1. Vì sao nắng nóng dễ gây mụn nhọt?
Mùa hè với đặc trưng khí hậu nắng nóng, độ ẩm cao dễ khiến cơ thể tăng tiết mồ hôi và bã nhờn trên da, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn (trong đó có Propionibacterium acnes) phát triển gây mụn nhọt. Cùng với đó, thói quen ăn uống nhiều đồ dầu mỡ, thức ăn cay nóng, ngủ không đủ giấc, uống ít nước, stress… đều làm tăng viêm và rối loạn nội tiết, là nguyên nhân hàng đầu gây mụn nhọt.
Theo y học cổ truyền, mùa hè là mùa dương khí thịnh, dễ phát nhiệt, sinh độc, uất kết ở bì phu. Nghĩa là nhiệt tích tụ trong cơ thể, kết hợp với thấp độc, huyết nhiệt... bốc ra da, sinh mụn nhọt, nổi ban chẩn.
Chính vì vậy, để điều trị mụn, cần thanh nhiệt lương huyết, giải độc, tiêu viêm (thanh lọc cơ thể từ bên trong, kết hợp dưỡng huyết và điều hòa chức năng gan, tỳ vị).
2. Món ăn bài thuốc giúp hạn chế mụn nhọt
Dưới đây là một số món ăn bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm và hạn chế mụn nhọt mùa nắng nóng hiệu quả mà bạn có thể tham khảo:
2.1. Cháo đậu xanh hạt sen
Đậu xanh có vị ngọt, tính hàn, tác dụng giải nhiệt, tiêu độc, mát gan; kết hợp cùng hạt sen giúp an thần, ổn định nội tiết. Bạn có thể hầm chè đậu xanh hạt sen hoặc cháo đậu xanh hạt sen để ăn vào mùa hè, giúp làm mát, thanh lọc cơ thể và hạn chế mụn nhọt.
Cách làm: Đậu xanh 50g, hạt sen 30g, gạo tẻ 50g; hầm nhừ gạo với đậu xanh và hạt sen đến khi thành cháo loãng; ăn cháo khi nóng hoặc nguội đều được.
Đậu xanh giải nhiệt, tiêu độc, mát gan làm giảm mụn nhọt.
2.2. Canh hoa atiso hầm móng giò
Món ăn bài thuốc thanh nhiệt lợi mật, mát gan không thể không nhắc tới là atiso. Atiso là vị thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền, có vị đắng, tính mát, quy kinh can đởm, tác dụng thanh nhiệt, lợi mật, mát gan, lợi tiểu.
Nghiên cứu dược lý cho thấy atiso có khả năng hạ men gan, chống oxy hóa mạnh, giúp giảm nguy cơ mụn nhọt do gan yếu. Móng giò giúp bổ huyết, dưỡng âm, cung cấp collagen, hỗ trợ lành sẹo mụn, cải thiện kết cấu da.
Cách làm: Hoa atiso tươi (1 bông lớn) hoặc 10g atiso khô, 1 khúc móng giò (hoặc sườn non), gia vị gừng, hành...; móng giò trụng sơ, hầm mềm với hoa atiso trong 1,5 - 2 giờ cho đến khi mềm, nêm nếm gia vị vừa ăn; dùng nóng với cơm, ăn 1 - 2 lần/tuần để đạt hiệu quả tốt nhất.
Canh hoa atiso hầm móng giò.
2.3. Nước râu ngô và mã đề
Nước râu ngô cùng mã đề có thể dùng làm nước uống hàng ngày trong mùa hè, giúp lợi tiểu, thanh lọc độc tố qua đường tiết niệu, giúp giảm tình trạng nóng gan, mụn trứng cá, da sạm. Ngoài ra, y học hiện đại cho thấy nước râu ngô giàu flavonoid, có tác dụng giúp hạ đường huyết, giảm viêm.
