6 chương trình UNFPA đảm bảo "Sức khỏe cho mọi người" trong thế giới 8 tỷ người

Việt Nam gia nhập các quốc gia có dân số trên 100 triệu người: Cơ hội nào cho các quốc gia đông dân?

SKĐS - Theo LHQ, dân số Việt Nam sẽ sớm đạt 100 triệu người và dấu mốc này sẽ đưa Việt Nam trở thành quốc gia đông dân thứ 15 trên thế giới. Top 14 quốc gia đông dân nhất (trên 100 triệu dân) hiện nay gồm những nền kinh tế lớn nhất thế giới như Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Indonesia, Brazil, Nga và Nhật Bản.

Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), gần một nửa số trường hợp mang thai trên toàn thế giới là ngoài ý muốn và cứ 2 phút lại có một phụ nữ tử vong do mang thai hoặc sinh con.

6 sáng kiến sau của UNFPA nhằm thu hẹp khoảng cách về bất bình đẳng giới, giúp phụ nữ và trẻ em gái ở những cộng đồng thiệt thòi có sức khỏe tốt hơn và hạnh phúc hơn.

1. Nâng cao vai trò và đào tạo bài bản "cô đỡ thôn bản" (người đỡ đẻ truyền thống)

Một trong những tiến bộ lớn nhất về sức khỏe phụ nữ trong thế kỷ qua là giảm tỷ lệ tử vong ở người mẹ sinh con.

Ở Choco, khu vực chủ yếu là người Colombia gốc Phi, người đỡ đẻ truyền thống đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc phụ nữ mang thai.

Ở nơi hoang vu hẻo lánh thế này, còn nhiều rào cản về chi phí cũng như khó khăn trong tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em, tuy nhiên, các "cô đỡ thôn bản" - người đỡ đẻ truyền thống đã giúp đỡ phụ nữ ở nơi đây rất nhiều.

Vào năm 2020, UNFPA Colombia đã nhìn thấy tiềm năng ở những người đỡ đẻ truyền thống, tạo ra diễn đàn cập nhật kiến thức y học về sức khỏe bà mẹ và trẻ em cho họ.

Partera Vital - một ứng dụng đã ra mắt giúp những người đỡ đẻ truyền thống có thể sử dụng để đăng ký khai sinh cho trẻ sơ sinh với Cục Thống kê Colombia. Ứng dụng (app) này kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia, giúp cho các bà mẹ mang thai khi cần có thể được chuyển tuyến để sinh con một cách an toàn và khỏe mạnh.

Nhờ được đào tạo bài bản, người đỡ đẻ truyền thống trong nhiều trường hợp có thể cứu mạng bà mẹ và trẻ sơ sinh.

2. Hỗ trợ sức khỏe tâm thần (đặc biệt cho phụ nữ, trẻ em gái và đối tượng dễ bị tổn thương)

Theo TS. Natalia Kanem - Giám đốc điều hành UNFPA, sức khỏe chỉ đạt được khi chúng ta ở trạng thái tinh thần tốt.

Sức khỏe tâm thần là thước đo đối với sức khỏe. Một trung tâm y tế do UNFPA hỗ trợ ở Mosul (Iraq) tư vấn miễn phí về sức khỏe tinh thần và tâm lý xã hội, đặc biệt giúp cho các nạn nhân của bạo lực được chữa lành về tâm lý.

Không chỉ hỗ trợ về tâm lý và tinh thần, trung tâm còn chữa bệnh (chẳng hạn như bệnh viêm thận,...) cho phụ nữ và trẻ em gái chịu nhiều tổn thương do bạo lực và thảm họa. Hai trung tâm ở nơi đây đã hỗ trợ tâm lý và chăm sóc y tế cho 33.000 phụ nữ và trẻ em gái vào năm 2022.

3. Thay đổi nhận thức, nâng cao vai trò của người phụ nữ trong xã hội

Định kiến xã hội vốn đánh giá thấp trẻ em gái và tâm lý ưa thích con trai hơn khá phổ biến ở nhiều nơi. Để thay đổi điều này, UNFPA Georgia đã nâng cao nhận thức từ lứa tuổi thanh thiếu niên thông qua truyện tranh dành cho tuổi mới lớn.

Trong cuốn truyện mang tên "Vô hình", độc giả có thể theo chân cô bé Nini 14 tuổi trong hành trình khám phá bản thân kỳ diệu. Cuốn truyện giúp các thiếu nữ tự hào về bản thân mình.

Cuốn sách "Vô hình" là một phần chiến dịch ở Georgia nhằm nâng cao nhận thức của các gia đình và xã hội không đối xử khác biệt giữa con trai hay con gái.

