Kim cúc còn gọi là cúc hoa vàng hay hoàng cúc, tên khoa học là Chrysanthemun indicum L.C boreale Ma và C Lavandulaejolium (Fisch) Mak, được trồng làm cảnh, lấy hoa pha trà, làm thuốc.
Đông y cho rằng, kim cúc có vị ngọt đắng, tính hơi hàn, đi vào các kinh phế, can, thận, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, sáng mắt. Thông thường sử dụng trị các chứng phong nhiệt ở can kinh, mắt mờ, mắt đỏ sưng đau, hoa mắt, chóng mặt hoa mắt, cao huyết áp, viêm não nhẹ, viêm mũi, viêm mủ da, viêm vú, kiết lị, chảy nước mắt nhiều... Liều dùng trung bình cho dạng thuốc sắc từ 4 – 24g.
Kim cúc.
Dưới đây xin giới thiệu một số phương trị liệu từ kim cúc.
* Trị cảm mạo phong nhiệt: Kim cúc 20g, củ sắn dây 15g, lá dâu tằm 10g, rễ cây lau 8g, bạc hà 5g, cam thảo 5g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
* Trị đinh nhọt: Kim cúc 30g, bồ công anh 30g, từ hoa địa linh 20g, kim ngân hoa 6g. Sắc uống vào lúc đói, ngày 1 thang, chia 3 lần. Uống liền trong 3 ngày.
* Viêm tuyến vú: Kim cúc 20g, kim ngân hoa 12g, bồ công anh 12g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần, dùng liên tục cho đến khi khỏi mới dừng. Bên ngoài lấy lá kim cúc cùng hành, muối, giã nhỏ đắp vào nơi vú đau, ngày 1 lần.
* Chữa thị lực kém do thoái hóa hoàng điểm (điểm vàng): Cúc hoa vàng 12g, thục địa 20g, hạt thảo quyết minh 20g, thương truật 12g, chi tử 12g, hoàng cầm 12g, cẩu kỷ tử 12g, đại táo 12g, long nhãn 12g, viễn chí 12g, xác ve sầu 8g. Tất cả thái nhỏ phơi khô, sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần. Cần uống kéo dài 1 - 2 tháng.
* Chữa tròng mắt khô, hoa mắt chóng mặt: Cúc hoa vàng 12g, cẩu kỷ tử 20g, đan bì 12g, phục linh 12g, sơn thù 16g, trạch tả 12g, hoài sơn 16g, thục địa 32g. Tất cả các vị sấy khô tán thành bột mịn. Cho mật luyện thành viên hoàn, mỗi viên to bằng hạt ngô đồng. Ngày uống 16 - 20 viên, chia 3 lần, chiêu với nước.
* Chữa thận hư, mờ mắt, hoa mắt choáng váng, huyết áp cao: Cúc hoa vàng 12g, hạt thảo quyết minh 12g, cẩu kỷ tử 12g, thục địa hoàng 12g, huyền sâm 12g, hoài sơn 12g, trạch tả 12g, ngưu tất 12g. Tất cả sắc lấy nước thuốc uống, chia 2 - 3 lần trong ngày.
BS. Hoàng Long
