Hiện nay, chưa xác định được chính xác nguyên nhân dẫn đến bệnh xơ phổi, tuy nhiên có một số lý do, yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
Hút thuốc: Người hút thuốc lá nhiều có khả năng bị xơ hóa phổi cao hơn so với người chưa từng hút thuốc.
Viêm phổi do virus: Chứng viêm phổi có thể do một vài virus gây ra như epstein-barr, herpes,...
Thường xuyên sống và làm việc hoặc tiếp xúc trong môi trường khói bụi, ô nhiễm không khí.
Sử dụng thuốc không theo đơn kê của bác sĩ có thể khiến phổi bị tổn thương, đặc biệt là thuốc hóa trị, thuốc tim mạch, thuốc kháng sinh,...
Di truyền: Một số bệnh nhân mắc bệnh xơ hóa phổi do gia đình có tiền sử mắc bệnh, tuy nhiên tình trạng này khá hiếm gặp.
Dạ dày trào ngược thực quản: Đây là tình trạng axit ở dạ dày trào ngược lên cổ họng. Một số bệnh nhân bị xơ phổi do hít phải dịch vị dạ dày bị trào ngược vào phổi, khiến phổi bị tổn thương.
Biểu hiện của xơ phổi
Xơ phổi là bệnh lý phức tạp với những triệu chứng không quá rõ ràng gây dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác. Mặc dù vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu đặc trưng của bệnh sẽ giúp chủ động trong điều trị giúp giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe.
1. Cảm thấy hụt hơi, khó thở
Khó thở là một dấu hiệu phổ biến và đặc trưng nhất của bệnh nhân mắc xơ phổi. Ban đầu, người bệnh cảm thấy hụt hơi khi vận động mạnh như bê vác vật nặng, leo cầu thang,... Nhưng khi bệnh tiến triển, tình trạng khó thở sẽ xảy ra ngay cả khi nghỉ ngơi hoặc thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng.
Khó thở do xơ phổi do các phế nang bị xơ hóa gây mất tính đàn hồi và giảm khả năng trao đổi khí. Đây là triệu chứng cảnh báo sớm, vì vậy người bệnh nên chú ý và thăm khám kịp thời.
Xơ phổi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh.
2. Ho kéo dài
Ho kéo dài là triệu chứng thường thấy ở người bệnh mắc xơ phổi. Ho không kèm đờm hoặc ít đờm và không đáp ứng với các phương pháp trị ho thông thường. Tình trạng ho kéo dài có thể khiến người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, mất ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
3. Biểu hiện mệt mỏi và sụt cân
Người mắc xơ phổi thường xuyên cảm thấy kiệt sức khiến giảm khả năng lao động và sinh hoạt thường ngày. Tình trạng này xuất phát từ việc cơ thể không được cung cấp đủ lượng oxy cần thiết để duy trì hoạt động. Đồng thời, tình trạng sụt cân không rõ nguyên nhân cũng là dấu hiệu phổ biến khi năng lượng tiêu hao nhiều để bù đắp cho chức năng hô hấp bị suy giảm.
4. Xuất hiện cơn đau tức ngực
Đau ngực hoặc có cảm giác tức ngực sẽ xuất hiện ở người bệnh bị xơ phổi, đặc biệt khi hít thở sâu. Tình trạng này xảy ra khi mô phổi bị tổn thương và mất sự linh hoạt khiến tăng áp lực lên các cơ quan liên quan.
5. Xuất hiện ngón tay dùi trống
Khi bệnh đã tiến triển nặng, một số người bệnh xuất hiện ngón tay dùi trống. Lúc này, ngón tay và ngón chân ở đầu móng, móng cong vồng bất thường. Tình trạng liên quan đến sự thiếu oxy trong máu kéo dài.
Một số triệu chứng phụ khác:
Ngoài những triệu chứng chính như trên, người bệnh có thể xuất hiện một số biểu hiện phụ như:
- Thở khò khè hoặc thở rít
- Sốt nhẹ
- Ra nhiều mồ hôi
Xơ phổi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh.
Một số biến chứng nguy hiểm của xơ phổi
Bệnh gây một số biến chứng nguy hiểm cho người bệnh như:
- Giảm mức oxy trong máu xuống thấp: Phổi xơ hóa làm giảm lượng oxy nạp thêm vào máu, nguy cơ thiếu oxy trong máu gây phá vỡ hoạt động cơ thể, thậm chí có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
- Tăng áp lực lên động mạch phổi: Khi các động mạch và mao mạch nhỏ bị nén sẽ dẫn đến sức kháng mạch máu trong phổi tăng, làm tăng áp suất trong động mạch phổi. Đây là hiện tượng đặc biệt nghiêm trọng, có thể gây tử vong cho người bệnh ngay sau đó.
- Suy tim phải: Trường hợp tâm thất phải hoạt động mạnh hơn, sức bơm mạnh hơn bình thường để di chuyển máu qua động mạch phổi bị chặn có thể dẫn đến suy tim phải.
- Suy hô hấp: Hầu hết trường hợp này xảy ra ở giai đoạn cuối của bệnh phổi mãn tính, khi mức oxy trong máu giảm thấp đến mức báo động nguy hiểm, có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim, gây bất tỉnh và hôn mê sâu.
Điều trị xơ phổi như thế nào?
Xơ phổi là bệnh mạn tính và tiến triển dần theo thời gian. Các biện pháp điều trị chủ yếu giúp kiểm soát triệu chứng nhưng không thể giúp các mô phổi đã tổn thương có thể lành.
Hiện nay, bệnh xơ phổi chưa có phương pháp điều trị triệt để giúp phục hồi hoàn toàn chức năng của phổi. Bệnh nhân chủ yếu điều trị giúp giảm triệu chứng, hạn chế biến chứng và bảo vệ chức năng phổi và mô phổi.
Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Sử dụng thuốc: Bác sĩ kê đơn thuốc giúp giảm viêm, giảm triệu chứng hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.
- Thở oxy: Nếu khó thở nặng, người bệnh cần hỗ trợ oxy để cung cấp đủ lượng oxy cần thiết cho cơ thể.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ: Khám định kỳ giúp theo dõi tiến triển của bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.
- Phẫu thuật ghép phổi: Trường hợp nặng, khi phổi bị tổn thương, phẫu thuật ghép phổi sẽ là phương pháp cuối cùng để cứu sống người bệnh.
- Thay đổi lối sống: Thay đổi lối sống lành mạnh như tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng phù hợp, hạn chế tiếp xúc với chất độc hại,....
- Phục hồi chức năng hô hấp: Người bệnh xơ phổi sẽ được bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh và xây dựng phương pháp điều trị hỗ trợ như thể lực, giáo dục sức khỏe, các bài tập hô hấp tại nhà,...
Tóm lại: Xơ phổi là bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là 50 – 70 tuổi, để phòng tránh xơ hóa phổi và các biến chứng nguy hiểm của bệnh cần thực hiện: Không hút thuốc lá; Có chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh; Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, nâng cao sức khỏe; Thực hiện tiêm ngừa vaccine đầy đủ để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến phổi và các bệnh lý khác; Tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
