6 nguy cơ gây đột quỵ ở phụ nữ

Riêng ở phụ nữ, các yếu tố ảnh hưởng như thay đổi hormon sinh dục nữ, có thai, sinh con... khiến phụ nữ có nguy cơ cao bị đột quỵ có thể gây tử vong và di chứng.

Ở Việt Nam, mỗi năm có hơn 200.000 người bị đột quỵ, hơn 50% trong số đó tử vong và 90% số người sống sót sau đột quỵ phải sống chung với các di chứng về thần kinh và vận động. Nghiêm trọng hơn, độ tuổi bị đột quỵ đang dần trẻ hóa, từ 40 - 45 tuổi so với trước đây là 50 - 60 tuổi. Đến nay, việc khống chế và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ vẫn là chiến lược tối ưu nhất trong dự phòng mắc và tái phát đột quỵ.

Các yếu tố nguy cơ

Tiền sản giật: Là một yếu tố nguy cơ quan trọng trong và sau khi mang thai. Nếu có tăng huyết áp khi mang thai, cần gặp bác sĩ để có cách để kiểm soát huyết áp, bằng thuốc và thay đổi lối sống. Nếu có các triệu chứng của tiền sản giật, thai phụ có nguy cơ tăng huyết áp trong tương lai và có thể bị đột quỵ. Vì  vậy, cần được bác sĩ theo dõi chặt chẽ trong và sau khi sinh.

Thuốc ngừa thai đường uống: Dùng thuốc ngừa thai đường uống có thể có nguy cơ bị đột quỵ. Đây là lý do tại sao các hướng dẫn khuyên bạn nên theo dõi huyết áp trước khi bắt đầu dùng thuốc ngừa thai. Phụ nữ trên 30 tuổi, có các yếu tố nguy cơ khác đi kèm bao gồm hút thuốc lá, tăng huyết áp, đái tháo đường đặc biệt có nguy cơ bị đột quỵ khi sử dụng thuốc tránh thai đường uống.

Thuốc tránh thai có thể gia tăng nguy cơ đột quỵ ở nữ.

Liệu pháp thay thế hormon: Nghiên cứu cho thấy liệu pháp thay thế hormon có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Việc sử dụng progestin và estrogen để làm giảm các triệu chứng rối loạn của thời kỳ mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Đau nửa đầu với cơn thoáng qua: Phụ nữ có nguy cơ mắc chứng đau nửa đầu gấp 4 lần nam giới. Đau nửa đầu với cơn thoáng qua là một cơn đau nửa đầu điển hình cộng với biểu hiện rối loạn thị giác, ù tai một bên, hoặc cảm giác châm chích; hoặc bị tê, yếu một bên, hoặc khó nói xuất hiện trước khicó triệu chứng đau đầu. Nhiều nghiên cứu cho thấy có mối liên quan giữa tần số cơn đau nửa đầu và nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ. Tốt nhất thông báo tiền sử đau nửa đầu với cơn thoáng qua cho bác sĩ biết và có điều chỉnh hợp lý.

Rung nhĩ: Thống kê cho thấy, rung nhĩ làm tăng 4 - 5 lần nguy cơ đột quỵ, phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới trên 75 tuổi, nguy cơ rung nhĩ càng tăng khi phụ nữ càng lớn tuổi. Đi khám bác sĩ nếu bạn cảm thấy tim đập nhanh, hẫng hụt nhịp đập tim, hoặc có bất cứ khác thường nhịp tim. Kiểm soát tốt rung nhĩ có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ.

Tăng huyết áp: Mối liên quan giữa tăng huyết áp và đột quỵ là một trong những mối liên quan chặt chẽ nhất trong tất cả các yếu tố nguy cơ. Giảm huyết áp sẽ giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Cách tốt nhất là hoạt động thể chất thường xuyên, không hút thuốc; ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc, các loại hạt, dầu ôliu và ít chất béo bão hòa. Nghiên cứu cho thấy tập thể dục cường độ vừa phải như đi bộ nhanh sẽ giảm nguy cơ đột quỵ 20% so với không vận động.

Các dấu hiệu và triệu chứng khởi phát đột quỵ thường gặp ở phụ nữ

Dấu hiệu và triệu chứng khởi phát đột quỵ ở phụ nữ thường rất kín đáo. Đôi khi không được công nhận là một triệu chứng của đột quỵ ngay lập tức, do đó dẫn đến trì hoãn điều trị. Chỉ khi một cơn đột quỵ được công nhận mới bắt đầu điều trị, điều này có thể làm trôi qua “3 giờ vàng” sau khi khởi phát đột quỵ. Đây là khoảng thời gian vô cùng quý giá để áp dụng các phương pháp điều trị có hiệu quả nhất, hạn chế tử vong và di chứng về sau.

Đột quỵ ở phụ nữ.

Một số triệu chứng và dấu hiệu hay gặp trong khởi phát đột quỵ ở phụ nữ: ngất xỉu hoặc bất tỉnh; yếu toàn thân; khó thở; thay đổi đột ngột trong hành vi; lo lắng; ảo giác; buồn nôn và/hoặc nôn; đau đớn; động kinh và nấc cụt.

Làm gì để ngăn chặn đột quỵ ở phụ nữ?

Biết được những dấu hiệu của đột quỵ ở phụ nữ chỉ là bước đầu tiên. Quan trọng nhất là phòng ngừa. Theo dõi huyết áp trong thời gian mang thai, hoặc khi uống thuốc ngừa thai. Kiểm tra xét nghiệm đái tháo đường; theo dõi mức cholesterol máu. Duy trì cân nặng vừa phải. Bỏ hút thuốc, không uống rượu. Tập thể dục tối thiểu 20 phút mỗi ngày. Để ý bất kỳ thay đổi nào trong tâm trạng, đặc biệt nguy cơ trầm cảm. Ngủ khoảng 7-8 giờ mỗi đêm. Sử dụng dầu ôliu để nấu ăn vì có lợi cho tim mạch.

Khi bị đau đầu cần lưu ý: Đến bác sĩ khám ngay nếu bị chứng đau nửa đầu nghiêm trọng. Khuyến khích phụ nữ bị chứng đau nửa đầu có cơn thoáng qua bỏ hút thuốc lá và tránh tiếp xúc khói thuốc lá.

Hạn chế và tránh stress: Sàng lọc sức khỏe những phụ nữ trên 75 tuổi đối với bệnh rung nhĩ.

Đối với phụ nữ mang thai

Sàng lọc các yếu tố nguy cơ mang thai như tiền sản giật. Trước khi kê toa thuốc uống tránh thai, kiểm tra xem có tăng huyết áp không. Khám sức khỏe tổng quát định kỳ, quản lý thai nghén theo hướng dẫn của bác sĩ.