Cắt bỏ tử cung là một phẫu thuật ngoại khoa nhằm loại bỏ tử cung của người phụ nữ. Đây là một trong những phẫu thuật phụ khoa phổ biến nhất trên thế giới. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ có thể quyết định cắt bỏ toàn bộ tử cung hoặc một phần của tử cung, đồng thời có thể cắt bỏ cả buồng trứng và vòi trứng.
Theo ThS.BS Lê Quang Dương – Giám đốc Trung tâm Phát triển Sức khỏe Bền vững (VietHealth), sau phẫu thuật cắt tử cung, phụ nữ sẽ không còn kinh nguyệt và không thể mang thai được nữa. Vì đây là một quyết định lớn, nên phẫu thuật cắt tử cung thường chỉ được thực hiện khi các phương pháp điều trị khác đã không còn hiệu quả hoặc khi có các bệnh lý nghiêm trọng.
1. 6 lý do sức khỏe có thể dẫn đến phẫu thuật cắt tử cung
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, bác sĩ có thể quyết định cắt bỏ tử cung.
Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu. U xơ là khối u lành tính phát triển trong hoặc trên thành tử cung. Mặc dù thường không gây nguy hiểm nhưng nếu u xơ lớn, gây đau đớn dữ dội, chảy máu nhiều hoặc chèn ép các cơ quan lân cận, việc cắt bỏ tử cung có thể là giải pháp tốt nhất.
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng các mô niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung. Bệnh này có thể gây đau bụng dữ dội, đau khi quan hệ tình dục và chảy máu kinh nguyệt nhiều. Khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật cắt bỏ tử cung sẽ được xem xét để loại bỏ nguồn gốc của cơn đau.
Tình trạng này xảy ra khi các cơ và dây chằng ở vùng chậu bị suy yếu, khiến tử cung tụt xuống và chèn ép vào âm đạo. Sa tử cung nặng có thể gây khó chịu, rối loạn chức năng bàng quang hoặc ruột và phẫu thuật cắt bỏ tử cung là một cách để giải quyết triệt để.
Chảy máu tử cung bất thường
Nếu phụ nữ bị chảy máu kinh nguyệt quá nhiều, kéo dài hoặc chảy máu bất thường giữa các kỳ kinh, gây thiếu máu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bác sĩ có thể đề nghị cắt bỏ tử cung sau khi đã thử các phương pháp điều trị khác mà không có kết quả.
Ung thư
Cắt bỏ tử cung là một phần quan trọng trong việc điều trị các bệnh ung thư ở cơ quan sinh sản của phụ nữ, bao gồm:
- Ung thư tử cung
- Ung thư cổ tử cung
- Ung thư buồng trứng (trong một số trường hợp)
Phẫu thuật này nhằm mục đích loại bỏ khối u và ngăn ngừa ung thư lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.
Viêm nhiễm vùng chậu nặng và mạn tính có thể gây đau dữ dội, áp xe và tổn thương vĩnh viễn cho các cơ quan sinh sản. Khi tình trạng này không đáp ứng với thuốc kháng sinh và các phương pháp điều trị khác, cắt bỏ tử cung có thể là cần thiết.
Ngoài ra, phẫu thuật cũng có thể được thực hiện trong trường hợp bệnh nhân có nhau thai bất thường, chẳng hạn như nhau cài răng lược, gây nguy hiểm đến tính mạng sau sinh.
ThS.BS Lê Quang Dương cũng cho biết, khi cân nhắc phẫu thuật cắt bỏ tử cung, bác sĩ sẽ luôn xem xét kỹ lưỡng tình trạng sức khỏe của người bệnh và thảo luận về các lựa chọn điều trị khác. Điều quan trọng là phải hiểu rõ lý do và lợi ích của cuộc phẫu thuật này.
2. Chăm sóc phụ nữ sau cắt bỏ tử cung
Dù đã lành vết mổ, người bệnh cũng nên tái khám đúng theo chỉ định của bác sĩ.
ThS.BS Lê Quang Dương cho biết, sau khi cắt bỏ tử cung, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để phục hồi sức khỏe nhanh chóng và tránh các biến chứng. Quá trình này bao gồm chăm sóc vết mổ, nghỉ ngơi hợp lý, dinh dưỡng khoa học và tái khám định kỳ.
Giai đoạn phục hồi tại bệnh viện
Vận động nhẹ nhàng: Bác sĩ sẽ khuyến khích đi lại nhẹ nhàng trong phòng ngay sau 1 - 2 ngày phẫu thuật. Việc này giúp cải thiện lưu thông máu, giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và kích thích nhu động ruột.
Kiểm soát cơn đau: Người bệnh sẽ được cho thuốc giảm đau để kiểm soát cảm giác khó chịu. Hãy thông báo cho bác sĩ, y tá nếu cơn đau không thuyên giảm.
Chế độ ăn: Ban đầu sẽ được truyền dịch, sau đó có thể uống nước lọc, ăn cháo loãng rồi dần dần chuyển sang chế độ ăn bình thường khi đường ruột hoạt động trở lại.
Chăm sóc tại nhà sau xuất viện
Nghỉ ngơi đầy đủ: Hãy dành thời gian nghỉ ngơi nhiều nhất có thể. Tránh làm việc nặng, nâng vật nặng, hoặc tập thể dục cường độ cao ít nhất 6 - 8 tuần sau phẫu thuật.
Chăm sóc vết mổ: Giữ vết mổ sạch sẽ và khô ráo. Nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về cách vệ sinh, thay băng gạc để tránh nhiễm trùng.
Vệ sinh cá nhân: Tránh tắm bồn, ngâm mình trong nước, bơi lội hoặc dùng tampon trong 6 tuần đầu. Nên tắm vòi sen và dùng băng vệ sinh thông thường.
Quan hệ tình dục: Kiêng quan hệ tình dục trong ít nhất 6 tuần hoặc cho đến khi bác sĩ cho phép. Việc quan hệ quá sớm có thể gây tổn thương vết mổ và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Dinh dưỡng và lối sống lành mạnh
Chế độ ăn uống: Ăn các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt để tránh táo bón. Uống đủ nước mỗi ngày. Tăng cường các loại thực phẩm giàu protein như thịt nạc, cá, trứng để giúp vết mổ mau lành.
Tránh các chất kích thích: Tránh uống rượu, bia, hút thuốc lá vì chúng có thể làm chậm quá trình lành vết thương.
Theo dõi sức khỏe: Chú ý các dấu hiệu bất thường như chảy máu nhiều, sốt cao, đau bụng dữ dội hoặc vết mổ sưng, nóng, đỏ, có mủ. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào, hãy liên hệ ngay với bác sĩ.
