Nhiều người trưởng thành gặp khó khăn trong việc ngủ và chứng mất ngủ kéo dài đang ảnh hưởng đến một phần lớn dân số. Thuốc ngủ, dù kê đơn hay không kê đơn, có thể giúp cải thiện giấc ngủ tạm thời, nhưng ngay cả việc sử dụng thỉnh thoảng cũng tiềm ẩn một số rủi ro sức khỏe.
Sử dụng thuốc ngủ thường xuyên có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng, bao gồm suy giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày, giảm trí nhớ, tăng nguy cơ té ngã ở người cao tuổi, buồn ngủ vào ban ngày, thậm chí tăng nguy cơ tử vong.
Để giảm thiểu rủi ro, các chuyên gia khuyến nghị cân nhắc các phương pháp an toàn hơn, như: Liệu pháp Nhận thức – Hành vi cho chứng mất ngủ (CBT-I) và việc áp dụng thói quen ngủ lành mạnh, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ mà không gây hại lâu dài cho sức khỏe.
Tỉ lệ người có vấn đề về giấc ngủ ngày càng gia tăng.
Dưới đây là những nguy cơ có thể xảy ra khi dùng thuốc ngủ:
1. Nguy cơ khuyết tật tăng cao khi lạm dụng thuốc ngủ
Sử dụng thuốc ngủ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ suy giảm chức năng, đặc biệt ở người cao tuổi. Một nghiên cứu trên hơn 6.700 người từ 65 tuổi trở lên trong 5 năm cho thấy, mỗi năm dùng thuốc ngủ hoặc các triệu chứng mất ngủ nặng hơn có thể làm tăng khoảng 20% nguy cơ khuyết tật trong các hoạt động hàng ngày.
Mặc dù thuốc ngủ giúp dễ ngủ, nhưng việc sử dụng lâu dài có thể đẩy nhanh quá trình suy giảm chức năng, khiến các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn hơn. Các chuyên gia khuyến nghị nên thảo luận với bác sĩ về cách giảm phụ thuộc thuốc một cách an toàn.
2. Tăng nguy cơ mất trí nhớ
Một số thuốc ngủ, đặc biệt những loại có tác dụng kháng cholinergic, có thể làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức. Thuốc kháng cholinergic ngăn chặn một số chất dẫn truyền thần kinh trong não và thường xuất hiện trong thuốc hỗ trợ giấc ngủ, thuốc giảm đau, thuốc chống lo âu và thuốc dị ứng như diphenhydramine (benadryl).
Nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho thấy, việc sử dụng lâu dài các loại thuốc này liên quan đến nguy cơ cao hơn của bệnh Alzheimer và các dạng sa sút trí tuệ khác. Đáng lưu ý, tác dụng phụ này có thể kéo dài ngay cả sau khi ngừng thuốc. Người cao tuổi nên tham khảo bác sĩ để xem xét thành phần thuốc và lựa chọn các phương án an toàn hơn nếu có thể.
Thuốc ngủ giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ, nhưng dùng thường xuyên tiềm ẩn nhiều rủi ro.
3. Suy giảm tỉnh táo vào ngày hôm sau
Một số loại thuốc ngủ, đặc biệt là các chế phẩm giải phóng kéo dài, có thể khiến bạn cảm thấy buồn ngủ hoặc thiếu tập trung vào ngày hôm sau. Điều này làm tăng gần gấp đôi nguy cơ tai nạn, đặc biệt là khi lái xe hoặc vận hành máy móc.
Phụ nữ có thể bị ảnh hưởng nhiều hơn do quá trình chuyển hóa thuốc chậm hơn. Vì vậy, nên tránh các hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo hoàn toàn cho đến khi thuốc hết tác dụng.
4. Nguy cơ té ngã cao hơn
Người cao tuổi sử dụng thuốc ngủ có nguy cơ té ngã tăng lên. Chứng mất ngủ tự nó đã làm tăng nguy cơ này, kết hợp với thuốc ngủ sẽ làm tăng nguy cơ như: Suy giảm khả năng giữ thăng bằng, trí nhớ và nhận thức tình huống khiến việc đi lại, đặc biệt vào ban đêm, trở nên nguy hiểm hơn.
5. Tăng nguy cơ viêm tụy
Một số loại thuốc ngủ, điển hình là zolpidem, có liên quan đến nguy cơ viêm tụy cấp. Nghiên cứu trên hơn 22.000 người trưởng thành cho thấy người dùng zolpidem có nguy cơ mắc viêm tụy cao gấp bảy lần so với người chưa từng dùng. Mặc dù hiếm gặp, tác dụng phụ nghiêm trọng này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo dõi sức khỏe và tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng thuốc lâu dài.
Các phương pháp không dùng thuốc thường mang lại hiệu quả lâu dài. Liệu pháp Nhận thức hành vi cho chứng mất ngủ (CBTI) được xem là tiêu chuẩn vàng, giúp điều chỉnh suy nghĩ, hành vi và thói quen ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy CBTI ban đầu hiệu quả tương đương thuốc ngủ, nhưng lợi ích kéo dài hơn. Khi kết hợp CBTI với các thay đổi lối sống - như duy trì lịch trình ngủ đều đặn, hạn chế ngủ trưa, tránh caffeine và các chất kích thích gần giờ đi ngủ, cũng như thực hành các kỹ thuật thư giãn có thể giúp đạt giấc ngủ chất lượng mà không gặp rủi ro từ thuốc.
Mời xem thêm video được quan tâm:
Long nhãn - vị thuốc quý giúp an thần, cải thiện giấc ngủ | SKĐS
