh hưởng đến mức độ lây nhiễm của một biến thể cụ thể và liệu nó có thể thoát khỏi các kháng thể bảo vệ mà cơ thể tạo ra sau khi tiêm phòng hoặc nhiễm COVID-19 trước đó hay không.

BA.2 có 8 đột biến duy nhất không có trong BA.1 và thiếu 13 đột biến mà BA.1 có. Tuy nhiên, BA.2 chia sẻ khoảng 30 đột biến với BA.1. Do có sự giống nhau về mặt di truyền nên nó được coi là một biến thể phụ của Omicron trái ngược với một biến thể hoàn toàn mới.

Tại sao BA.2 được gọi là một biến thể 'tàng hình'?

Một số nhà khoa học đã gọi BA.2 là một biến thể "tàng hình" bởi vì, không giống như biến thể BA.1, nó thiếu một dấu hiệu di truyền cụ thể để phân biệt với biến thể Delta.

Mặc dù các xét nghiệm PCR tiêu chuẩn vẫn có thể phát hiện ra biến thể BA.2, nhưng chúng có thể không phân biệt được nó với biến thể Delta.

BA.2 có nhiều khả năng lây nhiễm và gây chết người hơn các biến thể khác không?

BA.2 được coi là dễ lây lan hơn nhưng không nguy hiểm hơn BA.1. Điều này có nghĩa là mặc dù BA.2 có thể lây lan nhanh hơn BA.1, nhưng biến thể này có thể không làm cho mọi người bị bệnh nặng hơn.

Điều đáng chú ý là mặc dù BA.1 chiếm ưu thế về số ca bệnh trên khắp thế giới, nhưng nó lại gây ra bệnh ít nghiêm trọng hơn so với biến thể Delta. Các nghiên cứu gần đây từ Vương quốc Anh và Đan Mạch cho thấy rằng BA.2 có thể gây ra nguy cơ nhập viện tương tự như BA.1.

Từng bị nhiễm BA.1 liệu có tránh được BA.2 không?

Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng những người đã từng bị nhiễm biến thể phụ BA.1 có khả năng bảo vệ mạnh mẽ chống lại BA.2.

Vì BA.1 đã gây ra các bệnh nhiễm trùng lan rộng trên toàn thế giới, nên có khả năng một tỷ lệ phần trăm dân số đáng kể có khả năng miễn dịch bảo vệ chống lại BA.2. Đây là lý do tại sao một số nhà khoa học dự đoán rằng BA.2 sẽ ít có khả năng gây ra một làn sóng lớn khác.

Tuy nhiên, trong khi khả năng miễn dịch tự nhiên đạt được sau khi nhiễm COVID-19 có thể cung cấp khả năng bảo vệ mạnh mẽ chống lại sự tái nhiễm từ các biến thể trước đó, thì khả năng chống lại Omicron lại yếu đi.

Vaccine chống lại BA.2 hiệu quả như thế nào?

Một nghiên cứu sơ bộ gần đây  trên 1 triệu người ở Qatar cho thấy rằng hai liều vaccine Pfizer - BioNTech hoặc Moderna COVID-19 đều có hiệu quả bảo vệ chống lại BA.1 và BA.2 từ 70% đến 80% trong việc ngăn ngừa nhập viện hoặc tử vong, và hiệu quả này tăng lên hơn 90% sau một mũi tiêm tăng cường.

Cần lo lắng đến mức nào về BA.2?

Sự gia tăng BA.2 ở một số nơi trên thế giới rất có thể là do sự kết hợp của khả năng lây truyền cao hơn, khả năng miễn dịch suy yếu của con người và việc nới lỏng các hạn chế COVID-19.

Dữ liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ cho thấy rằng các trường hợp BA.2 đang tăng đều đặn, chiếm 23% tổng số trường hợp ở Mỹ  tính đến đầu tháng Ba. Các nhà khoa học vẫn đang tranh luận về việc liệu BA.2 có gây ra một đợt tăng đột biến nữa ở Mỹ hay không.

Mặc dù có thể có sự gia tăng các trường hợp nhiễm BA.2 trong những tháng tới, khả năng miễn dịch bảo vệ do tiêm chủng hoặc nhiễm trùng trước đó cung cấp khả năng bảo vệ chống lại bệnh nặng. Điều này có thể làm giảm khả năng BA.2 gây ra sự gia tăng đáng kể số ca nhập viện và tử vong.

Tiêm chủng, tăng cường sức khỏe và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang và hạn chế tiếp xúc xã hội vẫn là những cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi BA.2 và các biến thể khác.