Ngoài ra, những sáng kiến nâng cao nhận thức về bình đẳng giới trong trường học thông qua các hoạt động ngoại khóa sẽ giúp những người phụ nữ ngày càng phát huy tiếng nói và vai trò của mình trong xã hội.

4. Tư vấn kế hoạch hóa gia đình cho thanh niên

Đối với hàng triệu em gái vị thành niên, mang thai hay làm mẹ đơn thân sớm tước đi rất nhiều giấc mơ dang dở và cơ hội của bản thân.

Ở các nước đang phát triển, gần 1/3 nữ giới ở độ tuổi từ 20-24 đã trở thành bà mẹ từng mang thai ở tuổi vị thành niên.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu cho trẻ em gái từ độ tuổi 15-19 trên toàn thế giới là các biến chứng khi mang thai và sinh nở, vì vậy, mang thai ở độ tuổi này gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và tước đi những cơ hội về giáo dục,....

Ở Liberia, gần 1/3 phụ nữ trẻ trong độ tuổi 15-19 đang mang thai con đầu lòng hoặc đã sinh con.

Cô gái Christiana là một trong số đó. Nữ sinh này đã sinh con vào tháng 12/2022. Cô bé tâm sự khi biết con gái mình mang thai, bố mẹ cô đã đuổi cô ra khỏi nhà và cô cũng phải bỏ học.

Ở Greenville, đông nam Liberia, kể từ khi triển khai chương trình cung cấp thông tin về sức khỏe sinh sản phù hợp với lứa tuổi do UNFPA hỗ trợ, số ca mang thai ở tuổi vị thành niên tại 5 quận đã giảm gần một nửa.

Chương trình hướng dẫn các biện pháp tránh thai, giáo dục giới tính cũng như kế hoạch hóa gia đình từ sớm.

5. Giảm tỷ lệ nhiễm HIV và xóa bỏ kỳ thị người nhiễm HIV

Đối với những cộng đồng thiệt thòi, trong đó bao gồm 38 triệu người đang chung sống với HIV và những người có nguy cơ lây nhiễm cao hơn, kỳ thị là rào cản lớn đối với sức khỏe.

Bộ dụng cụ tự xét nghiệm là một phần trong sáng kiến mới do Bộ Y tế Timor-Leste và tổ chức phi lợi nhuận Association Comunidade Progresso (KP) khởi xướng nhằm hỗ trợ những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao.

Những đối tượng nguy cơ cao bao gồm cả nam quan hệ tình dục đồng giới, gái mại dâm, người chuyển giới, người tiêm chích ma túy và tù nhân có nguy cơ cao nhiễm HIV được hỗ trợ tiếp cận thông tin và chăm sóc sức khỏe để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Sáng kiến này là thử nghiệm để triển khai chương trình Dự phòng HIV trước phơi nhiễm (PrEP) cho các nhóm dân cư nguy cơ cao ở Dili. Khi làm đúng theo chỉ dẫn, PrEP sẽ giảm khoảng 99% nguy cơ lây nhiễm HIV.

6. Tiếp cận bình đẳng với sức khỏe tình dục và chăm sóc sức khỏe sinh sản

Không phải ai cũng được tiếp cận bình đẳng với chăm sóc sức khỏe, bao gồm chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục.

Mặc dù có nhiều các biện pháp tránh thai an toàn, UNFPA ước tính rằng 257 triệu phụ nữ muốn tránh hoặc trì hoãn mang thai không sử dụng các biện pháp hiện đại, an toàn.

Ở Zambia, 15% phụ nữ trong độ tuổi 15-49 có nhu cầu kế hoạch hóa gia đình chưa được đáp ứng vào năm ngoái. Vì thế, chính phủ Zambia đưa ra sáng kiến huy động kế hoạch hóa gia đình dựa vào cộng đồng.

Ở tỉnh Central, Zambia, những người được đào tạo tại chỗ sẽ cung cấp các biện pháp tránh thai và chăm sóc sức khỏe sinh sản đến cho cộng đồng, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái ở những nơi hẻo lánh khó tiếp cận.

Thay vì đến bệnh viện để thực hiện biện pháp tránh thai, những nhân viên sức khỏe sinh sản tại cộng đồng sẽ đến tận nhà để tiêm thuốc tránh thai cho bạn.

6 mục tiêu trên cùng vô số hoạt động can thiệp khác giúp cứu sống và hỗ trợ quyền cũng như sức khỏe của hàng triệu phụ nữ và trẻ em gái trên khắp thế giới.

Theo TS. Natalia Kanem - Giám đốc Điều hành UNFPA, đầu tư vào sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục là cần thiết cho sự phát triển bền vững và mang lại một thế giới nơi mọi phụ nữ, trẻ em gái và thanh niên đều có thể phát huy hết tiềm năng của mình.

Mời độc giả xem thêm video: