Tắc mạch máu não và tắc mạch vành tim do cục máu đông hình thành trong lòng mạch là một trong những nguyên nhân nổi bật và thường gặp nhất. Trong đó, cục máu đông là nguyên nhân hàng đầu gây ra khoảng 80% các ca đột quỵ.
Ngoài những yếu tố nguy cơ đã biết như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, rung nhĩ, dị dạng mạch máu, tiểu đường, viêm mạn tính..., nhiều nghiên cứu gần đây còn chỉ ra rằng một số thói quen hàng ngày ở người trẻ tuổi cũng góp phần hình thành cục máu đông trong lòng mạch.
1. Ngồi hoặc nằm quá nhiều, ít vận động
Nhiều bạn trẻ hiện nay dành quá nhiều thời gian sử dụng thiết bị công nghệ như điện thoại, máy tính bảng, tivi..., dẫn đến thói quen ngồi hoặc nằm lâu trong ngày và gần như không vận động.
Đặc biệt, giới trẻ làm việc văn phòng thường ngồi nhiều và ít di chuyển. Về lâu dài, điều này làm suy giảm tuần hoàn máu, chất thải không được đào thải ra ngoài, tích tụ tại thành mạch, dẫn đến nguy cơ tắc nghẽn mạch máu.
Theo các chuyên gia tim mạch, việc duy trì lối sống lành mạnh và vận động thể chất thường xuyên sẽ giúp máu lưu thông tốt hơn và làm giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.
Lời khuyên: Nên đứng dậy vận động sau mỗi 40–60 phút làm việc. Đi bộ ngắn 5–10 phút, uống nước đầy đủ. Tăng cường đi lại trong nhà, tránh ngồi lâu trước màn hình máy tính, tivi, điện thoại.
Làm việc quá sức vào ban đêm dễ gây stress kéo dài, làm tăng huyết áp và khiến tim hoạt động quá tải.
2. Thức khuya, làm việc quá sức kéo dài
Thức khuya làm rối loạn nhịp sinh học và kích thích cơ thể tiết nhiều hormone như epinephrine và norepinephrine, gây co mạch, máu lưu thông chậm, làm tăng độ nhớt máu và nguy cơ hình thành cục máu đông.
Làm việc quá sức vào ban đêm dễ gây stress kéo dài, làm tăng huyết áp và khiến tim hoạt động quá tải. Máu dồn về não quá mức có thể gây nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu não.
Thức khuya còn thường đi kèm với các thói quen xấu như ăn đêm, uống bia rượu, hút thuốc, lười vận động... gây béo phì, tăng huyết áp – những yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến cục máu đông.
Lời khuyên: Tránh thức khuya. Nên ngủ trước 23 giờ và thức dậy sớm. Làm việc không nên vượt quá 45 giờ/tuần.
3. Chế độ ăn nhiều muối, đường, chất béo trong thời gian dài
Chế độ ăn nhiều dầu mỡ, đường, muối, đạm kéo dài làm tăng cholesterol xấu (LDL) trong máu, hình thành các mảng xơ vữa nhỏ trên thành mạch, làm hẹp lòng mạch, cản trở lưu thông máu.
Thói quen ăn uống không lành mạnh này cũng dễ dẫn đến huyết áp cao, tăng đường huyết – thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch và tổn thương nội mạch, từ đó hình thành các cục máu đông nguy hiểm.
Lời khuyên: Ưu tiên chế độ ăn nhiều rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế thức ăn nhanh, đồ ngọt, món chiên xào và thức ăn mặn.
4. Hút thuốc lá thường xuyên và kéo dài
Nicotine trong thuốc lá làm tăng LDL – loại cholesterol có hại, đồng thời làm giảm HDL – loại cholesterol tốt, gây xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và hình thành cục máu đông.
Thói quen hút thuốc kéo dài còn làm tổn thương nội mạc mạch máu, tạo điều kiện cho huyết khối kết hợp với các mảng xơ vữa, gây tắc mạch máu não và tim.
Lời khuyên: Cai thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá (hút thụ động).
5. Uống rượu bia nhiều và thường xuyên
Uống nhiều rượu bia làm giảm lưu lượng máu não, tăng cholesterol và LDL máu, gây béo bụng, thừa cân – những yếu tố nguy cơ chính của xơ vữa động mạch và cục máu đông.
Lời khuyên: Hạn chế tối đa rượu bia. Nếu có uống, nam không nên vượt quá 2 lon bia/ngày, nữ không quá 1 lon/ngày.
Tóm lại: Những thói quen tưởng như vô hại trong cuộc sống hàng ngày có thể âm thầm tạo ra cục máu đông – nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Chủ động thay đổi lối sống là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe tim mạch, đặc biệt là ở người trẻ tuổi.
