Bí đỏ (bí ngô) là thực phẩm bổ dưỡng nhưng không phải ai cũng có thể tiêu thụ thoải mái. Nhóm người cần thận trọng khi ăn bí đỏ bao gồm những người mắc bệnh đái tháo đường, có vấn đề về thận, hoặc dị ứng với các loại thực phẩm họ hàng với bí.
Mặc dù bí đỏ mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, việc tiêu thụ cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Hãy tìm hiểu thêm để có những quyết định ăn uống hợp lý.
1. Người có vấn đề về tiêu hóa nên tránh ăn bí đỏ
Ăn bí đỏ có nhiều lợi ích sức khỏe nhưng một số người có tình trạng bệnh lý cần lưu ý.
Mặc dù bí đỏ thường được khuyên dùng cho người có hệ tiêu hóa kém nhờ vào hàm lượng chất xơ dồi dào nhưng với một số trường hợp cụ thể, bí đỏ lại trở thành "kẻ thù".
Người bị chướng bụng, đầy hơi: bí đỏ chứa một lượng lớn oligosaccharide, một loại carbohydrate phức tạp thuộc nhóm FODMAP (Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols). Đối với những người có hội chứng ruột kích thích hoặc hệ tiêu hóa nhạy cảm, oligosaccharide có thể lên men trong ruột, tạo ra khí và gây ra các triệu chứng khó chịu như chướng bụng, đầy hơi và co thắt ruột.
Người mới phẫu thuật đường ruột hoặc có vấn đề về tắc ruột: Hàm lượng chất xơ cao trong bí đỏ, đặc biệt là chất xơ không hòa tan, có thể làm tăng khối lượng phân. Điều này có thể gây áp lực lên đường ruột và làm tăng nguy cơ tắc nghẽn đối với những người đang hồi phục sau phẫu thuật hoặc có tiền sử tắc ruột.
2. Người bệnh đái tháo đường nên thận trọng khi ăn bí đỏ
Bí đỏ có chỉ số đường huyết (GI) cao là 75 nhưng lại có tải lượng đường huyết (GL) thấp là (8). Điều này có nghĩa là nếu ăn một khẩu phần bí đỏ khoảng một chén trở xuống sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến lượng đường trong máu. Tuy nhiên, ăn một lượng lớn bí đỏ có thể làm tăng đường huyết một cách đáng kể.
Cũng như bất kỳ thực phẩm giàu carb nào, kiểm soát khẩu phần là chìa khóa quan trọng khi quản lý mức đường huyết. Do đó, nếu ăn bí đỏ, bệnh nhân cần phải điều chỉnh khẩu phần tinh bột từ các nguồn khác như cơm, khoai tây, ngô để tránh vượt quá giới hạn calo và carbohydrate cho phép.
3. Người bị dị ứng
Mặc dù hiếm gặp, dị ứng với bí đỏ vẫn có thể xảy ra. Một số người có thể bị dị ứng với các protein trong bí đỏ, dẫn đến các triệu chứng như ngứa miệng, sưng môi, phát ban, nổi mề đay, hoặc thậm chí là phản ứng nghiêm trọng hơn như khó thở và sốc phản vệ.
Những người đã từng dị ứng với các loại củ quả khác trong họ bầu bí như dưa chuột, dưa hấu, hoặc bí đao cũng có nguy cơ cao bị dị ứng chéo với bí đỏ.
Những người có tiền sử dị ứng thực phẩm nên thận trọng khi lần đầu tiên ăn bí đỏ và theo dõi các phản ứng của cơ thể.
4. Người có cơ địa hàn, dễ bị lạnh bụng
Theo quan niệm của y học cổ truyền, bí đỏ có tính hàn. Bí đỏ được cho là có tính hàn, có thể gây lạnh bụng và khó chịu cho những người có cơ địa yếu, dễ bị lạnh hoặc đang trong tình trạng tiêu chảy. Việc ăn bí đỏ sống hoặc uống nước ép bí đỏ lạnh có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng này.
Do đó, những người có cơ địa này nên nấu bí đỏ chín kỹ, ăn khi còn ấm và tránh kết hợp với các thực phẩm có tính hàn khác.
5. Người bị sỏi thận hoặc có vấn đề về thận
Hàm lượng kali dồi dào trong bí đỏ có thể không phù hợp với những người có vấn đề về thận.
Thận là cơ quan chịu trách nhiệm điều hòa lượng kali trong cơ thể. Đối với những bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính hoặc đang trong quá trình lọc máu, chức năng thận bị suy giảm, không thể đào thải kali hiệu quả. Việc ăn các thực phẩm giàu kali như bí đỏ có thể dẫn đến tình trạng tăng kali máu (hyperkalemia), gây ra các triệu chứng nguy hiểm như rối loạn nhịp tim và suy tim.
Bí đỏ cũng chứa oxalat, một hợp chất có thể kết hợp với canxi trong nước tiểu và hình thành sỏi thận. Đối với những người có tiền sử sỏi thận oxalat canxi, việc ăn bí đỏ với số lượng lớn có thể làm tăng nguy cơ tái phát.
Những người mắc bệnh thận nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để biết liều lượng bí đỏ phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.
6. Người bị rối loạn chuyển hóa
Những người có rối loạn chuyển hóa beta-carotene (carotenemia) có thể bị vàng da do cơ thể không chuyển hóa được beta-carotene thành vitamin A.
Bí đỏ là một thực phẩm bổ dưỡng và có nhiều lợi ích nhưng với những người thuộc các nhóm trên, việc ăn bí đỏ cần được cân nhắc kỹ lưỡng và tốt nhất là nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Hiểu rõ cơ thể và lựa chọn thực phẩm phù hợp là chìa khóa để duy trì một sức khỏe tốt.