Cách làm: Chuẩn bị râu ngô 20g, mã đề 15g; hãm lấy nước uống hằng ngày.
Nước râu ngô có tác dụng hạ đường huyết, giảm viêm.
2.4. Trà nhân trần
Thời tiết miền Bắc những ngày hè nóng bức, độ ẩm cao khiến cơ thể mệt mỏi, ra mồ hôi nhiều, nổi mụn, táo bón… Do đó, từ xa xưa, trà nhân trần đã được biết đến là một thức uống thanh nhiệt ngày hè hiệu quả. Nhân trần vị đắng, tính hơi hàn, quy kinh can, đởm, tác dụng thanh nhiệt, giải độc gan, lợi mật. Nhân trần hữu ích cho những người hay bị nóng trong, bệnh lý gan, nổi ban, mụn nhọt.
Cách làm: Dùng 20g nhân trần khô hãm trà, uống trong ngày; có thể kết hợp với bông mã đề hoặc râu ngô để tăng công hiệu.
Trà nhân trần giúp giải độc gan, lợi mật.
2.5. Trà hoa cúc
Hoa cúc vị ngọt đắng, tính mát, quy vào Can, Phế, tác dụng giải nhiệt, làm dịu thần kinh, sáng mắt. Những người nổi mụn nhọt mùa hè do stress, căng thẳng có thể sử dụng hoa cúc giúp thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm hiệu quả.
Cách làm: Dùng 5 - 7 bông hoa cúc khô hãm trà, uống vào chiều tối.
Trà hoa cúc thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm.
2.6. Nộm sâm đất
Sâm đất là loại củ vị ngọt, tính mát, thường được dùng trong y học cổ truyền với tác dụng thanh nhiệt, giải độc, nhuận tràng, làm mát gan. Trong mùa hè, món nộm sâm đất là lựa chọn lý tưởng cho người hay nổi mụn nhọt, táo bón, nhiệt miệng.
Cách làm: Thái sâm đất thành sợi mỏng, trộn với cà rốt, rau thơm, chanh, tỏi ớt, nước mắm pha chua ngọt thành nộm. Ăn kèm bữa cơm hằng ngày giúp làm mát gan, hỗ trợ đào thải độc tố qua đường tiêu hóa, giảm tình trạng mụn viêm, mụn bọc.
Nôm sâm đất thanh nhiệt, giải độc.
3. Lưu ý khi sử dụng món ăn bài thuốc trị mụn nhọt
- Không lạm dụng vị thuốc có tính hàn như diệp hạ châu, rau má, đậu xanh… nếu dùng lâu dài ở người thể hàn dễ gây tiêu chảy, đầy bụng, mất cân bằng tiêu hóa.
- Chỉ nên sử dụng thảo dược rõ nguồn gốc, chế biến đúng cách, hợp vệ sinh để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
- Bên cạnh các món ăn bài thuốc, bạn cần phối hợp chế độ sinh hoạt hợp lý, uống đủ nước, ngủ đủ giấc, hạn chế đồ cay nóng, giữ tâm lý thư giãn… giúp hạn chế mụn nhọt.
- Không tự ý bỏ điều trị da liễu nếu đang dùng thuốc bôi, thuốc uống. Món ăn bài thuốc nên được dùng như phương pháp hỗ trợ điều trị chứ không thay thế hoàn toàn thuốc điều trị.
Mụn nhọt trong mùa hè không chỉ ảnh hưởng tới thẩm mỹ mà còn là biểu hiện của sự rối loạn trong cơ thể. Vì vậy, bạn nên kết hợp một lối sống, sinh hoạt lành mạnh cùng dinh dưỡng hợp lý để kiểm soát mụn và tăng cường sức khỏe tổng thể; tham khảo thêm ý kiến thầy thuốc y học cổ truyền để có chỉ dẫn phù hợp với thể trạng.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Ba sai lầm khi tự điều trị mụn nhọt I SKĐS #shorts
