Mặc dù là một trong những căn bệnh gây tử vong phổ biến ở phụ nữ nhưng ung thư cổ tử cung lại có tiên lượng điều trị rất tốt nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời ngay từ giai đoạn sớm.
Tuy mọi phụ nữ đã quan hệ tình dục đều có nguy cơ nhưng có những đối tượng cần đặc biệt chú trọng việc sàng lọc và phòng ngừa.
Yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của ung thư cổ tử cung là nhiễm virus HPV.
1. Phụ nữ nhiễm virus HPV có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung nhất
Theo BSCKI Hoàng Trọng Điểm, chuyên khoa Ung bướu, BVĐKKV Bắc Quang (Tuyên Quang), yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của ung thư cổ tử cung là nhiễm virus HPV (virus u nhú ở người).
Hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung đều có liên quan đến virus này, đặc biệt là các chủng nguy cơ cao như HPV 16 và HPV 18.
HPV có thể lây lan từ người này sang người khác khi tiếp xúc da với da, đặc biệt là lây lan thông qua quan hệ tình dục bao gồm cả quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn và thậm chí cả đường miệng.
Tình trạng nhiễm HPV nguy cơ cao kéo dài trong nhiều năm có thể dẫn đến những thay đổi trong tế bào cổ tử cung dẫn đến tổn thương tiền ung thư. Nếu tổn thương tiền ung thư không được phát hiện và loại bỏ, cuối cùng nó có thể phát triển thành ung thư cổ tử cung.
2. Phụ nữ có tiền sử quan hệ tình dục tăng khả năng tiếp xúc với HPV
Có một số yếu tố liên quan đến tiền sử tình dục có thể làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung bởi việc tăng khả năng tiếp xúc với HPV bao gồm: Quan hệ tình dục khi còn trẻ (đặc biệt là dưới 18 tuổi), quan hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình.
Thời điểm phụ nữ bắt đầu lần quan hệ tình dục đầu tiên khi còn trẻ cũng được coi là một yếu tố nguy cơ của ung thư cổ tử cung vì tổn thương có thể gây ra cho cổ tử cung vào thời điểm nó vẫn đang phát triển.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nguy cơ nhiễm HPV và ung thư cổ tử cung ở phụ nữ bắt đầu quan hệ tình dục khoảng 15 tuổi đã được chứng minh là cao gấp đôi so với những người có quan hệ tình dục sau 20 tuổi.
3. Phụ nữ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục
Quan hệ tình dục không an toàn dẫn đến mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như chlamydia, giang mai, lậu và HIV/AIDS… cũng làm tăng nguy cơ nhiễm HPV.
Các bệnh lây truyền qua đường tình dục này có thể gây viêm nhiễm hoặc tổn thương tế bào ở cổ tử cung tạo điều kiện thuận lợi để virus HPV xâm nhập và tồn tại.
Quan hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình làm tăng nguy cơ nhiễm HPV. Ảnh minh họa
4. Phụ nữ có hệ miễn dịch suy yếu
Ở những người có hệ miễn dịch suy yếu (như nhiễm HIV hoặc một căn bệnh khác làm suy yếu hệ thống miễn dịch), nhiễm trùng HPV có nhiều khả năng dai dẳng và tiến triển thành ung thư hơn so với những người không bị suy giảm miễn dịch.
Riêng HIV/AIDS gây suy giảm nghiêm trọng hệ thống miễn dịch khiến cơ thể phụ nữ khó đào thải virus HPV hơn. Khi virus HPV nguy cơ cao tồn tại dai dẳng, khả năng phát triển thành ung thư cổ tử cung sẽ tăng lên đáng kể.
5. Một số nhóm phụ nữ khác
Ngoài ra, những phụ nữ thường xuyên hút thuốc hoặc hít phải khói thuốc lá thụ động, sử dụng thuốc tránh thai đường uống và sinh nhiều con... có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung. Ở những người béo phì, việc tầm soát ung thư cổ tử cung có thể khó khăn hơn dẫn đến việc phát hiện tiền ung thư thấp hơn và nguy cơ ung thư cao hơn.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, cách tốt nhất để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung và điều trị thành công nhất là xét nghiệm sàng lọc thường xuyên.
Các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung là xét nghiệm HPV và xét nghiệm Pap. Các xét nghiệm này có thể được thực hiện riêng lẻ hoặc cùng lúc (gọi là xét nghiệm đồng thời) và được thực hiện trong khi khám vùng chậu.
Việc khám sàng lọc ung thư cổ tử cung nên thực hiện cho phụ nữ từ độ tuổi 21 trở lên khi đã có quan hệ tình dục. Đối với những phụ nữ có nguy cơ cao càng cần đặc biệt chú ý.
